راهنمای کامل درمان خارش پوست | علل و روش‌های نوین تسکین

خارش پوست (Pruritus) یکی از شایع‌ترین مشکلات پوستی است که می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. این احساس ناراحتی می‌تواند به شدت کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد و در صورت عدم درمان، به مشکلات پوستی و عفونت‌های ثانویه منجر شود. در این مقاله به بررسی انواع خارش، علل، درمان خارش پوست و داروهای مختلف برای تسکین این مشکل می‌پردازیم.

علل خارش پوست

خارش پوست می‌تواند ناشی از علل مختلفی باشد که در زیر به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

بیماری‌های پوستی

• اگزما: یک بیماری التهابی پوست است که به خارش شدید و التهاب می‌انجامد.
• پسوریازیس: این بیماری می‌تواند باعث خارش و ایجاد پوسته‌های قرمز روی پوست شود.
• زونا: ناشی از ویروس واریسلا زوستر، که می‌تواند باعث خارش و درد شدید شود.

آلرژی‌ها

حساسیت به غذا یکی از علل شایع خارش پوست است که معمولاً به دلیل واکنش سیستم ایمنی بدن به پروتئین‌های خاص موجود در غذاها اتفاق می‌افتد. این واکنش می‌تواند به طرق زیر منجر به خارش پوست شود:

• آزادسازی هیستامین: هنگامی که بدن به یک ماده غذایی حساسیت دارد، سیستم ایمنی هیستامین و سایر مواد شیمیایی را آزاد می‌کند. هیستامین می‌تواند باعث التهاب و خارش در پوست شود.
• واکنش‌های التهابی: حساسیت غذایی ممکن است به بروز اگزما یا درماتیت آتوپیک منجر شود، که این شرایط نیز با خارش شدید همراه است.
• علائم پوستی: خارش ممکن است به همراه علائم دیگری مانند قرمزی و التهاب پوست بروز کند که نشان‌دهنده یک واکنش آلرژیک است.

بنابراین، افرادی که به برخی غذاها حساسیت دارند، باید مراقب باشند و از مصرف آن‌ها پرهیز کنند تا از بروز خارش و سایر علائم پوستی جلوگیری کنند.

 حساسیت به مواد شیمیایی

حساسیت به مواد شیمیایی می‌تواند به دلایل زیر منجر به خارش پوست شود:

• واکنش سیستم ایمنی: زمانی که پوست به مواد شیمیایی خاصی مانند شوینده‌ها، عطرها یا مواد آرایشی حساسیت دارد، سیستم ایمنی بدن واکنشی شدید نشان می‌دهد. این واکنش می‌تواند شامل آزادسازی هیستامین باشد که موجب خارش و التهاب در ناحیه آسیب‌دیده می‌شود.
• التهاب و قرمزی: این واکنش‌ها ممکن است باعث بروز علائمی مانند قرمزی، تورم و التهاب در پوست شوند که به شدت آزاردهنده‌اند و منجر به احساس خارش می‌شوند.
• حساسیت‌های موضعی: افرادی که پوست حساسی دارند، معمولاً به مواد شیمیایی موجود در محصولات بهداشتی و آرایشی واکنش‌های شدیدتری نشان می‌دهند، که می‌تواند منجر به خارش و ناراحتی‌های پوستی شود.

بنابراین، اجتناب از مواد شیمیایی محرک و استفاده از محصولات ملایم می‌تواند به کاهش خارش و علائم مرتبط کمک کند.

عفونت‌ها

عفونت‌ها می‌توانند به طرق مختلف موجب خارش پوست شوند:

• عفونت‌های قارچی: این نوع عفونت‌ها به ویژه در نواحی مرطوب بدن، مانند پاها و زیر بغل، شایع‌اند. قارچ‌ها می‌توانند باعث التهاب و تحریک پوست شوند که نتیجه آن خارش است.
• عفونت‌های باکتریایی: برخی از عفونت‌های باکتریایی می‌توانند منجر به بروز التهاب و عفونت در پوست شوند که این وضعیت باعث خارش می‌گردد. در این حالت، بدن به عفونت واکنش نشان می‌دهد و این واکنش می‌تواند شامل احساس خارش باشد.
• تولید هیستامین: عفونت‌ها می‌توانند باعث افزایش تولید هیستامین در بدن شوند. هیستامین به عنوان یک ماده شیمیایی در پاسخ به عفونت عمل می‌کند و می‌تواند موجب التهاب و خارش در بافت‌های نرم شود.

