آیا بیماری سندرم تخمدان پلی کیستیک ژنتیکی است؟
در این مقاله از سری مقالات آموزشی سلامتی سایت داروخانه آنلاین دکتر دانیالی می پردازیم به :
به نظر می رسد PCOS دارای یک جزء ژنتیکی است، اما شیوه زندگی و عوامل محیطی نیز در این زمینه نقش دارند.
بسیاری از بیماری‌ها، شرایط و سندرم‌ها حداقل دارای نوعی مؤلفه ژنتیکی هستند (برخی از اختلالات تحت تأثیر تغییر در یک ژن واحد (یا یک نوع ژن) هستند. )
بر اساس مقاله ی کتابخانه ملی پزشکی ایالات متحده (مرجع اصلی ژنتیک جهان) برخی دیگر از بیماری ها تحت تأثیر تغییرات چندین ژن، درکنار عواملی مثل شیوه زندگی یا شرایط محیط زندگی یک فرد هستند.
در حالی که هر صحبتی در مورد ژنتیک اغلب به این معنی است که چیزی از نسل های قبلی (پدر و مادر) به شخص منتقل شده است، این موضوع همیشه در مورد مؤلفه های ژنتیکی در بیماری ها صدق نمی کند :
برخی از گونه های ژنتیکی ارثی هستند، به این معنی که از طریق اعضای خانواده منتقل می شوند، اما سایر تغییرات ژنتیکی در طول یک بیماری یا طول عمر فرد، بدون ارتباطی به ژنهای والدین فرد رخ می دهد
پس میتوان گفت که: ژنتیکی بودن یا نبودن یک بیماری همیشه یک سؤال، با پاسخ روشن بله یا خیر نیست و تحقیقات در مورد مؤلفه‌های ژنتیکی بسیاری از بیماری‌ها (مثلاً سندرم تخمدان پلی کیستیک) ناقص است.
اما اگر دچار سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) هستید ،آیا باید نگران انتقال آن به فرزندانتان باشید؟ یا اگر مادرتان سندرم تخمدان پلی کیستیک دارد، شما نیز ممکن است به آن مبتلا شوید؟ در این مقاله، هر آنچه را که کارشناسان تاکنون در مورد هر یک از اجزای ژنتیکی PCOS می‌دانند و اینکه چگونه ژنتیک به خطر ابتلا به این بیماری کمک می‌کند، بررسی میکنیم
سندرم تخمدان پلی کیستیک
سندرم تخمدان پلی کیستیکچیست؟
سندرم تخمدان پلی کیستیک polycystic ovarian syndrome) به اختصار PCOS ) یک تنبلی تخمدان یک بیماری نسبتاً زنان است که که ناشی از عدم تعادل هورمون های تولید مثلی است. این عدم تعادل هورمونی – که معمولاً سطح آندروژن‌ها در بدن بالاتر از حد طبیعی است – بر تخمدان‌ها تأثیر می‌گذارد و باعث ایجاد کیست‌های کوچک متعدد می‌شود.
کیست‌ها در واقع فولیکول‌ها هستند که رشد نکرده اند و تجمع این فولیکول‌های نابالغ یک ظاهر کیست‌مانند را در تخمدان به وجود آورده است.
با توجه به نوشته ی مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، PCOS یکی از شایع ترین علل ناباروری زنان است. این بیماری بین 6 تا 12 درصد خانم ها در سنین باروری (قبل از یائسگی و بعد از بلوغ) را تحت تاثیر قرار می دهد. این بیماری شایع‌ترین اختلال اندوکرین زنان در دنیاست و چون بسیاری از افراد بی علامت هستند، متوجه نمیشوند که این بیماری را دارند.
بر اساس گزارش دفتر سلامت زنان (OWH)، شایع ترین علائم PCOS عبارتند از:
- سیکل های قاعدگی نامنظم
- هیرسوتیسم (رشد بیش از حد مو، به طور معمول در قسمت صورت، گردن یا قفسه سینه)
- آکنه
- نازک شدن مو
- افزایش وزن
- تیره شدن پوست
- لک ها پوستی
سندرم تخمدان پلی کیستیک
آیا سندرم تخمدان پلی کیستیک ژنتیکی است؟
پاسخ کوتاه: شاید. به سختی می توان با اطمینان گفت که PCOS ژنتیکی است یا خیر، اما قطعاً احتمال وجود دارد – و می تواند به محیط داخل رحمی جنین برگردد،
در حالی که هنوز هیچ‌کس دقیقاً نمی‌داند چه چیزی باعث PCOS می‌شود، محققان گمان میکنند که این بیماری یک تداخل همزمان بین ژنتیک و محیط است. هیچ کس نمی‌گوید PCOS اساساً ژنتیکی است، اما منصفانه است که بگوییم که به نظر می‌رسد یک جزء ژنتیکی وجود دارد که ممکن است با PCOS مرتبط باشد، اما به طور خاص این موضوع مورد بررسی داده ها قرار نگرفته است و میتوان گف که این بیماری در واقع چند عاملی است
با توجه به مرجع ژنتیک آمریکا، یک بیماری چند عاملی (که گاهی اوقات یک اختلال پیچیده نامیده می شود) تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار می گیرد که می تواند شامل چندین ژن، همراه با ترکیبی از شیوه زندگی و عوامل محیطی باشد (مثلا: ورزش، رژیم غذایی، یا حتی قرار گرفتن در معرض آلودگی).
