بیماری دیابت چیست؟
دیابت Diabetes یا اصطلاحا بیماری قند، یک بیماری مزمن است. دیابت زمانی اتفاق می افتد که لوزالعمده قادر به تولید میزان کافی انسولین نباشد و یا بدن به صورت طبیعی از انسولین تولید شده استفاده نمی‌کند. انسولین، هورمونی است که توسط پانکراس تولید می شود. میزان قند خون توسط این هورمون می تواند تنظیم و کنترل شود. وقتی فردی به بیماری دیابت دچار می شود یا انسولین کافی در بدن ندارد و یا عملکرد درستی توسط هورمون انسولین برای دریافت گلوکز از خون و ورود به سلول‌های شما انجام نمی‌گیرد.
دیابت بیماری‌ای است که تقریباً در کل دنیا شیوع بالایی دارد و در کشورهای توسعه‌یافته یا درحال‌توسعه بیشتر گزارش می‌شود. این بیماری به دلایل مختلفی بروز می‌کند و صرفاً به علت مصرف غذاها و خوراکی‌های قندی نیست. برخی ژنتیکی مستعد به بیماری دیابت هستند. برخی به دلیل رژیم غذایی ناسالم مثل غذاهای خیلی شیرین و چرب دچار این بیماری می‌شوند و عده ای نیز خارج از این دو حالت هستند. دیابت در بین خانم‌های باردار نیز بسیار شایع است و به دیابت بارداری شناخته می‌شود. از این رو، بارداری نیز می‌تواند عامل شیوع این بیماری در بانوان باشد. و البته کودک متولد شده از مادر دیابتی بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار می گیرد. این بیماری می‌تواند تمامی گروه‌های سنی را درگیر کند.
بیماری دیابت، گروهی از اختلالات متابولیک با مشخصه “افزایش قند خون” را شامل می‌شود که این بیماری در موارد شدید می تواند منجر به مرگ شود! همچنین از مهم ترین علل کوری، حمله های قلبی، نارسایی کلیوی، سکته مغزی و قطع عضو در دنیا مربوط به بیماری دیابت است. اگرچه بیماری دیابت درمان قطعی ندارد، اما با رعایت یک سری نکات مانند رعایت رژیم غذایی مناسب، فعالیت فیزیکی مناسب، حفظ وزن ایده آل و پرهیز از استعمال سیگار و غربالگری در زمان مناسب، می‌توان به مقدار زیادی از شروع و پیشرفت این بیماری جلوگیری نمود.
انسولین چیست؟
انسولین هورمونی است که توسط لوزالمعده (پانکراس) در بدن تولید می‌شود، این هورمون قند را از خون گرفته و آن را وارد سلولها می کند تا به‌عنوان انرژی استفاده شود. میزان انسولین در بدن افراد مبتلا به دیابت کم است و یا اینکه به علت‌های مختلفی تاثیر کافی را ندارد. بنابراین در این بیماران، میزان قند خون بدون اینکه استفاده شود بالا می رود، و سلولها نیز کم‌انرژی و بی‌انرژی شده و افزایش قند در خون مشکلات و بیماریهای گوناگونی را به دنبال دارد.
پارامترهای قطعی تشخیص دیابت چه هستند؟
- قند ناشتای آزمایشگاهی، بیشتر و مساوی ۱۲۶.
- قند آزمایشگاهی دو ساعت بعد از تست چالش قند خوراکی، بیشتر و مساوی ۲۰۰.
- قند سه ماه (HbA1C)، بیشتر و مساوی از ۶/۵ درصد.
- قند تصادفی آزمایشگاهی، بیشتر و مساوی ۲۰۰ در کنار بروز علائمی مانند پرنوشی، پرادراری و کاهش وزن.
چنان چه میزان قند خون بیشتر از موارد ذکر شده در بالا باشد، تشخیص دیابت داده می‌شود. البته پیش از تشخیص قطعی دیابت، آزمایش‌های غیر طبیعی لازم است مجددا تکرار شوند، فقط در صورتی که مقادیر قند خون خیلی بیشتر از محدوده تعریف شده باشد، احتمالا دیگر نیاز به تکرار آزمایش نیست.
آزمایش تصادفی قند خون
در هر زمانی می‌توان آزمایش قند خون تصادفی را انجام داد و نیازی به ناشتا بودن ندارد. در این آزمایش، سطح قند خون ۲۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر و بالاتر نشان‌دهنده ابتلا به دیابت است. در صورتی که پزشک تشخیص دیابت نوع یک را دهد لازم است برای بررسی آنتی‌بادی‌های خودایمن که عموما در دیابت نوع ۱ وجود دارد و نه در دیابت نوع ۲، آزمایش تکمیلی نیز انجام گیرد. همچنین احتمال دارد پزشک برای تشخیص کتون در ادرار، نیز آزمایشی تجویز کند زیرا وجود کتون در ادرار دیابت نوع ۱ را نشان می‌دهد.
