ویتامین A یا رتینول و فواید این ویتامین در بدن

ویتامین A آ (رتینول) یک ویتامین محلول در چربی است که در کبد ذخیره شده و برای رشد و نمو بدن ضروری می باشد. ویتامین A، ویتامین اساسی بینایی است و همچنین در بسیاری از عملکردهای دیگر بدن از جمله تقویت سیستم ایمنی بدن، تولید مثل و سلامتی پوست نقش اساسی دارد. این ویتامین باعث حفظ سلامت پوست و بافت‌ها شده و نقش مهمی در رشد استخوان‌ها نیز دارد. ویتامین A یک آنتی اکسیدان است و می تواند از ایجاد آب مروارید یا کاتاراکت جلوگیری کند. به نظر می‌رسد رژیم غذایی سرشار از ویتامین A باعث کاهش ریسک سرطان پروستات و ریه نیز می گردد.

برخی از عوارض ناشی از کمبود ویتامین A

  • خشکی پوست
  • خشکی چشم‌ها
  • شب کوری
  • ناباروری
  • تاخیر در رشد
  • عفونت‌های گلو و سینه
  • تاخیر در بهبود زخم
  • جوش صورت

منابع غذایی حاوی ویتامین آ

جگر گوساله، تخم مرغ، میگو، ماهی، لبنیات (شیر، کره و پنیر) از منابع غذایی حاوی ویتامین A به شمار می‌آیند. همچنین سیب زمینی شیرین، هویج، کدو تنبل، اسفناج و انبه از منابع دیگر ویتامین آ هستند. از طرف دیگر بدن کاروتنوئیدهای موجود در گیاهان را به ویتامین A تبدیل می کند. بسیاری از افراد به صورت روزانه میزانی بیش از نیاز بدن از ویتامین A دریافت می‌کنند. وجود میزان بالاتر از نیاز مکمل‌های ویتامین A می‌تواند برای استخوان‌ها ضرر داشته باشد.

2 نوع ویتامین آ در مواد غذایی

در مواد غذایی دو نوع ویتامین  A وجود دارد: ویتامین A از قبل ساخته شده و پیش ساز ویتامین A که در بدن به ویتامین A تبدیل می شود. ویتامین A معمولاً از منابع غذایی حیوانی تأمین می شود ، اما می توانیم آن را از برخی غذاهای گیاهی که ترکیباتی به نام کاروتنوئید دارند نیز تهیه کنیم.

کاروتنوئید چیست ؟

کاروتنوئیدها فیتون های غذایی هستند که در مقادیر مختلفی در سبزیجات و میوه های قرمز، سبز، زرد و نارنجی رنگ یافت می شوند. انواع مختلفی از کاروتنوئیدها با عملکردهای مختلف در بدن وجود دارند. به طور مثال، برخی از کاروتنوئیدها (مثل بتاکاروتن) می توانند در بدن به ویتامین A تبدیل شوند.

مصرف ویتامین آ در بارداری

ویتامین آ برای خانم های باردار حائز اهمیت بسیار بالایی است، زیرا برای رشد مغز، دست  و پا، قلب، چشم و گوش جنین ضروری می باشد. در خانم های باردار اصولا کمبود ویتامین A  در اواخر دوره بارداری رخ می دهد. زمانی که وزن جنین در حال افزایش است و سلول های بدن در حال تکمیل شدن هستند، نیاز کودک به ویتامین A بیشتر می شود و احتمال شب کوری و خطر مرگ افزایش می یابد. با این حال، مصرف ویتامین آ بیش از حد در بارداری می تواند باعث نقایص نوزاد در هنگام تولد شود.

خطرات مصرف مقادیر بالای ویتامین A

اگر به طور مرتب بیش از 1.5 میلی گرم ویتامین آ در روز مصرف شود، ممکن است به دلیل سطح بالای ویتامین A بدن دچار مشکل گردد. مسمومیت با ویتامین A در کوتاه مدت می تواند منجر به تهوع و استفراغ، سردرد و برخی از مشکلات سیستم عصبی شود. مصرف بسیار زیاد ویتامین A در مدت زمان طولانی نیز می تواند باعث بروز مشکلاتی از جمله زبری پوست، خشکی موها و بزرگی کبد شود. همچنین ممکن است استخوان ها را تضعیف کرده و خطر شکستگی را افزایش دهد.

