فواید روغن سیاه دانه؛ همه چیزهایی که لازم است درباره روغن سیاه دانه بدانید
در این مقاله از سری مقالات آموزشی سلامتی سایت دکتر دانیالی می پردازیم به:
روغن سیاه دانه از گیاه سیاهدانه Nigella sativa (N. sativa) به دست می‌آید. با توجه به محصولات بازار می توانید آن را به صورت موضعی استفاده کنید یا به عنوان مکمل به صورت خوراکی آن را مصرف کنید. سیاهدانه (N. sativa) یک گیاه گلدار کوچک است که در جنوب غربی آسیا، خاورمیانه، جنوب اروپا و شمال آفریقا رشد می کند.
مطالعات بسیاری نشان داده است که روغن سیاه دانه میتواند کاربردهای متعددی برای سلامتی داشته باشد، از جمله کمک به درمان آسم و حتی کمک به کاهش وزن. همچنین روغن سیاهدانه به صورت موضعی برای کمک به سلامت پوست و مو نیز استفاده می شود.
این درختچه میوه هایی به صورت دانه های ریز سیاه رنگ می دهد. دانه های N. sativa که معمولاً با عنوان سیاه دانه شناخته می شوند، با نام های دیگر از جمله زیره سیاه، زیره سیاه، گل رازیانه و گشنیز رومی نیز در مناطق مختلف جهان شناخته میشود. روغن سیاه دانه از دانه‌های N. sativa استخراج می شود و بیش از 2000 سال است که در طب سنتی کشورهای مختلف به دلیل فواید درمانی فراوان استفاده می شود.
در این مقاله باهم به بررسی فواید بالقوه روغن سیاه دانه برای سلامتی و همچنین بررسی عوارض جانبی احتمالی و اطلاعات دوز می‌پردازیم.
فواید روغن سیاه دانه برای سلامتی
در طب سنتی کشورهای مختلف از روغن سیاه دانه برای درمان انواع بیماری ها استفاده می شود. در نتیجه، گاهی اوقات از آن به عنوان “نوش دارو” یا شفا دهنده جهانی هم یاد میشود.
در حالی که اثربخشی همه کاربردهای دارویی پیشنهادی برای آن کاملا ثابت نشده است، این اطمینان را داریم که روغن سیاه دانه و ترکیبات گیاهی حاصل از آن، حداقل چند کاربرد ثابت شده برای سلامتی ما دارند.
فواید روغن سیاه دانه: خواص آنتی اکسیدانی
روغن سیاه دانه سرشار از ترکیبات آنتی اکسیدان است ( ترکیبات گیاهی که به محافظت از سلول ها در برابر آسیب های ناشی از مولکول های ناپایداری به نام رادیکال‌های آزاد کمک می کند )
آنتی اکسیدان‌ها برای سلامتی بسیار مهم هستند، زیرا تحقیقات نشان داده است که می توانند التهاب را کاهش دهند و در برابر بیماری هایی مانند بیماری قلبی، بیماری آلزایمر و سرطان، از انسان محافظت کنند.
به صورت تخصصی تر، روغن سیاه دانه سرشار از تیموکینون است که دارای اثرات آنتی اکسیدانی و ضد التهابی قوی است. در نتیجه، مطالعات نشان میدهد که این ترکیب به سلامت مغز کمک میکند و در درمان چندین نوع سرطان تاثیرگذار است.
فواید روغن سیاه دانه: کمک به درمان آسم
احتمالا میدانید که آسم یک بیماری مزمن است که در آن پوشش مجاری هوایی متورم میشود و ماهیچه‌های اطراف آن‌ها منقبض می‌شوند و در نتیجه تنفس را برای شما دشوار میکند.
تحقیقات نشان داده است که روغن سیاه دانه، و به طور خاص تیموکینون موجود در آن، احتمالا با کاهش التهاب و جلوگیری از انقباض عضلاتی که در راه هوایی قرار گرفته‌اند، به درمان آسم کمک کند. یک مطالعه روی 80 بزرگسال مبتلا به آسم نشان داد که مصرف 500 میلی‌گرم کپسول روغن سیاه دانه دو بار در روز به مدت 4 هفته به طور قابل توجهی کنترل آسم را بهبود می‌بخشد.
اگرچه این نتایج امیدوارکننده است، اما مطالعات بزرگتر و طولانی‌تری برای ارزیابی ایمنی و اثربخشی طولانی مدت مکمل‌های روغن سیاه دانه در درمان آسم مورد نیاز است.