علائم بیماری دیابت
نکته حائز اهمیت در رابطه با بیماری دیابت، خاموش بودن بیماری است که فرد تا زمانی که علائم خفیف هستند شاید متوجه بیماری خود نشود. و زمانی این بیماری قابل تشخیص است که علائم بسیار شدیدی از خود نشان دهد و عوارض آن، فرد را درگیر کند. هر دو نوع دیابت 1 و 2، علائم تقریبا یکسانی دارند.
درصورتی‌که فکر می‌کنید هر یک از علائم زیر در شما وجود دارد بهتر است انجام تست قند خون را در دستور کار خود قرار دهید.
علائم عمومی دیابت:
- ادرار زیاد به‌خصوص در شب
- تشنگی زیاد
- کاهش وزن بی‌دلیل
- گرسنگی زیاد
- تاری دید
- بی‌حسی یا گزگز دست و پا
- احساس خستگی مزمن
- پوست بسیار خشک
- تاخیر در بهبود زخم ها
- ابتلای بیش از حد معمول به عفونت
- احساس تهوع، استفراغ و درد شکم
در صورتی که علائم دیابت ظاهر شوند، با اندازه گیری قند با گلوکومتر یا توسط آزمایشگاه (دقیق‌تر)، می‌توان در تشخیص به موقع دیابت کمک کرد.
هر کدام از این علائم دیابت را به اختصار توضیح خواهیم داد:
- تشنگی زیاد و تکرر ادرار
هر فرد در شبانه روز به طور طبیعی بین 4 تا 7 بار نیاز به دفع ادرار پیدا می کند. برای افراد دیابتی این تعداد روزانه خیلی بیشتر است و شاید به دفعات نیاز به دفع ادرار داشته باشد و علت آن نیز عدم جذب گلوکز از کلیه‌هاست. می‌توان گفت؛ در حالت عادی بدن قند و گلوکز مورد نیاز خود را از کلیه‌ها می‌گیرد، حال اگر کلیه نتواند تمام گلوکز را از دست بدهد، ادرار بیشتری تولید می‌کند. در این شرایط فرد همیشه احساس تشنگی می‌کند. از این رو دچار پرنوشی و تکرر ادرار می‌شود.
- احساس خستگی و گرسنگی بیش از حد
بدن انرژی خود را از سوختن قند و گلوکز به‌دست می‌آورد. اگر لوزالمعده نتواند انسولین تولید کند، سلولها قادر به جذب گلوکز نیستند و بنابراین انرژی مورد نیاز بدن تامین نشده و فرد احساس خستگی زیاد می‌کند. همچنین کمبود انرژی و جذب نشدن قند، حالت گرسنگی دائم برای فرد ایجاد خواهد کرد.
- خشکی دهان و پوست
از آنجا که فرد دفع ادرار زیادی دارد آب زیادی از بدن از دست می‌دهد و همواره احساس خشکی در دهان دارد؛ خشکی‌ای که عموما با نوشیدن آب نیز برطرف نمی شود. از طرفی، این کم‌آب شدن بدن باعث ایجاد پوست خیلی خشک و خارش پوست می‌شود.
به‌دلیل دفع آب زیاد هنگام ادرار، فرد همیشه احساس تشنگی و خشکی دهان دارد. این خشکی حتی با خوردن آب هم رفع نمی‌شود. به علاوه این کم‌آبی باعث خشک شدن پوست و خارش آن نیز می‌شود.
- کاهش وزن
هنگامی که بدن قند مورد نیازش را به‌دست نمی‌آورد، به ناچار سمت چربی‌ها و سوزاندن آنها می‌رود. بنابراین، افراد با وجود غذا خوردن زیاد، همچنان وزن کم می‌کنند.
- تاری دید
برخی از افراد مبتلا به دیابت، دچار تاری دید می‌شوند. و این نیز می تواند مرتبط با کم شدن آب بدن باشد.
- اختلال در روند بهبود زخم‌ها
بالا بودن قند خون، بر عملکرد اعصاب پوست تاثیر می‌گذارد. بنابراین زخم‌ها در بیماران دیابتی، دیر خوب می‌شوند. همچنین در دیابت نوع ۱، بیمار احساس تهوع و استفراغ هم دارد که به‌دلیل کمبود انرژی در بدن و سوزاندن چربی‌هاست و علائم دیابت نوع ۲ نیز علاوه بر موارد گفته شده، گاهی به شکل عفونت‌های قارچی نیز خود را نشان می‌دهد که بیشتر در قسمت‌های مرطوب بدن مثل زیر سینه‌ها، بین انگشتان دست و پا، یا در قسمت آلت تناسلی افراد دیده می‌شود. مبتلایان به دیابت نوع ۲، از احساس سوزن سوزن شدن در دست و پای خود نیز شکایت دارند. همچنین در این بیماران، تاری دید آنها گاهی به تشدید کاهش حس بینایی‌شان می‌انجامد.