و در حالی که سندرم تخمدان پلی کیستیک الگوی ارثی واضحی ندارد، طبق مرجع ژنتیک خانگی، به نظر می رسد نوعی ارتباط خانوادگی وجود دارد ( تخمین زده می شود 20٪ تا 40٪ از مبتلایان به PCOS دارای یک عضو خانواده ی مبتلا یه PCOS هستند، معمولا مادر یا خواهر)
انواع ژنهای خاص در ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک نقش دارند، به نظر می‌رسد این ژن‌ها ژنهایی هستند که در تولید آندروژن‌ها نقش دارند (به‌ویژه آن‌هایی که منجر به سطوح بالای آندروژن‌ها، مانند تستوسترون، در تخمدان می‌شوند که کار را برای تخمدان دشوار می‌کند.) مغز و تخمدان برای برقراری ارتباط برای عملکرد طبیعی تخمک گذاری با هم ارتباط هورمونی خاصی به وسیله ی هورمون LH برقرار میکنند. انواع ژنهایی که با ترشح هورمون محرک فولیکول LH، تولید انرژی، التهاب، و تولید و تنظیم انسولین ارتباط دارند نیز ممکن است در PCOS نقش داشته باشند.
سندرم تخمدان پلی کیستیک
آیا عوامل پیش زمینه ی شناخته شده ای برای PCOS وجود دارد؟
در حالی که سابقه خانوادگی شما ممکن است سبب PCOS در شما شود، عوامل پیش زمینه ی دیگری وجود دارد که می توانید با مراقب از آنها ، احتمال به وجود آمدن بیماری خود را (یا شدت آن را) ماهش دهید
اضافه وزن می تواند یک عامل خطرزای بزرگ برای ابتلا به PCOS باشد، اما صرفا افرادی که وزن بالاتری دارند به این عارضه مبتلا نمی شوند. بر اساس گزارش CDC، بسیاری از زنانی که وزن متوسطی دارند، ممکن است دچار بیماری سندرم تخمدان پلی کیستیک شوند و در عوض بسیاری از زنانی که دارای اضافه وزن در نظر گرفته می شوند، مبتلا نیستند. در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک که دارای اضافه وزن نیز هستند، زمانی که این وزن از دست می‌رود، متوجه می‌شوند که سندرم تخمدان پلی کیستیک برطرف می‌شود.
طبق مقاله ی (OWH) سندرم تخمدان پلی کیستیک همچنین با تعداد انگشت شماری از مشکلات سلامتی دیگر مرتبط است،
دیابت یکی از این شرایط مرتبط با PCOS است. طبق نوشته ی OWH، بیش از نیمی از مبتلایان به PCOS قبل از 40 سالگی به دیابت یا پیش دیابت مبتلا می شوند.در نتیجه اگر ورزش کافی نداشته باشید یا سابقه خانوادگی دیابت داشته باشید باید بیش از پیش مزاقب خود باشید.
PCOS همچنین با فشار خون بالا، سطوح بالای کلسترول LDL (بد) و سطوح پایین کلسترول HDL (خوب)، آپنه خواب، افسردگی و اضطراب و در برخی موارد سرطان آندومتر مرتبط است.
مشکلات مربوط به تخمک گذاری نیز ممکن است نوعی عامل خطر برای PCOS باشد به خصوص اگر مشکل در عدم تخمک گذاری باشد.
در حال حاضر، بر اساس مطالعات OWH، ارتباط بین PCOS و ژنتیک هنوز در حال بررسی است . این مطالعات امیدوار است با بدست آوردن نتایج بیشتر درباره ی پیوند ژنتیکی یا محیطی در بیماری سندرم تخمدان پلی کیستیک ،سبب شود تا راه‌های جدیدتر و بهتر برای درمان و مدیریت PCOS به وجود بیاید.
منبع:
