بیماری آدیسون چیست؟

در این مقاله از سری مقالات آموزشی سلامتی سایت دکتر دانیالی می پردازیم به :

بیماری آدیسون که همچنین به عنوان نارسایی اولیه آدرنال یا هیپوآدرنالیسم نیز شناخته می شود ، یک اختلال نادر در غدد فوق کلیوی است.

غدد فوق کلیوی 2 غده کوچک هستند که در بالای کلیه ها قرار دارند. آنها 2 هورمون ضروری تولید می کنند: کورتیزول و آلدوسترون.  غده فوق کلیوی در بیماری آدیسون آسیب می بیند ، بنابراین نمی تواند به مقدار کافی  کورتیزول یا آلدوسترون تولید کند.

حدود 9000 نفر در بریتانیا به بیماری آدیسون مبتلا هستند که هر ساله بیش از 300 مورد جدید تشخیص داده می شود.

این بیماری می تواند افراد در هر سنی را تحت تاثیر قرار دهد ، اگرچه در سنین 30 تا 50 سالگی شایع تر است.

همچنین زنان را بیشتر از مردان درگیر می کند .

علائم و نشانه های بیماری آدیسون (بیماری آدیسون چیست):

علائم مرحله اولیه بیماری آدیسون ، مشابه سایر بیماری های شایع تر مانند افسردگی یا آنفولانزا است.

افراد ممکن است نشانه های زیر را داشته باشند :

کمبود انرژی وانگیزه و احساس خستگی

ضعف عضلانی

احساس ناخوشی

کاهش اشتها و کاهش وزن ناخواسته

افزایش احساس تشنگی

با گذشت زمان ، این مشکلات ممکن است شدیدتر شوند و امکان دارد افراد علائم دیگری مانند سرگیجه ، غش و یا گرفتگی عضلات را نیز تجربه کنند .

همچنین ممکن است نواحی کوچکی از پوست تیره شود و یا شاهد تیره شدن لب ها یا لثه ها باشیم .

علت بیماری آدیسون چیست ؟

بیماری آدیسون معمولاً در نتیجه ی یک مشکل در سیستم ایمنی است که باعث می شود به لایه بیرونی غده فوق کلیه (قشر فوق کلیوی) حمله کند . در نتیجه ی این رویداد ، در تولید هورمون های استروئیدی آلدوسترون و کورتیزول اختلال ایجاد می شود.

البته علت اصلی بیماری آدیسون به طور قطع مشخص نیست ، اما مسئول 70 تا 90 درصد موارد این بیماری اختلال در سیستم ایمنی است.

سایر علل این بیماری شامل شرایطی است که می تواند به غدد آدرنال آسیب برساند ، مانند سل (TB) ، اگرچه این اتفاق غیر معمول است.

راه های درمان بیماری آدیسون چیست؟

خوشبختانه بیماری آدیسون با دارو درمانی که هورمون های تولید نشده را جایگزین می کند ، قابل درمان است اما افراد باید داروها را تا آخر عمر مصرف کنند .

با درمان بیماری ، علائم آدیسون تا حد زیادی قابل کنترل است. اکثر افراد مبتلا به این عارضه ، طول عمر طبیعی دارند و می توانند زندگی فعالی با رعایت برخی محدودیت ها و رژیم های غذایی داشته باشند. اما بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری باید بیاموزند که چگونه دوره‌های خستگی جسمی و احساس ضعف بدنی را مدیریت کنند . همچنین ممکن است مشکلات سلامت مرتبط با این بیماری ، مانند دیابت یا تیروئید کم‌کار نیز به وجود آید .

بحران آدرنال :

افراد مبتلا به بیماری آدیسون باید دائماً از خطر بدتر شدن ناگهانی علائم ، به نام بحران آدرنال آگاه باشند.