سایر علائم
در زنان: خشکی پوست به همراه خارش و عفونت‌های قارچی مکرر یا عفونت‌های مجاری ادراری
در مردان: کاهش میل جنسی، اختلال در نعوظ، کاهش قدرت عضلانی
دیابت نوع ۱ بیشتر در کودکان، نوجوانان و جوانان رخ می‌دهد و علائم آن می‌تواند به سرعت، طی چند هفته یا چند ماه ایجاد شود. همچنین علائم اضافی آن شامل تهوع، استفراغ یا درد معده و عفونت‌های قارچی یا عفونت‌های دستگاه ادراری است. دیابت نوع ۲ و پیش دیابت در بزرگسالی اتفاق می‌افتد. ممکن است شما اصلاً علائمی نداشته باشید یا متوجه آن نشوید، زیرا در طی چندین سال و به کندی رخ می‌دهد. در دیابت بارداری نیز، زنان باردار متوجه علائم آن نمی‌شوند و این متخصص زنان و زایمان است که شما را از نظر دیابت بارداری بین هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ آزمایش می‌کند.
پیش‌دیابت چیست؟
پیش‌دیابت زمانی اتفاق می افتد که سطح قند خون شما خیلی بالاست، اما نه آنقدر بالا که بتوان آن را دیابت نامید. افرادی که به دیابت نوع ۲ مبتلا می‌شوند، معمولاً در ابتدا پیش‌دیابت دارند. اگر پیش‌دیابت دارید، نه تنها در معرض خطر ابتلا به نوع ۲ هستید، بلکه در معرض ابتلا به بیماریهای دیگر از جمله بیماری قلبی یا سکته نیز قرار دارید. اما می توان با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی، از ابتلا به نوع ۲ جلوگیری کرد و یا آن را به تاخیر انداخت. این تغییرات شامل “استفاده از یک رژیم غذایی سالم، رسیدن به وزن مناسب و حفظ آن و ورزش منظم” است.
اگر نتیجه آزمایش قند خون ناشتای شما، سطح گلوکز خون را بین ۱۰۰ تا ۱۲۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر نشان دهد، شما مبتلا به پیش‌دیابت هستید. همچنین نتیجه آزمایش خون A1C که میانگین سطح قند خون در سه ماه گذشته را نشان می‌دهد، برای افرادی دچار پیش‌دیابت بین ۵.۷٪ تا ۶.۴٪ است.
افراد در معرض ابتلا به دیابت:
- افراد دارای اضافه وزن
- سنین بالای ۴۵ سال
- سابقه ابتلا به دیابت نوع ۲ در پدر و مادر، خواهر یا برادر
- فعالیت فیزیکی کمتر از ۳ روز در هفته
- سابقه دیابت حاملگی
- مبتلایان به تخمدان پلی‌کیستیک
- برخی نژادها و قومیت‌های خاص
- داشتن فشار خون یا چربی خون بالا
افراد ذکر شده در بالا باید حساسیت بیشتری در کنترل منظم قند خون جهت پیشگیری از ابتلا به دیابت داشته باشند.
دیابت و مواد غذایی
برخی مواد غذایی باعث بالارفتن قند خون و ایجاد دیابت می‌شود؛ مانند نشاسته‌ها، انواع غلات پاک‌شده مثل برنج سفید، نان و سیب‌زمینی سرخ‌شده، انواع کمپوت‌ها، پاستیل‌های ژله‌ای، میوه‌های خشک و مرباها، انواع گوشت‌های سرخ‌شده چرب و گوشت‌های فرآوری شده مثل انواع سوسیس و کالباس، لبنیات پرچرب، خامه، بستنی، شیرینی‌جات و مواد غذایی دارای چربی ترانس بالا، نوشیدنی‌ها و مواد با شیرین‌کننده‌های زیاد؛ مثل چای شیرین یا قهوه و نوشیدنی گازدار. بنابراین جهت پیشگیری و یا کنترل دیابت بهتر است این مواد غذایی ناسالم را از رژیم غذایی خود حذف نموده و یا حداقل کاهش دهید.
افراد مبتلا به دیابت چه بخورند؟
تغذیه افراد دیابتی به خصوص در صورت شدید بودن بیماری با تغذیه سایر افراد متفاوت است. افراد دیابتی باید از مواد غذایی استفاده کنند که غنی از فیبر، ویتامین و مواد معدنی باشد. فیبر غذایی، نقش مهم و موثری در تنظیم سطح قند خون و احساس سیری زودرس دارد. برنامه غذایی این افراد باید طوری تنظیم شود که اجرا کردن آن آسان و پیوسته باشد. برنامه غذایی مناسب برای افراد دیابتی باید حاوی میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، حبوبات، چربی‌های سالم و … باشد.
