آفازی چیست؟ (زبان پریشی)
در این مقاله از سری مقالات آموزشی سلامتی سایت داروخانه آنلاین دکتر دانیالی می پردازیم به:
آفازی اصطلاحی پزشکی است که برای افرادی استفاده می شود که قدرت تکلم یا تشخیص کلمات را از دست می دهند. این شرایط معمولا زمانی اتفاق می افتد که مغز ( به طریق مختلف مخصوصا سکته های مغزی) آسیب می بیند. چند نوع مختلف از آفازی وجود دارد. در یکی از انواع آن، فرد قدرت تشخیص کلمات زمانی که توسط فردی بیان می شود را از دست می دهند ( به معنی نا شنوایی نیست ) یا نمی تواند متنی را بخواند. نوع دیگری نیز از آفازی وجود دارد که فرد قدرت بیان کلمات و نوشتن آنها را از دست می دهد. همان طور که گفته شد، انواع مختلفی از این اختلال وجود دارد. انواع آفازی چیست؟
1 . آفازی بروکا ( Broca-aphasia) : افرادی که به این نوع از آفازی مبتلا هستند، می توانند بیشتر کلمات بیان شده توسط افراد را تشخیص دهند، ولی نمی توانند به راحتی صحبت کنند یا بنویسند. ( زبان پریشی بیانی )
2 . آفازی ورنیکه ( Wernicke-aphasia ) : افرادی که به این نوع از آفازی مبتلا هستند، می توانند تقریبا بدون مشکل خاصی صحبت کنند ولی نمی توانند به راحتی کلماتی که می شنوند را درک کنند و تشخیص دهند. این افراد برخی اوقات کلماتی را بیان می کنند که نامفهوم و بی معنی هستند اما مشکلی با بیان کلمات ندارند، به همین دلیل به آن آفازی روان می گویند.
3 . آفازی گلوبال ( Global-aphasia) : افرادی که به این نوع آفازی مبتلا هستند ، توانایی صحبت کردن، نوشتن کلمات یا تشخیص آنها را از دست داده اند.
4 . آفازی آنومیک (Anomic-aphasia) : افرادی که به این نوع آفازی مبتلا هستند ، اسم اشیاء یا افراد را به یاد نمی آورند. این بیماران ممکن است هنوز قادر به تکلم و استفاده درست از کلمات باشند، ولی اسم ها را به یاد نمی اورند.
5 . آفازی الکسیا ( Alexia) : افرادی که به این نوع آفازی مبتلا هستند، توانایی خواندن کلمات را از دست می دهند. آنها قادر نیستند متون نوشته شده را بخوانند.
علت ابتلا به آفازی چیست؟
علت اصلی آفازی، آسیب های مغزی مانند سکته است. ولی آسیب های دیگر مغزی نیز ممکن است باعث آفازی شود. به طور مثال، ضربه به مغز یا تومورهای مغزی نیز ممکن است منجر به آفازی شود. نوع دیگری از بیماری نیز وجود دارد که به آرامی و در طی مدت زمان طولانی به سلول های مغزی آسیب می رساند و باعث ابتلا به نوعی از آفازی می‌شود که به آن : آفازی اولیه پیش رونده می گویند ( پیش رونده به این معنی است که در طول چندین سال ایجاد شده است ).
برخی اوقات افراد بدون علت خاصی، برای مدت زمان کوتاه ( بین چند دقیقه تا چند ساعت ) به آفازی یا همان زبان پریشی مبتلا می شوند. علت این اتفاق ممکن است حمله صرع یا تشنج ، میگرن یا سکته ناقص قلبی باشد. اگر بدون هیچ علت خاصی، حتی اگر برای مدت زمان کوتاه، به آفازی مبتلا می شوید و بعد از بین می رود، حتما به پزشک مراجعه کنید زیرا ممکن است ناشی از برخی آسیب‌های مغزی باشد.