مقادیر بالای ویتامین آ در خانم های باردار نیز می تواند منجر به سقط جنین یا نقص عضو در هنگام تولد شود. بنابراین به خانم هایی که باردار هستند (یا قصد بارداری دارند) توصیه می شود مکمل ویتامین A و منابع بیش از حد این ویتامین ( مانند جگر) را مخصوصا در چند هفته اول بارداری بسیار با احتیاط و تحت نظر پزشک مصرف کنند.

مصرف مقادیر زیاد بتاکاروتن یا سایر اشکال پروویتامین A می تواند پوست را به رنگ زرد-نارنجی تبدیل کند، اما این شرایط خطری را برای بدن ایجاد نمی کند. دریافت زیاد بتاکاروتن باعث نقص هنگام تولد یا سایر عوارض جدی دیگر ناشی از دریافت بیش از حد ویتامین A از پیش ساخته شده نمی شود.

مقادیر توصیه شده برای ویتامین A :

ویتامین A در حال حاضر در برچسب اطلاعات تغذیه ای در واحدهای بین المللی ‌IU اندازه گیری میشود. با این حال ، آزمایشگاه پزشکی برای تعیین میزان جذب مختلف ویتامین A و کارتنوئیدهای پروویتامین آ ، میزان توصیه شده رژیم غذایی ویتامین A را در میکروگرم (RAE) ذکر کرده است.
تحت مقررات جدید اداره غذا و دارو و برچسب مکمل های غذایی ، از ژوئیه 2018 شرکت های بزرگ دیگر ویتامین A را به عنوان IU شناسایی نمیکنند بلکه به عنوان mcg RAE ذکر میکنند.
در RD: میزان توصیه شده رژیم غذایی برای بزرگسالان 19 سال به بالا 900 میکروگرم RAE برای مردان (معادل 3000IU) و 700 میکروگرم RAE برای زنان (معادل 2333 IU)می باشد.

در UL: سطح بالای مصرفی قابل تحمل حداکثر مصرف روزانه میباشد که بعید است اثرات مضری بر سلامتی داشته باشد.

ویتامین A و سلامتی:

اگرچه فواید مکمل های ویتامین آ برای سلامتی مشخص نیست اما شواهد نشان دهنده ی غنی بودن انواع غذاها به ویژه میوه ها و سبزیجات از ویتامین A است.

منابع غذایی ویتامین A :

بسیاری از غلات صبحانه ، آب میوه ها ، لبنیات و سایر مواد غذایی با رتینول غنی شده اند.بسیاری از میوه ها و سبزیجات و برخی مکمل ها حاوی بتاکاروتن ، لیکوپن ، لوتئین یا زاگزانتین لیکوپن هستند ،مانند:
سبزیجات سبز برگ (کلم پیچ ، اسفناج ، کلم بروکلی) ، سبزیجات نارنجی و زرد (هویج ، سیب زمینی شیرین ، کدو تنبل و کدو سبز )
گوجه فرنگی
فلفل دلمه ای قرمز
طالبی ، انبه
جگر گاو
روغن ماهی
شیر
تخم مرغ
غذاهای غنی شده

ویتامین A
ویتامین A 11

علائم کمبود و سمیت

کمبود ویتامین A :

کمبود ویتامین A در کشورهای غربی نادر است اما ممکن است رخ دهد. البته در شرایطی که با هضم طبیعی تداخل داشته باشند می توانند منجر به سو جذب ویتامین آ شود مانند: بیماری سلیاک ، سیروز ، الکل ، و فیبروز کیستیک.
همچنین بزرگسالان و کودکانی که رژیم غذایی بسیار محدودی دارند در معرض خطر هستند.
کمبود خفیف ویتامین A ممکن است باعث خستگی ، حساسیت به عفونت ها و ناباروری شود.

موارد زیر از علائم کمبود جدی تر است:

خشکی چشم (خشکی شدید چشم) که در صورت عدم درمان میتواند منجر به کوری شود.