به طور کلی، عفونت‌های پوستی نیاز به درمان مناسب دارند تا علائم مانند خارش کاهش یابد و پوست بهبود یابد.

بیماری‌های سیستمیک

بیماری‌های سیستمیک می‌توانند به طرق مختلفی باعث خارش پوست شوند، از جمله:

• اختلالات هورمونی: تغییرات هورمونی می‌تواند بر روی پوست تأثیر گذاشته و منجر به خارش شود. به عنوان مثال، در بیماری‌هایی مانند دیابت، سطح قند خون بالا می‌تواند منجر به خشکی و خارش پوست گردد.
• بیماری‌های کبدی: مشکلات کبدی، به ویژه یرقان، می‌توانند باعث تجمع مواد سمی در بدن و در نهایت خارش شوند. خارش ناشی از بیماری‌های کبدی معمولاً در کل بدن احساس می‌شود.
• بیماری‌های کلیوی: نارسایی کلیوی می‌تواند منجر به تجمع سموم و الکترولیت‌ها در بدن شود که خارش را به همراه دارد.
• اختلالات خونی: بیماری‌هایی مانند لوسمی یا سایر اختلالات خونی می‌توانند منجر به خارش شوند، زیرا این شرایط ممکن است به فعالیت غیرطبیعی سیستم ایمنی منجر شود.

این عوامل می‌توانند باعث خارش مداوم و آزاردهنده شوند که نیاز به توجه پزشکی دارد.

به نقل از سایت  mayoclinic.org  علل خارش پوست می تواند از موارد زیر باشد:

• Examples include dry skin (xerosis), eczema (dermatitis), psoriasis, scabies, parasites, burns, scars, insect bites and hives.
•  Itching on the whole body might be a symptom of an underlying illness, such as liver disease, kidney disease, anemia, diabetes, thyroid problems and certain cancers.

مثال‌هایی شامل خشکی پوست (زرودرمیا)، اگزما (درماتیت)، پسوریازیس، گال، انگل‌ها، سوختگی‌ها، زخم‌ها، نیش حشرات و کهیر می‌شوند.
خارش در سراسر بدن ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای باشد، مانند بیماری‌های کبدی، کلیوی، کم‌خونی، دیابت، مشکلات تیروئیدی و برخی از انواع سرطان.

روش‌های درمان خارش

برخی موارد خارش پوست همزمان با خشکی پوست رخ می دهد، بنابراین آگاهی از درمان خشکی پوست می تواند کمک کننده باشد. درمان خارش بستگی به علت آن دارد. در زیر به بررسی برخی از داروها و درمان‌ها می‌پردازیم:

داروهای موضعی

• کرم‌های کورتیکواستروئیدی: این کرم‌ها به کاهش التهاب و خارش کمک می‌کنند. آن‌ها معمولاً برای درمان اگزما و پسوریازیس تجویز می‌شوند.
• کرم‌های ضد خارش: کرم‌هایی که حاوی مواد ضد التهاب یا بی‌حس‌کننده هستند، می‌توانند برای تسکین خارش مؤثر باشند.

داروهای خوراکی

• آنتی‌هیستامین‌ها: این داروها معمولاً برای درمان خارش ناشی از آلرژی‌ها استفاده می‌شوند و می‌توانند به کاهش خارش کمک کنند.
• داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی: در برخی از موارد، این داروها می‌توانند به تسکین خارش ناشی از استرس و اضطراب کمک کنند.

درمان‌های خانگی خارش

برای درمان خارش پوست بدن به صورت خانگی، می‌توانید از روش‌ها و مواد طبیعی زیر استفاده کنید:

1. عسل: به عنوان یک مرطوب‌کننده طبیعی عمل می‌کند و خواص ضدالتهابی دارد که می‌تواند به کاهش خارش کمک کند.
2. استفاده از روغن‌های طبیعی: روغن‌هایی مانند روغن نارگیل، روغن زیتون و روغن آفتابگردان می‌توانند به مرطوب کردن پوست و تسکین خارش کمک کنند.
3. کرم مرطوب‌کننده: استفاده منظم از کرم‌های مرطوب‌کننده می‌تواند از خشک شدن پوست و تشدید خارش جلوگیری کند.
4. آب ولرم: دوش گرفتن با آب ولرم به جای آب داغ می‌تواند از خشکی پوست جلوگیری کند و خارش را کاهش دهد.
5. اجتناب از خاراندن: این کار می‌تواند خارش را بدتر کند، بنابراین باید از خاراندن مداوم محل دچار خارش خودداری کرد.