آیا نیاز به انجام آزمایش خاصی وجود دارد؟
بله. اگر مبتلا به آفازی باشید، پزشک تست هایی را انجام می دهد که متوجه شود دقیقا مشکل از کجاست. معمولا انجام آزمایش‌هایی که توانایی شما را برای : صحبت کردن و درک کردن صحبت دیگران، خواندن و نوشتن، حل کردن معما یا پازل، تکرار کردن کلمات یا عبارات سخت، شرح دادن صحنه نمایش یا اسم های مختلف اشیاء ، … بسنجد.
انجام آزمایش های تخصصی مانند ام-ار-ای (MRI) یا سی تی اسکن (CT-scan) برای اینکه پزشک تشخیص دهد دقیقا کدام قسمت مغز در نتیجه ی سکته‌ی مغزی آسیب دیده است (یا هر علت دیگری جدا از سکته مغزی)، تجویز کند.
آیا فرد مبتلا به آفازی توانایی درک زبان و استفاده از آن را دوباره باز می یابند؟
شانس بازگشت کامل توانایی استفاده از زبان برای تکلم و دیگر اختلالات به فاکتورهای گوناگونی مانند:
مقدار آسیب وارد شده به مغز و اینکه چه ناحیه ای آسیب دیده است. همچنین، فاصله ی بین تشخیص تا شروع درمان چه قدر است.
بهتر است بدانید که بیشتر افراد مبتلا به آفازی تا حدودی توانایی های زبانی مختل شده خود را باز می یابند. در این روند درمان، ارتباط هر چه بیشتر با دیگران بسیار کمک کننده است. اگر مبتلا به آفازی هستید، احتمالا نیاز دارید از افراد متخصص در حوزه ی گفتار درمانی کمک گیرند. این افراد راه کارهایی را به شما نشان می دهند که اختلالات زبانی ایجاد شده را هرچه سریع تر باز یابید. در درمان فردی، تراپیست بر نیازهای خاص فرد تمرکز دارد، در حالی که درمان های گروهی، فرصتی را برای استفاده از مهارت‌های ارتباطی جدید در یک گروه کوچک از بیماران را ارائه می دهد.
فناوری های اخیر در سال های گذشته، ابزارهای جدیدی را برای افراد مبتلا به آفازی فراهم کرده است. متخصصان گفتار درمانی این روش درمان را از طریق استفاده از برنامه های رایانه ای ( تلفن همراه ، تبلت ،…) به صورت مجازی در خانه به بیماران خود ارائه می دهند.
مشارکت افراد خانواده یکی از مهمترین اجزای روند درمان آفازی است، زیرا اعضای خانواده را قادر می‌سازد تا بهترین راه را برای برقراری ارتباط با عزیزشان بیاموزند و به ان ها کمک کنند مهارت های از دست رفته ی خویش را باز یابند.
اعضای خانواده فرد مبتلا به آفازی بهتر است :
در صورت امکان در جلسات درمانی همراه بیمار شرکت کنید.
بیمار را تشویق کنید روزانه کلمات یا عبارات ساده را تکرار کند و به مرور زمان ، آنها را پیچیده تر کنید.
تا حد امکان عوامل ایجاد کننده ی حواس پرتی ، مانند رادیو یا تلویزیون با صدای بلند را به حداقل برسانید.
سعی کنید فرد مبتلا را تشویق کنید تا در مکالمات روزمره خانواده شرکت کند.
بیمار را به برقراری هر نوع ارتباط گروهی با دیگران تشویق کنید ( صحبت کردن ، اشاره کردن ، نقاشی کشیدن )
از تصحیح گفتار فرد خودداری کنید.
به فرد فرصت کافی برای صحبت کردن بدهید.
به فرد کمک کنید تا خارج از خانه کارهای روزمره را تا جایی که امکان دارد به تنهایی انجام دهد . استفاده از برخی مولتی ویتامین هایی که باعث بهبود عملکرد مغز و فعالیت های مغزی می شوند، می توانند بسیار کمک کننده باشد.
منابع :
