در این مطلب می خوانید
سلامتی ذهنی در دوران بارداری:
در این مقاله از سری مقالات آموزشی مادر و کودک سایت دکتر دانیالی می پردازیم به اهمیت سلامتی ذهن در دوران بارداری :
مراقبت از سلامتی روانی شما در دوران بارداری به اندازه سلامت جسمانی مهم است. اگر از لحاظ ذهنی سالم باشید بهترین وضعیت را برای مدیریت چالش های بارداری و زندگی با نوزاد تازه متولد شده خواهید داشت. آماده شدن برای ورود نوزاد به زندگی شما یک دوره هیجان انگیز است اما در عین حال یک چالش مهم نیز محسوب می شود.
اگر در این زمان تغییرات عاطفی را تجربه کردید تعجب نکنید. داشتن برخی نگرانی ها و ترس ها در مورد آنچه در آینده رخ می دهد و البته خود باردار شدن یک روند طبیعی است. بسیاری از خانمها در این برهه از زمان کاملاً استرس دارند ، مخصوصا وقتی می دانند این شرایط تغییر بزرگی است که نمی توانند به طور کامل برای آن خود را آماده یا کنترل کنند.
همچنین بارداری خود می تواند استرس زا باشد. علاوه بر رویارویی با تغییرات هورمونی و جسمی ، ممکن است در مورد مواردی مانند آزمایشات قبل از زایمان دچار استرس شوید ، به خصوص اگر قبلاً تجربه بدی مانند سقط جنین داشته اید. به همین دلایل ، بارداری می تواند احتمال ایجاد بیماری های روانی را افزایش دهد.
مشکلات مربوط به سلامت روان و سلامتی در دوران بارداری:
زنان و مردان هر دو می توانند در هنگام بارداری چه در دوره “قبل از زایمان” و چه بعد از تولد در دوره “پس از زایمان” مشکلات روحی و روانی مختلفی را تجربه کنند. برای برخی از افراد ، بارداری می تواند رویارویی با شرایطی از جمله: افسردگی، اضطراب و حتی اختلال دو قطبی (کمتر شایع) باشد.
از هر 10 زن 1 نفر و از هر 20 مرد 1 نفر افسردگی قبل از زایمان را تجربه می کنند.
اضطراب قبل از زایمان نیز شایع است و بسیاری از افراد همزمان دچار اضطراب و افسردگی می شوند. عوامل خاصی نیز می تواند شما را در معرض خطر بیشتری از ابتلا به اضطراب و افسردگی در دوران بارداری قرار دهد.
و این میتواند شامل:
- مشکلات گذشته با سلامت روان شما باشد.
- احساس می کنید پشتیبانی کافی ندارید.
- گذراندن یک دوران سخت ، مانند روابط بد
- استفاده قبلی یا فعلی از هر نوع مواد مربوط به مواد مخدر یا الکل
هر کسی می تواند یک بیماری در حوزه بهداشت روان داشته باشد و این مسئله نباید منجر به شرمندگی شود.
ایده خوبی است که همه مادران باردار و همسرانشان سلامت و بهداشت روان خودشان را چک کنند. مواظب علائم احتمالی نیاز به کمک دکتر و روانشناس باشید و در صورت لزوم آماده عمل شوید.
در حالی که بارداری فراز و نشیب زیادی دارد ، وقت آن است که از یک متخصص مشاوره بگیرید اگر:
بیش از 2 هفته به طور مداوم احساس بدی داشته اید (به عنوان مثال غمگین یا نگران) بودید.
افکار و احساسات منفی در توانایی شما برای عملکرد طبیعی تأثیر می گذارند.
اگر شما علائمی از افسردگی را نشان می دهید ، مانند از دست دادن علاقه ، یا احساس ناامیدی می کنید یا قادر به کنار آمدن نیستید.
بیشتر اوقات احساس اضطراب یا نگرانی می کنید.
شما بسیار وحشت می کنید ، یادچار رفتارهای وسواسی یا اجباری شدید.
اگر نگران سلامت و بهداشت روان خود هستید با شریک زندگی خود یا شخص دیگری که به او اعتماد دارید صحبت کنید.حتی میتوانید از پزشک عمومی یا مامای خود راهنمایی بخواهید.
انتظار زیادی از خود نداشته باشید.
در مورد آنچه می توانید انجام دهید واقع بین باشید. در صورت نیاز، استراحت کنید. سعی کنید در این دوره ، خانه تکانی یا تغییر شغل و یا تغییرات زیادی انجام ندهید، مگر اینکه مجبور باشید.
از نظر جسمی فعال باشید و ورزش کنید (قبل از شروع برنامه ورزشی با پزشک یا ماما مشورت کنید).