این مشکل زمانی اتفاق می افتد که سطح کورتیزول در بدن افراد ، در نتیجه ی بیماری ، به میزان قابل توجهی کاهش می یابد. باید بدانید که بحران آدرنال یک اورژانس پزشکی است. اگر درمان نشود، می تواند کشنده باشد.

عوارض مصرف طولانی مدت داروهای کورتیکواستروئید ( کورتون ) :

همان طور که گفته شد ، درمان اصلی بیماری آدیسون داروهای کورتیکواستروئید است که به خوبی علائم و نشانه های این بیماری را کنترل می کند و کاهش می دهد . اما باید در نظر داشت که متاسفانه مصرف طولانی مدت این داروها عوارضی را برای بیمار ایجاد می کند .  با مصرف منظم برخی مکمل ها بسیاری از این عوارض قابل پیش گیری است .

از کورتیکواستروئید ها چه می دانید ؟

کورتیکواستروئیدها دسته ای از داروها هستند که تقریباً در هر تخصص پزشکی  و در درمان بسیاری از بیماری ها مورد استفاده قرار می گیرند. آنها با کاهش تولید برخی مواد شیمیایی در بدن ، التهاب را کاهش می دهند. همچنین در دوزهای بالای مصرفی ، کورتیکواستروئیدها  فعالیت سیستم ایمنی را نیز کاهش می دهند.

کورتیکواستروئیدها از لحاظ شیمیایی شبیه کورتیزول هستند ، هورمونی که به طور طبیعی توسط غدد فوق کلیوی بدن تولید می شود. این هورمون یکی از عوامل اصلی در انجام طیف وسیعی از فرآیندهای بیولوژیکی بدن ، از جمله متابولیسم ، پاسخ ایمنی و استرس است.

از آنجایی که کورتیکواستروئیدها تورم و التهاب را نیز کاهش می دهند ، پزشکان اغلب آنها را برای درمان بیماری هایی مانند آسم ، کهیر ، لوپوس و یا روماتیسم تجویز می کنند. این دسته ی دارویی می تواند علائم گفته شده را به میزان قابل توجهی تسکین دهد ، اما متاسفانه خطر بروز عوارض جانبی جدی را به همراه دارند ، به خصوص اگر طولانی مدت مصرف شوند.

انواع کورتیکواستروئید ها :

کورتیکواستروئیدها می توانند به شکل سیستمیک یا موضعی باشند. استروئیدهای موضعی بخش خاصی از بدن را هدف قرار می دهند و می توانند به شکل : کرم و پماد پوستی ، قطره چشم ، قطره گوش و دارو های استنشاقی باشند .

استروئیدهای سیستمیک از طریق خون حرکت می کنند تا به قسمت های بیشتری از بدن کمک کنند. آنها را می توان از طریق مصرف داروهای خوراکی ، تزریق به داخل عضله و داخل ورید مصرف نمود.

استروئیدهای موضعی برای درمان بیماری هایی مانند کهیر و برخی موارد حاد حملات آلرژِیک نیز استفاده می شوند. استروئیدهای سیستمیک بیماری هایی مانند لوپوس و ام اس را درمان می کنند.

تحقیقات نشان می دهند در میان بیماران بستری شده با COVID-19 که نیاز به درمان با اکسیژن دارند ، تجویز کورتیکواستروئیدهای سیستمیک میزان مرگ و میر را به شکل قابل توجهی کاهش می دهد.

کورتیکواستروئیدهای پرمصرف :

پردنیزون ، پردنیزولون ، کورتیزون ، هیدروکورتیزون ، تریامسینولون ، دگزامتازون ، مومتازون

عوارض داروهای کورتیکواستروئید :

• تضعیف سیستم ایمنی
• آتروفی و خشکی پوست
• افزایش خطر ابتلا به عفونت های باکتریایی و قارچی
• افزایش فشار خون
• تغییرات خلقی یا رفتاری
• پوکی استخوان
• گلوکوم
• دیابت
• افزایش وزن

راهکارهایی برای کاهش عوارض مصرف کورتیکواستروئید ها :

در حالی که عوارض مرتبط با مصرف کورتیکواستروئیدها در بیماران  تقریبا غیرقابل پیشگیری است ، راهکارهایی نیز برای به حداقل رساندن این عوارض وجود دارد :

همیشه داروهای خود را طبق دستور پزشک مصرف کنید . مقدار دارو و یا طول مدت زمان درمان را ، بدون مشورت پزشک ، به هیچ عنوان تغییر ندهید .