فواید روغن سیاه دانه: کمک به کاهش وزن
در حالی که مکانیسم دقیق این عملکرد روغن سیاه دانه به طور کامل شناخته نشده است، تحقیقات نشان میدهد که روغن سیاه دانه ممکن است به کاهش شاخص توده بدن (BMI) در افراد مبتلا به چاقی، سندرم متابولیک یا دیابت نوع 2 کمک کند.
در یک مطالعه 8 هفته ای، به 90 زن 25 تا 50 ساله مبتلا به چاقی، رژیم غذایی کم کالری و دارونما یا 1 گرم روغن سیاه دانه در هر وعده غذایی برای مجموع 3 گرم در روز داده شد.
در پایان مطالعه، افرادی که از روغن سیاه دانه استفاده کردند، میزان وزن و اندازه ی دور کمر به میزان قابل توجهی نسبت به گروه دارونما کاهش یافتند. همچنین گروهی که از روغن سیاه دانه استفاده کردند، بهبود قابل توجهی در سطح تری گلیسیرید و LDL (کلسترول بد) تجربه کردند. با وجود این نتایج امیدوارکننده، تحقیقات بیشتری در مورد ایمنی و اثربخشی طولانی مدت مصرف روغن سیاه دانه برای کاهش وزن مورد نیاز است.
فواید روغن سیاه دانه: کمک به کاهش سطح قند خون
در افراد مبتلا به دیابت، ثابت شده است که بالا بودن قند خون به طور مداوم، خطر عوارض بعدی، از جمله بیماری کلیوی، بیماری چشمی و سکته را افزایش میدهد.
چندین مطالعه در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 نشان می دهد که دوز 2 گرم سیاه دانه در روز ممکن است به طور قابل توجهی سطح قند خون ناشتا و سطح A1c (HbA1c) را کاهش دهد، که معیاری برای میانگین سطح قند خون در طی 2 تا 3 ماه است. در حالی که اکثر مطالعات از پودر سیاه دانه در کپسول استفاده می کنند، روغن سیاه دانه نیز به کاهش سطح قند خون کمک می کند.
فواید روغن سیاه دانه: کمک به کاهش سطح کلسترول
همچنین درباره ی اثربخشی بالقوه روغن سیاه دانه در کاهش فشار خون و سطح کلسترول مطالعات زیادی انجام شده است. فشار خون بالا و سطوح بالای کلسترول تام و LDL (بد) از عوامل خطر مهم زمینه ساز برای بیماری قلبی هستند.
دو مطالعه، یکی از 90 زن مبتلا به چاقی و مطالعه ی دیگر روی 72 بزرگسال مبتلا به دیابت نوع 2، دریافت که مصرف 2 تا 3 گرم کپسول روغن سیاه دانه در روز به مدت 8 تا 12 هفته به طور قابل توجهی سبب کاهش LDL (بد) و کلسترول تام (کل) میشود.
فواید روغن سیاه دانه: کمک به کاهش فشار خون
یک مطالعه روی 70 بزرگسال سالم نشان داد که 1استفاده از روغن سیاه دانه به مدت 8 هفته به طور قابل توجهی سطح فشار خون را در مقایسه با دارونما کاهش میدهد.
تحقیقات کلی در مورد فواید روغن سیاه دانه در کاهش فشار خون و سطح کلسترول، در حالی که امیدوارکننده است، محدود است. تحقیقات بیشتری برای تایید دوز مطلوب مورد نیاز است.
فواید روغن سیاه دانه: سلامت مغز
تصور می شود التهاب عصبی که مسبب التهاب بافت مغز است، نقش مهمی در ایجاد بیماری هایی مانند آلزایمر و پارکینسون ایفا می کند.
تحقیقات اولیه در لوله آزمایش و حیوانات نشان می دهد که تیموکینون موجود در روغن سیاه دانه التهاب عصبی را کاهش میدهد. بنابراین، ممکن است استفاده از روغن سیاهدانه به محافاظت از ما در برابر اختلالات مغزی مانند آلزایمر یا بیماری پارکینسون کمک کند. با این حال، در حال حاضر تحقیقات بسیار کمی در مورد اثربخشی روغن سیاه دانه در انسان و به طور خاص در مورد مغز وجود دارد.
یک مطالعه بر روی 40 فرد مسن و سالم بهبود قابل توجهی در میزان یادگیری، حافظه، توجه و شناخت پس از مصرف 500 میلی گرم کپسول N. sativa به صورت دو بار در روز و به مدت 9 هفته نشان داد. با این حال، تحقیقات بیشتری برای تایید اثرات محافظتی روغن سیاه دانه برای سلامت مغز مورد نیاز است.
