فواید مکمل DHEA؛ مزایا، دوزهای توصیه شده و عوارض جانبی احتمالی

در این مقاله از سری مقالات آموزشی سلامتی سایت دکتر دانیالی می‌پردازیم به:

بسیاری از مردم ادعا می‌کنند که تعادل هورمون‌های بدن،  کلید داشتن ظاهر و احساس بهتر است. در حالی که راه‌های طبیعی زیادی برای متعادل کردن هورمون‌ها وجود دارد، داروها یا مکمل‌ها نیز می‌توانند سطح هورمون‌های شما را تغییر داده و فواید سلامتی را ارائه دهند.

DHEA : یک هورمون طبیعی و مکمل محبوبی است که می تواند بر سطح سایر هورمون های بدن افراد تأثیر بگذارد.

پتانسیل آن برای افزایش تراکم استخوان، کاهش چربی بدن، بهبود عملکرد جنسی و اصلاح برخی مشکلات هورمونی مورد مطالعه قرار گرفته و نتایج آن بسیار نوید بخش بوده است .

DHEA  چیست و چگونه کار می کند؟ (فواید مکمل DHEA)

DHEA  یا دی-هیدرو-اپی-آندروسترون ، هورمونی است که توسط بدن انسان تولید می شود. مقداری از آن به هورمون های جنسی اصلی، یعنی تستوسترون و استروژن تبدیل می شود . اثرات غیر مستقیم آن را می توان بوسیله ی تستوسترون و استروژن تولید شده مشاهده کرد. همچنین خود مولکول DHEA نیز به صورت مستقیم بر عملکرد بدن تاثیرگذار است .

با توجه به اینکه DHEA به طور طبیعی تولید می شود، برخی تعجب می کنند که چرا به عنوان مکمل باید آن را جداگانه مصرف کرد. دلیل اصلی این کار این است که : با افزایش سن، سطح DHEA در بدن افراد کاهش می یابد و این کاهش زمینه ساز ابتلا به برخی بیماری ها می شود . در واقع ، تخمین زده می شود که DHEA تا 80 درصد در دوران بزرگسالی کاهش می یابد. این اتفاق فقط برای افراد مسن نیست ، زیرا سطح این ماده  در حدود 30 سالگی در بدن شروع به کاهش می‌کند.

تحقیقات نشان داده است که سطوح پایین DHEA با ابتلای بیشتر به بیماری های قلبی عروقی، افسردگی و مرگ و میر مرتبط است .هنگامی که این هورمون را به عنوان مکمل مصرف می کنید ، سطح آن در بدن شما شروع به افزایش می کند. مقداری از آن نیز، همان طور که گفته شد ، به تستوسترون و استروژن تبدیل می شود.

افزایش سطح این سه هورمون اثرات مختلفی ایجاد می کند که سعی می کنیم در این مقاله به صورت جامع به آن بپردازیم.

1. ممکن است تراکم استخوان را افزایش دهد : (فواید مکمل DHEA)

سطوح پایین DHEA باعث تراکم استخوان کمتر می شود . در نتیجه ، با افزایش سن و کاهش میزان DHEA، احتمال پوکی استخوان و خطر شکستگی آن بیشتر می شود . به دلیل این ارتباط ، چندین مطالعه انجام شده است تا بتوان ارتباط  قطعی آن را اثبات کرد. ( آیا DHEA می تواند تراکم استخوان را در افراد مسن بهبود بخشد یا خیر )

بر اساس مطالعه ای انجام شده ، مصرف این مکمل برای یک تا دو سال می تواند تراکم استخوان را در زنان کهنسال بهبود بخشد ، اما درمردان متاسفانه زیاد موثر نبود.

مطالعات دیگری هیچ مزیتی برای افزایش تراکم استخوان ، پس از مصرف مکمل های حاوی DHEA مشاهده نکردند ، اما  باید در نظر گرفت که مدت زمان انجام این مطالعات شش ماه یا کمتر بوده است . به نظر می رسد برای مشاهده ی افزایش تراکم استخوان با این ماده ، نیاز به مصرف مکمل های آن برای دوره های طولانی تر از 6 ماه باشد و تاثیرات مصرف DHEA ممکن است در زنان  بیش از مردان باشد.