رژیم غذایی سالم داشته باشید .

مصرف مولتی ویتامین های حاوی کلسیم و ویتامین دی و همچنین مکمل های تقویت کننده ی سیستم ایمنی می تواند به طور چشمگیری عوارض مصرف داروهای کورتیکواستروئید ها را کاهش دهد .

ورزش منظم روزانه داشته باشید.

در معاینات دوره ای سلامت شرکت کنید.

سخن آخر درباره بیماری آدیسون چیست :

کورتیکواستروئیدها یکی از انواع داروهای موجود برای درمان آلرژی هستند . کورتیکواستروئیدهای استنشاقی ممکن است برای آسم استفاده شود. با این حال ، این داروها  برای درمان همه موارد آسم آلرژیک استفاده نمی شوند.

با پزشک خود در مورد اینکه کدام گزینه ممکن است برای شما بهترین گزینه  باشد صحبت کنید.

اگرچه کورتیکواستروئیدها برای بیماری های مزمن مانند آلرژی استفاده می شوند ، اما در صورت استفاده طولانی مدت می توانند خطرناک شوند. به همین دلیل است که پزشک وضعیت و علائم شما را به دقت زیر نظر خواهد داشت و در صورت نیاز دوز را کاهش می دهد.

هرگونه واکنش قبلی به داروهای استروئیدی را با پزشک خود در میان بگذارید.

در مورد هر گونه سابقه خانوادگی مشکلات ناشی از مصرف کورتیکواستروئید  به پزشک خود اطلاع دهید . این می تواند به جلوگیری از بروز عوارض جانبی خطرناک کمک کند.

دستورالعمل های غذایی که می تواند به افراد در حفظ یک رژیم غذایی متعادل کمک کند :

مواد غذایی که بهتر است مصرف شوند	مواد غذایی که بهتر است پرهیز شوند
غذاهای پر پتاسیم به جبران پتاسیم از دست رفته در جریان خون کمک می کنند.   این شامل موز، آووکادو ، سیب زمینی ، اسفناج ، نان غلات کامل و شکلات تلخ است.	شیرینی ها و غذاهای حاوی قند بالا خطر ابتلا به قند خون را افزایش می دهند.   آب نبات ، نوشابه ، کلوچه و بستنی سرشار از شیرینی های غلیظ هستند.
غذاهای سرشار از کلسیم به جلوگیری از پوکی استخوان کمک می کند و از ضعیف شدن استخوان ها پیشگیری می کند.   شیر، ماست، پنیر، آجیل و دانه‌ها و سبزیجات تیره و برگ ‌دار را در اولویت قرار دهید.	غذاهای پر سدیم می توانند فشار خون را افزایش داده و باعث احتباس مایعات شوند.   این شامل گوشت های پخته شده ، تنقلات مانند چیپس و برخی از سس ها است.
غذاهای پر پروتئین  بافت های عضلانی و ماهیچه ها را سالم نگه می دارند.    گوشت، غذاهای دریایی، تخم مرغ، حبوبات می توانند به قوی نگه داشتن عضلات کمک کنند.	غذاهای سرخ شده باعث افزایش کلسترول و تری گلیسیرید می شوند.   سعی کنید محصولات دارای چربی و کلسترول بالا از جمله خامه  و تکه های چرب گوشت را محدود کنید.

منابع :

www.healthline.com

www.nhs.uk