سندرم پیش از قاعدگی چیست؟

در این مقاله از سری مقالات آموزشی سلامتی سایت دکتر دانیالی می پردازیم به :

سندرم پیش از قاعدگی (PMS) یک الگوی ماهانه از علائم است که حدود یک هفته قبل از پریود در خانم ها شروع می شود. این علائم در عرض چهار روز پس از شروع قاعدگی از بین می روند. پیش از خواندن این مقاله پیشنهاد می کنیم سایر مقالات مرتبط مانند درمان برای بی نظمی قاعدگی و دلایل بی نظمی قاعدگی را نیز از دست ندهید.

برای بسیاری از افراد، سندرم پیش از قاعدگی هم همراه با علایم فیزیکی ست هم علایم روانی. از جمله ی این علایم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نفخ
• مشکلات گوارشی
• سردرد
• احساس درد در سینه ها
• نوسانات خلقی
• تحریک پذیری
• اضطراب
• بی خوابی
• گیجی
• خلق و خوی افسرده

شدت این علائم از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برخی افراد همچنین نوع شدیدتری از سندرم پیش از قاعدگی به نام اختلال دیس فوریای پیش از قاعدگی (PMDD) را تجربه می کنند. افراد مبتلا به PMDD حداقل پنج مورد از این علائم را تجربه می کنند. علائم اغلب فوق العاده شدید هستند و مانع فعالیت های روزمره می شوند.

خرید مکمل های سلامت قاعدگی

هنوز تحقیقات بر روی دلایل اصلی ایجاد کننده ی PMS(سندرم پیش از قاعدگی) یا PMDD در جریان است. تا کنون بیش از هر دلیل دیگری این دو اختلال را احتمالاً به تغییرات در سطوح استروژن و پروژسترون ارتباط می دهند. استروژن و پروژسترون دو هورمونی هستند که نقش مهمی در چرخه قاعدگی خانم ها دارند. علاوه بر نوسانات هورمونی، ممکن است عوامل دیگری نیز دخیل باشند.

داروهای ضد بارداری خوراکی و داروهای ضد افسردگی درمان های دارویی برای PMS(سندرم پیش از قاعدگی) و PMDD هستند. از بین داروهای ضد بارداری، آن هایی که برای اختلالات پیش از قاعدگی استفاده می شوند، آن هایی هستند که دارای دو جزء استروژنی و پروژسترونی هستند و جزء پروژسترونی آن ها دروسپیرنون است. توجه داشته باشید که درمان های دارویی حتما باید با تجویز پزشک باشند و خودسرانه اقدام به مصرف آن ها نکنید.

همچنین چندین مکمل وجود دارد که ممکن است بخواهید برای تسکین علایم پیش از قاعدگی، اغلب با عوارض جانبی کمتری نسبت به درمان‌های دارویی، امتحان کنید.

به نقل از سایت  mayoclinic.org درباره سندرم پیش از قاعدگی:

Premenstrual syndrome (PMS) has a wide variety of signs and symptoms, including mood swings, tender breasts, food cravings, fatigue, irritability and depression. It’s estimated that as many as 3 of every 4 menstruating women have experienced some form of premenstrual syndrome.

سندرم پیش از قاعدگی (PMS) شامل طیف گسترده‌ای از علائم و نشانه‌ها است، از جمله نوسانات خلقی، حساسیت سینه‌ها، هوس‌های غذایی، خستگی، تحریک‌پذیری و افسردگی. تخمین زده می‌شود که از هر چهار زن قاعده‌شونده، سه نفر به نوعی این سندرم را تجربه کرده‌اند.

گیاه پنج انگشت (Chastberry)

گیاه پنج انگشت یا chastberry با نام علمی  Vitex agnus-castus  یکی از رایج ترین مکمل ها برای سلامت باروری زنان است. بررسی های علمی بر روی این گیاه از مزایای آن برای دستگاه تناسلی زنان گواهی می دهد که مزایای زیادی برای افراد مبتلا به PMS دارد.

نشان داده شد که فرآورده های حاوی عصاره این گیاه به ویژه برای علائم فیزیکی، از جمله نفخ، درد سینه و سردرد مفید است. حتی به نظر می رسد که این گیاه بهتر از فلوکستین، که یک داروی ضد افسردگی ست، برای این علائم مفید باشد. با این حال، نسبت به فلوکستین در درمان علائم روانشناختی، مانند نوسانات خلقی، در افراد مبتلا به PMDD کمتر موثر بود.

نحوه مصرف گیاه پنج انگشت

 بسته به مقدار ماده موثره (اکوبین) موجود در فرآورده، مقدار مصرف آن متفاوت است. برای مثال فرآورده ی ویتاگنوس که حاوی 1/2 تا 3/3 میلی گرم اکوبین می باشد را می توانید دو بار در روز و هر بار به میزان 1 قرص مصرف کنید.

اگر علایم شما با این میزان مصرف کنترل نشد میتوانید در دوره های بعدی، مقدار آن را دو برابر (صبح و شب هر بار به میزان 2 قرص) افزایش دهید. توجه کنید که برای رهایی از علایم PMS، این فرآورده باید در زمان عادت ماهیانه نیز مصرف و شروع دارو احتیاج به زمان معینی ندارد. بهتر است برای جذب حداکثری، این دارو را با معده خالی استفاده کنید اما اگر دچار اختلالات گوارشی ناشی از مصرف این دارو شدید میتوانید آن را با معده پر استفاده کنید.

موارد منع یا احتیاط مصرف گیاه پنج انگشت

 در مواردی که شما مبتلا به بیماری هایی هستید که حساس به هورمون استروژن هستند از این فرآورده استفاده نکنید. این بیماری ها شامل سرطان سینه وابسته به استروژن، سرطان رحم و تحمدان، اندومتریوز و فیبروئید رحمی می باشد.

به علاوه اگر شما تحت درمان با روش های لقاح خارج از رحمی (IVF) هستید از فرآورده های حاوی این گیاه استفاده نکنید. همچنین این دارو با داروهای ضد بارداری خوراکی و داروهای آگونیست یا آنتاگونیست دوپامین (مانند داروهایی که برای روان پریشی و پارکینسون استفاده می شوند) تداخل دارد. بنابراین قبل مصرف این دارو شرایط پزشکی و داروهای مورد استفاده خود را با پزشک یا داروساز در میان بگذارید.

کلسیم

افراد مبتلا به علائم سندرم پیش از قاعدگی اغلب کلسیم کافی را از رژیم غذایی خود دریافت نمی کنند. سطح کلسیم نیز ممکن است در طول چرخه قاعدگی شما تغییر کند.

یک کارآزمایی بالینی در سال 2017 نشان داد که مکمل‌های کلسیم به کاهش برخی علائم PMS مانند نفخ و خستگی کمک می‌کنند. علاوه بر این، نتایج نشان داد که مکمل کلسیم برای کاهش علائم روانشناختی، از جمله غم و اندوه، نوسانات خلقی، و اضطراب نیز موثر است.

اگر به دنبال افزایش سطح کلسیم بدن خود هستید، الزامی نیست که حتما مکمل کلسیم استفاده کنید. با افزودن برخی از غذاهای غنی از کلسیم به رژیم غذایی خود (مانند لبنیات به ویژه کشک) شروع کنید. اگر این کار را انجام نمی دهید، انواع مکمل های کلسیم در دسترس هستند که می توانید بدون نیاز به نسخه از داروخانه تهیه کنید.

نحوه مصرف کلسیم

با مصرف 500 میلی گرم کلسیم در روز شروع کنید. خوب است به خاطر داشته باشید که مقدار توصیه شده روزانه کلسیم در بزرگسالان بسته به سن و جنس از 1000 تا 1300 میلی گرم متغیر است.

موارد منع یا احتیاط مصرف کلسیم

مکمل‌های کلسیم برای اکثر افراد بی‌خطر هستند، اما ممکن است در دوزهای بالاتر باعث یبوست شوند. اگر داروی دیگری از جمله هورمون های تیروئید یا آنتی بیوتیک (به ویژه تتراسایکلین، داکسی سایکلین، سیپروفلکوساسین، لووفلوکساسین و …) مصرف می کنید، با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید.

ممکن است لازم باشد آنها را در ساعات مختلف روز مصرف کنید. همچنین اگر سنگ کلیه دارید از پزشک مشورت بگیرید و یا از داروساز راهنمایی بخواهید تا مکمل کلسیم مناسب شما را پیشنهاد دهد.

ویتامین B6

ویتامین B6  در تولید انتقال دهنده های عصبی نقش دارد که نقش زیادی در خلق و خوی شما دارند. ویتامین B6 یک ویتامین محلول در آب است که در بسیاری از غذاهایی که می خورید یافت می شود، از جمله:

• نخود
• ماهی تن، سالمون و سایر ماهی ها
• سیب زمینی و سایر سبزیجات نشاسته ای
• جگر و گوشت
• بسیاری از غلات صبحانه نیز با این ویتامین ضروری غنی شده اند.