وعده های غذایی منظم و سالم بخورید. وقت خود را با افرادی بگذرانید که به شما احساس آرامش و خوبی نسبت به خود می دهند. برای مقابله با استرس از مصرف مواد مخدر یا الکل خودداری کنید. با سایر والدین باردار ارتباط برقرار کنید تا بتوانید از یکدیگر حمایت کنید.
بارداری با تغییرات هورمونی و روانی زیادی همراه است که ممکن است به اضطراب، افسردگی و سایر مسائل مرتبط با سلامت روانی منجر شود. در ادامه به تغییرات در دوران بارداری می پردازیم و راهکارهای سلامتی ذهنی در دوران بارداری می گوییم.
۱. تغییرات هورمونی و اثرات روانی
تغییرات هورمونی در دوران بارداری منجر به نوسانات شدید در حالات روحی و روانی میشود. این تغییرات اغلب به افسردگی بارداری، اضطراب و نگرانیهای مربوط به سلامت نوزاد منجر میشوند. همچنین نوسانات خلقی ممکن است در برخی از زنان به مشکلات روانی جدیتر منجر شوند، مانند افسردگی پس از زایمان یا اختلالات اضطرابی.
۲. اثرات اجتماعی و حمایتی
نقش حمایت اجتماعی در دوران بارداری بسیار حائز اهمیت است. تحقیقات نشان دادهاند که زنانی که از حمایت خانواده و دوستان برخوردارند، به طور کلی سلامت روانی بهتری دارند. عدم حمایت کافی ممکن است موجب بروز اضطراب و افسردگی شود.
۳. تأثیر فعالیت بدنی بر سلامت روان
تحقیقات نشان دادهاند که فعالیت بدنی در دوران بارداری میتواند به بهبود سلامت روانی کمک کند. تمرینات بدنی به کاهش استرس و اضطراب، بهبود خواب، و افزایش اعتماد به نفس در زنان باردار کمک میکند. همچنین فعالیت بدنی میتواند از بروز افسردگی جلوگیری کند و کیفیت زندگی زنان باردار را بهبود بخشد.
۴. تصویر ذهنی بدن
در دوران بارداری، بسیاری از زنان نگرانیهایی در مورد تصویر ذهنی بدن خود دارند. این نگرانیها ممکن است منجر به افزایش اضطراب و کاهش اعتماد به نفس شود. تغییرات فیزیکی مانند افزایش وزن و تغییر شکل بدن ممکن است برای برخی زنان چالشبرانگیز باشد، و این موضوع میتواند تأثیرات منفی بر سلامت روانی آنان داشته باشد.
۵. نقش مراقبتهای پزشکی
ارائه مشاورههای پزشکی و روانشناختی به زنان باردار برای پیشگیری از مسائل مرتبط با سلامت روان بسیار ضروری است. زنان باردار باید از مراقبتهای پزشکی جامع برخوردار باشند تا بتوانند با تغییرات روانی این دوره مقابله کنند. مداخلات روانشناختی و درمانهای روانی مانند مشاورههای فردی میتواند در بهبود سلامت روانی مؤثر باشد.
۶. مسائل مرتبط با بهداشت دهان و دندان
مطالعات نشان دادهاند که عدم رعایت بهداشت دهان و دندان در دوران بارداری میتواند به مشکلات روانی و استرس منجر شود. زنان باردار که از سلامت دندانها و لثههای خود غفلت میکنند، ممکن است بیشتر در معرض اضطراب و افسردگی قرار گیرند. بنابراین، بهداشت دهان و دندان باید بخشی از مراقبتهای کلی سلامت روانی در دوران بارداری باشد.
۷. خواب و استراحت
مشکلات خواب یکی از شایعترین مشکلاتی است که زنان باردار با آن مواجه میشوند. بارداری ممکن است منجر به خستگی، بیخوابی و مشکلات در خواب شبانه شود. کمبود خواب میتواند تأثیرات منفی بر سلامت روانی داشته باشد و به اضطراب و افسردگی منجر شود. بهبود کیفیت خواب با استفاده از تکنیکهای مختلف مثل تمرینات تنفسی و ریلکسیشن میتواند به بهبود وضعیت روانی کمک کند.
چه ورزش هایی مناسب دوران بارداری است؟
ورزش در دوران بارداری میتواند به سلامت جسمی و روحی مادر و جنین کمک کند. از جمله ورزشهای مناسب این دوره عبارتند از:
- پیادهروی: یکی از سادهترین و امنترین ورزشها که به بهبود عملکرد قلب و عروق کمک میکند.
- شنا: ورزش کم فشار که به کاهش ورم، بهبود انعطافپذیری و آرامش ذهنی کمک میکند.
- یوگا: باعث افزایش تمرکز، انعطافپذیری و کاهش استرس میشود.