2. به نظر نمی رسد اندازه یا قدرت عضله را افزایش دهد : (فواید مکمل DHEA)

با توجه به توانایی آن در افزایش سطح تستوسترون ، بسیاری بر این باورند که DHEA می تواند توده عضلانی یا قدرت عضلانی را افزایش دهد .با این حال ، اکثر تحقیقات نشان می دهد که مصرف مکمل های DHEA توده عضلانی یا عملکرد عضلانی را به طور قابل توجهی افزایش نمی دهد.

با این حال ، تعداد کمی از تحقیقات گزارش کرده‌اند که مصرف این مکمل می‌تواند قدرت و عملکرد فیزیکی را در افراد ضعیف ، مسن‌  یا کسانی که کم کاری غدد آدرنال دارند ، بهبود بخشد .

به طور کلی ، به دلیل این که تعداد زیادی از مطالعات هیچ فایده ای برای اندازه یا قدرت عضلات نشان نمی دهند ، DHEA احتمالاً در این دو مورد مؤثر نیست.

3. تاثیر آن در ارتباط با چربی سوزی امیدوار کننده است : (فواید مکمل DHEA)

برخی شواهد نشان می دهد که مصرف مکمل های DHEA می توانند باعث کاهش در توده چربی در بزرگسالانی شود که غدد فوق کلیوی آنها به درستی کار نمی کند .

یک مطالعه نشان داد که DHEA توده چربی را در طول چهار ماه حدود 4 درصد کاهش می دهد ، اگرچه این در بیماران مبتلا به مشکلات غده فوق کلیوی بود.

تحقیقات دیگری نشان داد که این شکل از مکمل ، به نام 7- Keto-DHEA ، باعث افزایش میزان متابولیسم در مردان و زنان دارای اضافه وزن می شود. علاوه بر این ، در طول یک برنامه ورزشی هشت هفته ای در بزرگسالان دارای اضافه وزن ، وزن بدن و توده چربی پس از مصرف مکمل های 7-Keto DHEA در مقایسه با افرادی که دارونما مصرف کردند، سه برابر بیشتر کاهش یافت. در حالی که تحقیقات بیشتری مورد نیاز است ، اما به نظر می رسد این شکل از DHEA به کاهش چربی کمک کند.

4. ممکن است در مبارزه با افسردگی نقش داشته باشد (فواید مکمل DHEA)

رابطه بین DHEA و افسردگی پیچیده است. برخی از تحقیقات در زنان در آستانه سن پسا-قاعدگی نشان داد که زنان مبتلا به افسردگی سطوح پایین تری از این هورمون نسبت به زنان بدون افسردگی داشتند .

در حالی که رابطه بین سطح DHEA و افسردگی کاملاً مشخص نیست، محققان بررسی کرده اند که آیا مصرف مکمل های DHEA می تواند علائم افسردگی را بهبود بخشد یا خیر.

برخی تحقیقات نشان می دهد که می تواند به درمان افسردگی کمک کند، به ویژه در افراد مبتلا به افسردگی خفیف یا کسانی که به درمان عادی پاسخ نمی دهند .

اما برخی از محققان در مورد استفاده بیش از حد آن هشدار می دهند ، زیرا سطوح بالاتر DHEA در بدن با افزایش علائم افسردگی در زنان میانسال مرتبط است .

به طور کلی ، قبل از توصیه مصرف مکمل های DHEA برای درمان افسردگی، اطلاعات بیشتری در این زمینه مورد نیاز است.

5. ممکن است عملکرد جنسی ، باروری و میل جنسی را بهبود بخشد (فواید مکمل DHEA)

جای تعجب نیست که مکملی که بر هورمون های جنسی مردانه و زنانه تأثیر می گذارد بر عملکرد جنسی نیز تأثیر می گذارد.

برای شروع ، مکمل‌های DHEA ممکن است عملکرد تخمدان‌ها را در زنان مبتلا به ناباروری بهبود بخشد.