درمان دیابت
بهترین روش برای درمان دیابت به نوع و مرحله این بیماری بستگی دارد. تمام افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ و برخی افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ برای تنظیم سطح گلوکز خون نیاز به انسولین دارند. انسولین در برخی شرایط، به عنوان مکمل موارد خود مراقبتی کاربرد دارد و در کنار اصلاح شیوه زندگی به تنظیم قند خون کمک می کند. اگر قند خون به طور موثری مدیریت شود، خطر ابتلا به عوارض بلندمدت دیابت کاهش خواهد یافت. همچنین انسولین می تواند مناسب‌ترین گزینه درمانی برای پیشگیری از این عوارض باشد.
مکمل های تخصصی دیابت و کاهش قند خون
مکمل های دیابت برای کنترل گلوکز خون و جلوگیری از بالا رفتن آن در بدن تجویز می گردند. مصرف درست و به موقع این نوع داروها اهمیت بالایی دارد. انواع قرص دیابت برای درمان و جلوگیری از پیشرفت این بیماری وجود دارد که پزشک با توجه به نوع دیابت فرد اقدام به تجویز آنها می کند. بایستی توجه داشت که قرص دیابت همان انسولین نیست. این قرص‌ها در مبتلایان به دیابت که بدنشان هنوز انسولین تولید می کند، مصرف می گردند و از طرق زیر کمک به کاهش قند خون فرد می کنند:
- کمک به بدن برای آزاد شدن بیشتر انسولین در بدن
- تسهیل ورود قند به داخل سلول
- کاهش میزان تولید قند در کبد
انواع بیماری دیابت
به طور کلی دیابت به چهار گروه دیابت نوع ۱، دیابت نوع ۲، دیابت بارداری و دیابت به علل متفرقه تقسیم بندی می‌شود
دیابت نوع 1
در دیابت نوع یک، پانکراس شما اصلا نمی تواند انسولین بسازد. علت دیابت نوع یک مشخص نیست، ولی احتمال دارد که عواملی مثل حمله ویروسی به پانکراس و اختلال در سیستم ایمنی بدن سبب بروز این بیماری شوند. اکثرا کودکان، نوجوانان و افراد زیر ۳۰ سال به این نوع از دیابت مبتلا می شوند. بیماری دیابت نوع یک ارثی است و امکان انتقال بین اعضای خانواده وجود دارد.
دیابت نوع ۲
دیابت نوع 2 به دیابت بزرگسالی معروف است. حدود ۹۰ درصد افراد مبتلا به دیابت، دچار این نوع از دیابت هستند و تا حد زیادی نتیجه اضافه وزن، چاقی و عدم فعالیت بدنی است. در این بیماری بدن نمی‌تواند به طور موثر از انسولین استفاده کند. علائم این بیماری شبیه به بیماری دیابت نوع 1 است و بسیار دیر مشاهده می شود. اگر به دیابت نوع ۲ مبتلا هستید، اساس درمان آن کاهش وزن، برنامه غذایی مناسب و ورزش است.
دیابت بارداری
در دوران بارداری هورمون‌های مهار کننده انسولین در بدن زنان تولید می شود، به همین دلیل حدود ۳ تا ۵ درصد خانم‌های باردار، به خصوص در اواخر دوران بارداری، به این نوع از دیابت مبتلا هستند. این بیماری فقط در دوران بارداری رخ می دهد. تشخیص این نوع از دیابت معمولا از طریق غربالگری امکان پذیر است. اگر مادری در این دوران به دیابت مبتلا شد، حتما باید به پزشک مراجعه کند تا الگوی غذایی مناسب و قرص دیابت مخصوص بارداری را مصرف کند، تا به سلامت خود و نوزاد کمک نماید.
خرید مکمل تخصصی دیابت
خرید اینترنتی انواع مکمل های تخصصی دیابت و قرص دیابت با بالاترین کیفیت و مناسب ترین قیمت از برندهای معتبر خارجی و ایرانی در داروخانه آنلاین دکتر دانیالی امکان پذیر است. شما می‌توانید تنها با یک کلیک خرید خود را ثبت و در اسرع وقت درب منزل تحویل بگیرید. تمامی مکمل‌های موجود در این داروخانه دارای برچسب اصالت کالا بوده و شما می توانید با اطمینان آنها را خریداری نمایید. همچنین شما می توانید در سایت لیستی از محصولات کمک دیابتی را نیز مشاهده نمایید. قبل از خرید هر محصول شما می‌توانید از مشاوران سایت در خصوص خرید محصولات مشاوره بگیرید.