این روش‌ها می‌توانند به کاهش خارش و ناراحتی ناشی از آن کمک کنند، اما در صورت ادامه‌دار بودن مشکل، مشاوره پزشکی توصیه می‌شود.

تحقیقات جدید نشان می‌دهند که روش‌های درمانی متنوعی برای خارش وجود دارد که ممکن است در آینده به درمان‌های موثرتری منجر شود. به عنوان مثال، در برخی از مطالعات نشان داده شده است که ترکیبات گیاهی مانند آلوئه‌ورا و چای سبز می‌توانند به تسکین خارش کمک کنند.

بهترین دارو برای خارش بدن

درمان خارش به علت آن بستگی دارد. برخی از بهترین داروها و روش‌های درمانی برای تسکین خارش بدن عبارتند از:

کرم‌ها و پمادهای ضد خارش

• کرم‌های کورتیکواستروئیدی: برای کاهش التهاب و خارش ناشی از اگزما و پسوریازیس مؤثر هستند.
• کرم‌های ضد هیستامین: این کرم‌ها می‌توانند خارش ناشی از آلرژی‌ها را کاهش دهند.

داروهای خوراکی

• آنتی‌هیستامین‌ها: این داروها به کاهش خارش ناشی از آلرژی کمک می‌کنند. نمونه‌هایی مانند دپسیدین و سیتریزین کاربرد دارند.
• داروهای ضد افسردگی: برخی از این داروها نیز می‌توانند در درمان خارش مزمن مؤثر باشند.

درمان فوری خارش بدن

برای تسکین سریع خارش، می‌توان از روش‌ها و داروهای زیر استفاده کرد:

کرم‌ها و پمادها

• کرم‌های مرطوب‌کننده: برای حفظ رطوبت پوست و جلوگیری از خشکی، استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده بسیار مؤثر است.
• کرم‌های کورتیکواستروئیدی: در صورت التهاب و خارش شدید، این کرم‌ها می‌توانند کمک‌کننده باشند.

داروهای خوراکی:

• آنتی‌هیستامین‌ها: برای کاهش خارش ناشی از آلرژی‌ها می‌توان از این داروها استفاده کرد.

روش‌های خانگی:

• حمام آب سرد: دوش آب سرد می‌تواند خارش را تسکین دهد.
• اجتناب از خاراندن: خاراندن محل خارش ممکن است آن را تشدید کند، بنابراین بهتر است از این کار پرهیز کنید.

در صورت ادامه‌دار بودن خارش، مشاوره با پزشک توصیه می‌شود.

چه زمانی خارش بدن خطرناک است؟

خارش بدن عموماً بی‌خطر است، اما در برخی موارد می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تری باشد. زمان‌هایی که باید به خارش بدن توجه بیشتری کنید عبارتند از:

• خارش شدید و مداوم: اگر خارش به حدی باشد که خواب شما را مختل کند یا فعالیت‌های روزانه‌تان را تحت تأثیر قرار دهد، ممکن است نیاز به بررسی پزشکی داشته باشد.
• همراه با علائم دیگر: اگر خارش با علائم دیگری مانند تب، بثورات پوستی، یا ورم همراه باشد، باید به پزشک مراجعه کنید.
• خارش در نواحی خاص: خارش شدید در نواحی خاص، به ویژه در صورت یا ناحیه تناسلی، ممکن است نشانه‌ای از عفونت یا آلرژی باشد.

در این موارد، مراجعه به پزشک توصیه می‌شود تا علت اصلی و درمان مناسب مشخص شود.

بهترین میوه برای خارش پوست چیست؟

برای کاهش خارش پوست، میوه‌های خاصی وجود دارند که می‌توانند مفید باشند. در زیر تعدادی از بهترین میوه‌ها برای رفع خارش پوست آورده شده است:

1. توت‌فرنگی: این میوه منبع غنی از آنتی‌اکسیدان‌هاست که می‌تواند به حفاظت از پوست کمک کند و التهاب را کاهش دهد.
2. کیوی: کیوی سرشار از ویتامین C و آنتی‌اکسیدان‌هاست که به بهبود وضعیت پوست کمک می‌کند و می‌تواند خارش را تسکین دهد.
3. انار: این میوه خاصیت ضد التهابی دارد و می‌تواند به کاهش خارش و التهاب پوست کمک کند.
4. سیب: سیب‌ها به خاطر ویتامین‌ها و فیبر بالا می‌توانند به بهبود وضعیت کلی پوست کمک کنند.

این میوه‌ها می‌توانند به تسکین خارش پوست کمک کنند و به سلامتی کلی پوست کمک نمایند.