چندین مطالعه کوچک نشان داده اند که مصرف روزانه مکمل ویتامین B6 ممکن است به بسیاری از علائم روانی PMS از جمله بدخلقی، تحریک پذیری و اضطراب کمک کند. با این حال، به دلیل کیفیت پایین مطالعات انجام شده ی فعلی، نتیجه گیری هنوز با قطعیت نیست.

نحوه مصرف ویتامین B6

مصرف روزانه ویتامین های محلول در آب مورد نیاز است زیرا بدن B6 را ذخیره نمی کند. اگر نمی توانید از رژیم غذایی خود به اندازه کافی دریافت کنید، 50 تا 100 میلی گرم در روز از این ویتامین را از طریق مکمل مصرف کنید.

موارد منع یا احتیاط مصرف ویتامین B6

 اگر داروهای ضد پارکینسون مصرف می کنید، از مکمل های ویتامین B6 استفاده نکنید.

منیزیم

برخی از زنان مبتلا به سندرم پیش از قاعدگی ممکن است سطوح پایینی از منیزیم داشته باشند. با در نظر گرفتن این موضوع، مطالعه‌ای در سال 2010 نشان داد که مصرف مکمل با ترکیبی از منیزیم و ویتامینB6  به کاهش علائم PMS از جمله افسردگی، اضطراب، بی‌خوابی، احتباس آب و درد سینه‌ ها کمک می‌کند.

غذاهای سرشار از منیزیم عبارتند از:

• بادام
• سبزیجات با برگ سبز
• بادام زمینی

نحوه مصرف منیزیم

می توانید بین 200 تا 250 میلی گرم منیزیم در روز مصرف کنید، در نظر داشته باشید که میانگین توصیه شده روزانه برای بزرگسالان بسته به سن و جنس باید حدود 300-400 میلی گرم باشد.

موارد منع یا احتیاط مصرف منیزیم

 اگر از داروهای دیورتیک، آنتی بیوتیک ها یا بیس فسفونات ها (نظیر آلندرونات) استفاده می کنید، قبل از مصرف مکمل منیزیم با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید. اگر هر یک از این ها را مصرف می کنید، ممکن است همچنان بتوانید مکمل های منیزیم را مصرف کنید، اما احتمالاً باید آنها را در ساعات مختلف روز مصرف کنید. در موارد نارسایی شدید کلیوی نیز در مصرف منیزیم به دلیل خطر تجمع منیزیم در بدن، باید احتیاط کرد.

اسیدهای چرب ضروری

اسیدهای چرب خاصی مانند گاما لینولئیک اسید (GLA) و آلفا لینولئیک اسید (ALA) دارای اثرات ضد التهابی هستند که ممکن است به علائم PMS کمک کند. گاما لینولئیک اسید در روغن گل مغربی یافت می شود که سابقه طولانی در استفاده برای PMS دارد. با این حال، تحقیقات بیشتری برای حمایت از کاربرد آن برای علائم سندرم پیش از قاعدگی مورد نیاز است.

با این حال، یک مطالعه در سال 2011 نشان داد که مخلوطی از اسیدهای چرب ضروری که شامل گاما لینولئیک اسید و اسید اولئیک است، علائم PMS را در افرادی که هر روز 1 تا 2 گرم از این مخلوط مصرف می‌کنند، کاهش می‌دهد. این بهبود علائم پس از شش ماه مصرف در مقایسه با سه ماه مصرف بیشتر بود.

نحوه مصرف روغن گل مغربی

مقدار مصرف این فرآورده ها را ترجیحا از توصیه شرکت سازنده دنبال کنید یا از پزشک و داروساز سوال کنید. به عنوان مثال فرآورده هایی که حاوی 1000 میلی گرم روغن گل مغربی هستند را به صورت یکبار در روز با معده پر استفاده کنید.

موارد منع یا احتیاط مصرف روغن گل مغربی

قبل از مصرف مکمل اسیدهای چرب ضروری در صورت مصرف سایر داروها یا مکمل های گیاهی با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید. مصرف همزمان آن با داروهای ضد انعقاد توصیه نمی شود.

جینکو بیلوبا

جینکو بیلوبا به عنوان یک داروی گیاهی برای بهبود حافظه شناخته شده است، اما می تواند به علائم سندرم پیش از قاعدگی نیز کمک کند.

یک مطالعه بالینی در سال 2009 استفاده از آن را برای درمان علائم PMS ارزیابی کرد. محققان دریافتند که مصرف قرص های 40 میلی گرمی، 3 بار در روز، شدت علائم جسمی و روانی را کاهش می دهد.