- دوچرخهسواری ثابت: این ورزش به بهبود سیستم قلبی عروقی کمک کرده و مناسب برای زنانی است که قبلاً دوچرخهسواری میکردهاند.
- تمرینات کگل: به تقویت عضلات کف لگن و آمادگی برای زایمان کمک میکند.
توجه داشته باشید که این ورزشها باید با مشورت پزشک و با توجه به وضعیت جسمانی انجام شوند.
سلامتی ذهنی در دوران بارداری چه تاثیراتی روی جنین دارد؟
سلامت ذهنی مادر در دوران بارداری تأثیرات قابل توجهی بر رشد و سلامت جنین دارد. استرس، اضطراب و افسردگی مادر میتواند با تغییرات هورمونی و افزایش سطح کورتیزول باعث مشکلاتی در رشد جنین شود. حالات روحی منفی مادر میتواند منجر به مشکلاتی همچون رشد ناهماهنگ جنین، زایمان زودرس و کاهش وزن هنگام تولد شود.
همچنین، احساسات مثبت مانند آرامش و شادی مادر میتواند به بهبود رشد و عملکرد عصبی جنین کمک کند. سلامت روانی مطلوب مادر در دوران بارداری موجب شکلگیری پیوند عاطفی سالم بین مادر و کودک و تأثیر مثبت بر رفتارها و احساسات آینده کودک خواهد شد.
بنابراین، مراقبت از سلامت ذهنی در طول بارداری برای حفظ سلامت جسمی و روانی جنین بسیار ضروری است.
نقش همسران در سلامتی ذهنی در دوران بارداری چیست؟
نقش همسران در سلامت ذهنی زنان باردار بسیار مهم است و بهبود سلامت روانی مادر در دوران بارداری به مشارکت و حمایت عاطفی همسر وابسته است. همراهی همسر میتواند اضطراب و استرس زن باردار را کاهش دهد و به ایجاد احساس امنیت و آرامش کمک کند. مطالعات نشان دادهاند که همسرانی که در مراقبتهای دوران بارداری مشارکت دارند، باعث بهبود سلامت روان زنان میشوند و این نقش حمایتگرانه، از بروز مشکلاتی مانند افسردگی پس از زایمان جلوگیری میکند.
حمایتهای عاطفی همسران نه تنها باعث بهبود وضعیت روانی مادر میشود بلکه تأثیر مثبتی بر رشد جنین و نتایج بارداری دارد. همچنین، مشارکت فعال همسران در مدیریت موقعیتهای روزمره و ارائه همدلی در این دوران، برای زن باردار بسیار مؤثر است.
مادران از کی باید به فکر سلامتی ذهنی در دوران بارداری باشند؟
مادران باید از همان ابتدای بارداری به سلامتی ذهنی در دوران بارداری خود توجه کنند، زیرا اضطراب، استرس و هیجانات آنها تأثیر مستقیم بر جنین دارند. مشکلاتی مانند افسردگی و اضطراب در دوران بارداری بسیار رایج هستند و میتوانند بر کیفیت زندگی مادر و رشد جنین اثر منفی بگذارند. علاوه بر این، مراقبتهای روانی از پیش از بارداری نیز میتواند به کاهش این مشکلات کمک کند و مادر را برای تجربه بارداری سالمتر آماده کند.
استرس و اضطراب مادر به راحتی به جنین منتقل میشود و میتواند تأثیرات درازمدتی بر سلامت روانی کودک داشته باشد. بنابراین، توجه به سلامت روانی از زمان برنامهریزی برای بارداری، یکی از بهترین اقدامات پیشگیرانه است.
برای سلامتی ذهنی در دوران بارداری چه مکمل هایی باید استفاده کرد؟
برای حفظ سلامتی ذهنی در دوران بارداری، مصرف مکملهای مناسب میتواند به جلوگیری از مشکلات روانی مانند استرس و افسردگی کمک کند. برخی از مهمترین مکملهای پیشنهادی شامل موارد زیر است:
اسید فولیک: نقش مهمی در پیشگیری از نقصهای عصبی در جنین دارد و توصیه میشود که مصرف آن از سه ماه قبل از بارداری آغاز شود.
یدوفولیک: این مکمل ترکیبی از ید و اسید فولیک است که به سلامت ذهن و جسم مادر و جنین کمک میکند. ید برای عملکرد صحیح غده تیروئید ضروری است که تأثیر مستقیمی بر تعادل روحی و روانی دارد.
مولتیویتامینهای پریناتال: این مکملها شامل ۱۳ ویتامین و مواد معدنی ضروری هستند که به حفظ سلامت ذهنی و جسمی مادر کمک کرده و در تقویت سلامت جنین نیز مؤثر هستند.
منبع سلامتی ذهنی در دوران بارداری : pregnancybirthbaby.org.au