در واقع ، مصرف DHEA ، موفقیت لقاح مصنوعی (IVF) را در 25 زن با مشکلات باروری افزایش داد . این زنان قبل و بعد از مصرف DHEA ، تحت IVF قرار گرفتند.  پس از درمان ، زنان  تخمک های بیشتری تولید کردند و درصد بیشتری از تخمک ها بارور شدند :  67٪  در مقابل  39٪ قبل از درمان.

همچنین مطالعه ی دیگری نشان داد که زنانی که مکمل های DHEA را در طول IVF مصرف می‌کردند ، 23% نرخ تولد زنده داشتند ، در مقایسه با نرخ تولد زنده 4% در گروه کنترل .

علاوه بر این ، چندین مطالعه ثابت کرده اند که این مکمل ها ممکن است میل جنسی و عملکرد جنسی را در مردان و زنان افزایش دهد .

6. می تواند به اصلاح برخی از مشکلات آدرنال کمک کند : (فواید مکمل DHEA)

غدد فوق کلیوی که در بالای کلیه ها قرار گرفته اند ، یکی از تولیدکنندگان اصلی DHEA در بدن هستند . برخی از افراد مبتلا به بیماریی به نام نارسایی آدرنال ( Adreno-cortical Insufficiency ) دارند که در آن غدد فوق کلیوی نمی توانند مقادیر طبیعی و کافی از هورمون های مورد نیاز بدن را تولید کنند. این وضعیت می تواند باعث خستگی ، ضعف و تغییرات فشار خون شود. حتی می تواند پیشرفت کند و کشنده باشد.

مکمل های DHEA به عنوان راهی برای درمان علائم نارسایی آدرنال مورد بررسی قرار گرفته اند.  برخی تحقیقات انجام شده در این زمینه نشان می دهد که مصرف این مکمل ها ممکن است کیفیت زندگی را در افراد مبتلا به اختلال یاد شده تا حدودی بهبود بخشد . در زنان مبتلا به نارسایی آدرنال ، DHEA احساس اضطراب و افسردگی را کاهش داد و همچنین سلامت عمومی بدن و رضایت جنسی را بهبود بخشید .

اگر از نارسایی آدرنال یا سایر مشکلات مربوط به آن رنج می برید،  از پزشک خود بپرسید که آیا مصرف مکمل های DHEA می تواند به شما کمک کند یا خیر.

دوز و عوارض جانبی

دوزهای قابل استفاده از  DHEA از 10 تا 500 میلی گرم در روز تایین شده است ، اما دوز معمول مصرف آن در بیشتر موارد بین 25 تا 50 میلی گرم روزانه قابل تغیر است .

با توجه به بازه زمانی مصرف ، استفاده از  دوز 50 میلی گرم در روز به مدت یک سال  و 25 میلی گرم در روز به مدت دو سال به طور ایمن و بدون گزارش عوارض مصرف خطرناک یا خاصی به اثبات رسیده است.

عوارض جانبی جزئی آن :  پوست چرب ، آکنه و افزایش رشد مو در زیر بغل و ناحیه تناسلی در هر دو جنس است .

نکته مهم این است که مکمل های DHEA نباید توسط افراد مبتلا به سرطان های تحت تاثیر قرار گیرنده سطح هورمون های جنسی ( کم شدن یا زیاد شدن آن )  مصرف شود.  به همین خاطر ،  بیماران مبتلا به بدخیمی  باید قبل از شروع مصرف مکمل های DHEA، با پزشک خود  صحبت کنند.

حرف آخر:

اثرات مفید مرتبط با DHEA و فواید مکمل DHEA ممکن است در درجه اول در افرادی که سطح DHEA پایین یا شرایط سلامت خاصی دارند دیده شود. برای افراد جوان و سالم ، مصرف مکمل های DHEA احتمالاً ضروری نیست. این هورمون به طور طبیعی در بدن تولید می شود و لزوماً مقدار بیشتر آن الزامی نیست. با این حال ، مکمل های DHEA ممکن است برای برخی افراد ، به ویژه افراد مسن و آنهایی که مشکلات مربوط به غده فوق کلیوی ، جنسی  یا باروری دارند ، مفید باشد.

سلامت همه ی آفاق در سلامت توست . داروخانه ی دکتر دانیالی

منبع : www.healthline.com