نحوه استفاده جینکو بیلوبا

 دستورالعمل های سازنده را برای مقدار مصرف دنبال کنید یا از پزشک و داروساز سوال کنید. با کمترین دوز توصیه شده شروع کنید و حدود 10 تا 14 روز از اواسط سیکل تا یک یا دو روز پس از پریود مصرف کنید.

موارد منع یا احتیاط مصرف جینکو بیلوبا

 اگر تا به حال دچار تشنج شده اید جینکو بیلوبا مصرف نکنید. در صورت ابتلا به بیماری های خود ایمنی نظیر مولتیپل اسکلروزیس (MS)، لوپوس، آرتریت روماتوئید یا سایر بیماری های خود ایمنی و سرطان های حساس به هورمون مانند سرطان سینه، سرطان رحم، سرطان تخمدان، اندومتریوز یا فیبروم رحم و اسکیزوفرنی از مصرف این فرآورده خوداری نمایید.

مصرف این دارو در بیماران مبتلا به صرع مجاز نمی باشد. مصرف این دارو قبل از عمل جراحی قطع شود زیرا احتمال خونریزی را افزایش می دهد. در دوران بارداری و شیردهی مصرف این فراورده ممنوع می باشد.

از مصرف این فراورده همراه با داروها و فرآورده های ضد انعقاد خون، آنتی دیابت، انسولین، سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن، هورمونی و محرک سیستم اعصاب مرکزی بویژه کافئین و فرآورده ها و غذاهای محتوی آن و داروهای ضدالتهاب غیر استروییدی مانند ایبوپروفن، داروهای مهارکننده مونو آمین اکسیداز مانند ترانیل سیپرومین و فنلزین، داروهای ضد صرع و ضد تشنج پرهیز نمایید.

گل راعی ( John’s wort)

بسیاری گل راعی یا علف چای با نام علمی  Hypericum perforatumرا جایگزین گیاهی داروهای ضد افسردگی می دانند. این گیاه هم بر سروتونین و هم نوراپی نفرین، دو انتقال دهنده عصبی که بر خلق و خوی شما تأثیر می گذارند و معمولاً در داروهای ضد افسردگی هدف قرار می گیرند، تأثیر می گذارد.

اگرچه گل راعی بیشتر برای درمان افسردگی شناخته شده است، اما یکی از گیاهان دارویی است که با چندین مطالعه به اثربخشی آن در درمان علائم PMS اشاره شده است. به عنوان مثال، یک مطالعه در سال 2010 نشان داد که هم علائم فیزیکی و هم عاطفی PMS، به ویژه افسردگی و اضطراب را بهبود می بخشد.

نحوه مصرف گل راعی

دستورالعمل های سازنده را برای مقدار مصرف دنبال کنید یا از پزشک و داروساز سوال کنید. توصیه می شود این گیاه را بیش از 6 هفته مصرف نکنید.

موارد منع یا احتیاط مصرف گل راعی

گل راعی گیاهی قدرتمند است که می تواند با بسیاری از انواع داروها، از جمله داروهای ضد افسردگی که معمولا برای درمان سندرم پیش از قاعدگی استفاده می شود، تداخل داشته باشد. این گیاه همچنین می تواند با داروهای ضد بارداری و قلب و فشار خون تداخل داشته باشد. در صورت مصرف هر نوع دارویی، از جمله سایر مکمل ها، قبل از مصرف فرآورده های این گیاه با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید. هنگام مصرف گل راعی، حتما قبل از بیرون رفتن از کرم ضد آفتاب استفاده کنید، زیرا این مکمل می تواند پوست شما را نسبت به نور خورشید حساس تر کند.

سخن پایانی

برای بسیاری از افراد، سندرم پیش از قاعدگی یک مشکل ماهانه آزار دهنده است. با این حال، چندین مکمل وجود دارد که ممکن است به علائم فیزیکی و عاطفی شما در این دوره کمک کند. بسیاری از مکمل‌ها با گذشت زمان مؤثرتر می‌شوند، بنابراین اگر نتایج فوری را متوجه نشدید، ناامید نشوید. برخی از آنها ممکن است 3 تا 6 ماه طول بکشد تا کار کنند. اما به یاد داشته باشید، داروهای طبیعی، اگرچه طبیعی اند، لزوماً بی ضرر نیستند. اگر داروی دیگری مصرف می‌کنید یا هر نوع بیماری زمینه‌ای دارید، همیشه ابتدا با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.