فواید روغن سیاه دانه: سلامت پوست و مو
علاوه بر مصارف پزشکی، روغن سیاه دانه معمولا به صورت موضعی برای کمک به درمان انواع بیماری‌های پوستی و همچنین آبرسانی به موها استفاده می شود.
تحقیقات نشان می دهد که به دلیل اثرات ضد میکروبی و ضد التهابی، روغن سیاه دانه ممکن است به درمان برخی از بیماری های پوستی کمک کند، از جمله:
آکنه
اگزما
خشکی پوست
پسوریازیس
البته باید اشاره کرد که علیرغم ادعاهایی مبنی بر اینکه این روغن می تواند به آبرسانی موها و کاهش شوره سر کمک کند، هیچ مطالعه بالینی این ادعاها را تایید نمی کند.
سایر فواید روغن سیاه دانه:
روغن سیاه دانه ممکن است فواید دیگری برای سلامتی داشته باشد، از جمله:
- اثرات ضد سرطانی مطالعات در لوله آزمایش نشان داده است که تیموکینون موجود در روغن سیاه دانه به کنترل رشد و گسترش چندین نوع از سلول سرطانی کمک می کند
- کاهش علائم آرتریت روماتوئید. به دلیل اثرات ضد التهابی، تحقیقات نشان می دهد که روغن سیاه دانه ممکن است به کاهش التهاب مفاصل در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید کمک کند
- ناباروری مردان. تحقیقات نشان میدهد که روغن سیاه دانه ممکن است کیفیت اسپرم ها را در مردانی که نابارور تشخیص داده شده اند بهبود بخشد
- ضد قارچ. روغن سیاه دانه همچنین دارای فعالیت ضد قارچی است. به طور خاص، روغن سیاهدانه در برابر کاندیدا آلبیکنس، که مخمری است که می تواند منجر به کاندیدیازیس شود، فعالیت های ضد قارچی نشان داده است.
در حالی که تحقیقات اولیه در کاربردهای روغن سیاه دانه امیدوارکننده است، مطالعات بیشتری در انسان برای تایید این اثرات و یافتن دوز مطلوب مورد نیاز است.
عوارض جانبی
به طور کلی، تحقیقات بیشتری در مورد ایمنی روغن سیاه دانه در انسان به خصوص برای استفاده‌های طولانی مدت مورد نیاز است.
به طور کلی، استفاده کوتاه مدت از 3 ماه یا کمتر با عوارض جانبی جدی مرتبط نیست. در این شرایط روغن سیاهدانه ممکن است نهایتا عوارض گوارشی مثل نفخ و حالت تهوع ایجاد کند.
یک نگرانی درباره‌ی این مکمل این است که روغن سیاه دانه ممکن است با داروهایی که از طریق مسیر سیتوکروم P450 پردازش می شوند، تداخل داشته باشد. داروهای رایجی که ممکن است تحت تأثیر این ویژگی قرار گیرند عبارتند از وارفارین (کومادین) و مسدودکننده های رسپتور بتا مانند متوپرولول.
همچنین اگر در حال حاضر مشکل کلیوی دارید، توصیه می شود قبل از مصرف روغن سیاه دانه با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.
باید اشاره کرد که به دلیل تحقیقات محدود، زنان باردار یا شیرده باید از استفاده از روغن سیاه دانه به جز در مقادیر کم به عنوان طعم دهنده برای غذا اجتناب کنند.
نحوه استفاده از روغن سیاه دانه
به عنوان مکمل، روغن سیاه دانه را می توان به صورت کپسول یا قطره‌ی خوراکی مصرف کرد. این روغن را می‌توان به صورت موضعی برای پوست و مو نیز استفاده کرد.
توصیه های دوز
در حالی که روغن سیاه دانه ممکن است فواید زیادی برای سلامتی داشته باشد، اما جایگزین داروهای فعلی که توسط پزشک برای شما تجویز شده است نمیشود.
علاوه بر این، در حال حاضر شواهد کافی برای تعیین دوز دقیق وجود ندارد. در نتیجه، مهم است که قبل از استفاده از روغن سیاه دانه با داروساز یا پزشک خود صحبت کنید. بسته به کاربرد مورد نظر، دوز مصرف روغن سیاه دانه بسیار متفاوت است.
منبع : www.healthline.com