نیکتالوپی یا شب کوری

لکه های نامنظم روی قسمت سفید چشم

خشکی پوست یا مو

ویتامین A
ویتامین A 12

سمی بودن ویتامین A

سمیت ویتامین A ممکن است در ایالات متحده بیشتر از کمبود باشد، (بدلیل دوز های بالای ویتامین A (رتینول) از قبل ساخته شده در بعضی مکمل ها) .
ویتامین A محلول در چربی است ، به این معنی که هر مقداری که بلافاصله مورد نیاز بدن نباشد ، جذب و در بافت چربی یا کبد ذخیره می شود.اگر مقدار زیادی ذخیره شود ، می تواند سمی باشد.
بالاترین مصرف قابل تحمل ،3000 میکروگرم ویتامین A از قبل ساخته شده که بیش از 3 برابر میزان توصیه شده روزانه میباشد و تصور می شود که بی خطر است.
با این حال ، برخی شواهد نشان می دهد که این ویتامین A ممکن است خطر از دست دادن استخوان ، شکستگی مفصل ران یا برخی نقایص مادرزادی را افزایش دهد.
دلیل دیگر برای جلوگیری از مصرف بیش از حد ویتامین آ این است که ممکن است در عملکرد مفید ویتامین D تداخل ایجاد کند.

علائم سمیت شامل موارد زیر است:

تغییرات بینایی مانند تاری دید
درد استخوان
تهوع و استفراغ
خشکی پوست
حساسیت به نور شدید

ویتامین A
ویتامین A 13

برخلاف ویتامین A ، بتا کاروتن حتی در سطوح بالای مصرف نیز سمی نیست.
بدن می تواند در صورت لزوم از بتا کاروتن ویتامین آ تشکیل دهد و نیازی به نظارت بر میزان مصرف نیست .
بنابراین ترجیح داده می شود که یک مکمل چند ویتامینی را انتخاب کنید که کل یا اکثریت قریب به اتفاق، ویتامین آ خود را به شکل بتا کاروتن داشته باشد ، بسیاری از تولیدکنندگان مولتی ویتامین ، مقدار ویتامین A را در محصولات خود کاهش داده اند.
با این حال ، هیچ دلیل محکمی برای افرادی که از مکمل های بتاکاروتن با دوز بالا استفاده میکنند وجود ندارد، مخصوصا افراد سیگاری که باید از این موارد اجتناب کنند، چرا که برخی از آزمایشات تصادفی در افراد سیگاری که مکمل های با دوز بالا را مصرف میکردند، با افزایش خطر ابتلا به سرطان ریه ارتباط داده شده است.

آیا میدانستید؟

ادعاهایی مبنی بر اضافه شدن ویتامین A به برخی ضد آفتاب ها ، مرطوب کننده ها و بالم های لب وجود دارد که در صورت استفاده بیش از حد ، باعث سمیت یا سرطان می شوند.
با این حال ، تاکنون شواهدی برای تأیید این موضوع وجود نداشته است.ویتامین A موجود در کرم های موضعی در جریان خون جذب نمی شوند بنابراین در سطوح سمی بودن نقش ندارد.
نگرانی از سرطان ناشی از مطالعات انجام شده بر روی موش ها توسط FDA است.نتایج نشان داد که استرس اکسیداتیو در سلولهای سرطانی در معرض پارتیشن رتینیل و نور ماورا بنفش افزایش یافته است.
پس از بررسی این نظرات و سایر مطالعات ، بیانیه ای از آکادمی پوست آمریكا منتشر شد و ادعا کرد ، براساس داده های موجود از مطالعات آزمایشگاهی،حیوانات و انسان ها، هیچ شواهد قانع كننده ای برای تایید این تصور وجود ندارد كه رتینیل پالمیتات در ضد آفتاب ها باعث سرطان می شود.
آنها حساسیت بالای موشها به سرطان پوست را پس از قرار گرفتن در معرض اشعه ماورا بنفش ، حتی در غیاب رتینیل پالمیتات ذکر کردند، بنابراین نتایج این مطالعات بر روی حیوانات نباید بر روی انسان اعمال شود.
رتینوئیدهای موجود در کرم های پوستی می توانند باعث شوند پوست به نور شدید حساس شود. بنابراین توصیه می شود شب ها از کرم های ویتامین آ استفاده کنید و پس از استفاده از قرار گرفتن در معرض نور آفتاب شدید خودداری کنید.

خرید مکمل ویتامین A

خرید اینترنتی مکمل‌ ویتامین A با بالاترین کیفیت و کمترین قیمت از برندهای معتبر هم اکنون در داروخانه آنلاین دکتر دانیالی امکان پذیر است. تمامی مکمل‌های موجود در این داروخانه دارای برچسب اصالت کالا بوده و شما می توانید با اطمینان آنها را خریداری نمایید. همچنین قبل از خرید می‌توانید از مشاوران سایت در خصوص خرید محصولات مشاوره بگیرید.