به نقل از سایت  dermindy.com  میوه های زیر در درمان خارش پوست مفید هستند:

• Vegetables and fruits that are high in inflammation-fighting flavonoids: Apples, broccoli, cherries, blueberries, spinach, and kale. Flavonoids have been found to help improve the overall health of a person’s skin and fight problems such as inflammation (which is associated with eczema).

سبزیجات و میوه‌های غنی از فلاونوئیدهای ضد التهاب عبارتند از: سیب، بروکلی، گیلاس، بلوبری، اسفناج و کلم کیل. فلاونوئیدها به بهبود سلامت کلی پوست کمک کرده و با مشکلاتی مانند التهاب (که با اگزما مرتبط است) مبارزه می‌کنند.

هنگام خارش پوست چه غذاهایی مصرف نکنیم؟

در زمان خارش پوست، برخی غذاها می‌توانند علائم را تشدید کنند و باید از مصرف آن‌ها پرهیز کرد. این غذاها شامل موارد زیر هستند:

• محصولات لبنی: مانند شیر و پنیر که ممکن است باعث آلرژی و تشدید خارش شوند.
• غلات: گندم و محصولات حاوی گلوتن ممکن است باعث واکنش‌های آلرژیک شوند
• مغزها و آجیل‌ها: مانند بادام‌زمینی و انواع صدف که از شایع‌ترین مواد غذایی آلرژی‌زا هستند.
• ماهی و غذاهای دریایی: مانند میگو و خرچنگ که می‌توانند واکنش‌های آلرژیک و خارش را افزایش دهند.
• شکلات و غذاهای حاوی کافئین: ممکن است باعث ایجاد حساسیت و خارش شوند.
• غذاهای فرآوری‌شده: مانند سوسیس و کالباس، که ممکن است حاوی مواد شیمیایی و نگهدارنده‌های حساسیت‌زا باشند.

با پرهیز از این غذاها می‌توانید به کاهش خارش پوست کمک کنید.

قوی ترین قرص ضد حساسیت پوستی

برای درمان خارش و حساسیت‌های پوستی، چندین قرص ضد حساسیت وجود دارد که به طور معمول به عنوان آنتی‌هیستامین‌ها شناخته می‌شوند. از جمله قوی‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

کلرفنیرامین (Chlorpheniramine)

این دارو از آنتی‌هیستامین‌های قدیمی است و به طور مؤثری علائم حساسیت و خارش را کاهش می‌دهد. معمولاً به صورت خوراکی مصرف می‌شود.

دیفن هیدرامین (Diphenhydramine)

این دارو نیز یکی از قوی‌ترین آنتی‌هیستامین‌هاست و می‌تواند خارش را تسکین دهد، اما ممکن است خواب‌آور باشد.

سیتریزین (Cetirizine)

این دارو عوارض جانبی کمتری نسبت به آنتی‌هیستامین‌های قدیمی دارد و برای درمان خارش‌های ناشی از آلرژی‌ها و اگزما موثر است.

لوراتادین (Loratadine)

این دارو نیز برای درمان خارش و حساسیت پوست مناسب است و معمولاً عوارض خواب‌آوری ندارد.

استفاده از هر یک از این داروها باید تحت نظر پزشک انجام شود تا از عوارض جانبی و تداخلات دارویی جلوگیری شود.

روشهای جدید درمان 

• دوکسیپین (Doxepin): این دارو به عنوان یک آنتی‌هیستامین و ضد افسردگی عمل می‌کند و می‌تواند در تسکین خارش مزمن مؤثر باشد.
• ناباژیل (Nabajil): این دارو یک درمان جدید برای اگزما و خارش‌های شدید است که به تازگی وارد بازار شده است.
• نوردرمانی: استفاده از نور UVB می‌تواند به درمان اگزما و خارش‌های مزمن کمک کند.
• درمان‌های ایمونولوژیک: برخی از درمان‌ها به تنظیم سیستم ایمنی بدن کمک کرده و می‌توانند به کاهش خارش‌های ناشی از بیماری‌های خودایمنی کمک کنند.

نتیجه‌گیری

خارش پوست یک مشکل شایع و ناراحت‌کننده است که می‌تواند ناشی از علل مختلف باشد. درمان این مشکل نیاز به تشخیص دقیق علت آن دارد. داروهای موضعی و خوراکی، درمان‌های خانگی و روش‌های نوین درمانی می‌توانند به کاهش خارش و بهبود کیفیت زندگی افراد کمک کنند. برای بهترین نتیجه، مشاوره با پزشک و استفاده از داروهای مناسب ضروری است.