راهنمای جامع اندازه‌گیری فشار خون در منزل

فشار خون یکی از مهم‌ترین عوامل سلامت عمومی است و نوسانات آن می‌تواند به مشکلات جدی مانند بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و سایر عوارض جدی منجر شود. در این مقاله، به بررسی نحوه اندازه‌گیری فشار خون در منزل، ابزارهای لازم، نکات مهم و بهترین زمان برای اندازه‌گیری آن خواهیم پرداخت.

فشار خون چیست؟

فشار خون به نیرویی که خون بر دیواره‌های رگ‌ها وارد می‌کند گفته می‌شود. این فشار ناشی از پمپاژ قلب و مقاومت رگ‌های خونی است و بر اساس دو عدد گزارش می‌شود: فشار سیستولیک (فشار هنگام انقباض قلب) و فشار دیاستولیک (فشار هنگام استراحت قلب).

فشار خون نرمال

فشار خون نرمال به‌طور کلی 120/80 میلی‌متر جیوه است. یعنی فشار سیستولیک 120 و فشار دیاستولیک 80. اگر فشار خون بیش از این مقادیر باشد، ممکن است نیاز به توجه پزشکی باشد، به ویژه اگر علائمی نظیر سرگیجه، تاری دید یا درد سینه وجود داشته باشد.

فشار خون بالا

فشار خون بالا (پرفشاری خون) به حالتی گفته می‌شود که فشار سیستولیک از 140 و فشار دیاستولیک از 90 بالاتر باشد. این بیماری ممکن است به مرور زمان عوارض خطرناکی برای قلب، کلیه‌ها و مغز ایجاد کند، از جمله سکته مغزی، حملات قلبی و نارسایی کلیوی. یکی از ویژگی‌های خطرناک فشار خون بالا این است که اغلب بدون علامت است و به همین دلیل “قاتل خاموش” نامیده می‌شود.

فشار خون پایین

فشار خون پایین (افت فشار خون) زمانی رخ می‌دهد که فشار سیستولیک کمتر از 90 و فشار دیاستولیک کمتر از 60 باشد. علائمی چون ضعف، خستگی، سرگیجه و حتی غش ممکن است نشان‌دهنده افت فشار خون باشد. این وضعیت می‌تواند ناشی از کم‌آبی، خونریزی شدید، مشکلات قلبی یا مصرف داروهای خاص باشد.

به نقل از سایت  www.nhs.uk  فشار خون تعریف زیر را دارد:

Blood pressure is the term used to describe the strength with which your blood pushes on the sides of your arteries as it’s pumped around your body.

Low blood pressure (hypotension) is not usually a problem, although it can cause dizziness and fainting in some people.

High blood pressure (hypertension) can increase your risk of developing serious problems, such as heart attacks and strokes, if it’s not treated.

Having this quick test is the only way to find out what your blood pressure is – and it could save your life.

فشار خون اصطلاحی است که برای توصیف نیرویی به کار می‌رود که خون هنگام پمپاژ در بدن به دیواره‌های سرخرگ‌ها وارد می‌کند.

فشار خون پایین (افت فشار خون) معمولاً مشکل‌ساز نیست، اما ممکن است در برخی افراد باعث سرگیجه و غش شود.

فشار خون بالا (فشار خون شریانی) در صورت درمان نشدن می‌تواند خطر ابتلا به مشکلات جدی مانند حمله قلبی و سکته مغزی را افزایش دهد.

تنها راه برای اطلاع از فشار خون شما انجام این آزمایش ساده است – و این آزمایش ممکن است جان شما را نجات دهد.

دلایل بروز فشار خون و راههای پیشگیری 

فشار خون بالا می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:

عوامل اولیه فشار خون

بیش از 90٪ موارد فشار خون بالا به این دسته مربوط هستند. دلایل اصلی این نوع فشار خون ناشناخته‌اند، اما عوامل خطرزایی مانند وراثت، سن بالا، اضافه وزن، مصرف زیاد نمک، و سبک زندگی نامناسب نقش مهمی در افزایش فشار خون دارند.

عوامل ثانویه فشار خون

در این حالت، یک مشکل خاص مانند بیماری‌های کلیوی، مشکلات غدد درون‌ریز، یا مصرف برخی داروها می‌تواند باعث افزایش فشار خون شود. این نوع فشار خون معمولاً به طور ناگهانی و شدید بروز می‌کند و نیازمند تشخیص و درمان تخصصی است.

سایر عوامل مانند مصرف الکل، سیگار، استرس، و کمبود فعالیت بدنی نیز می‌توانند فشار خون را افزایش دهند.

چگونه می توان از ابتلا به فشار خون پیشگیری کرد؟

پیشگیری از ابتلا به فشار خون بالا می‌تواند با رعایت چندین روش ساده اما مؤثر انجام شود:

• رژیم غذایی سالم: مصرف غذاهای کم‌نمک و سرشار از میوه، سبزیجات، و غلات کامل می‌تواند به کاهش فشار خون کمک کند.
• ورزش منظم: فعالیت‌های بدنی منظم مانند پیاده‌روی یا شنا می‌تواند فشار خون را کنترل کند و سلامت قلبی را بهبود بخشد.
• کنترل وزن: اضافه‌وزن و چاقی یکی از عوامل مهم فشار خون بالا هستند، بنابراین حفظ وزن مناسب بسیار مهم است.
• کاهش استرس: مدیریت استرس از طریق تکنیک‌های آرام‌سازی مانند مدیتیشن یا یوگا به پیشگیری از افزایش فشار خون کمک می‌کند.
• مصرف کم الکل و ترک سیگار: مصرف زیاد الکل و سیگار به افزایش فشار خون منجر می‌شود، بنابراین محدود کردن مصرف الکل و ترک سیگار توصیه می‌شود.

درمان فشار خون

درمان فشار خون شامل ترکیبی از تغییر سبک زندگی و مصرف داروها است. در ادامه به چند روش اصلی برای کنترل و درمان فشار خون اشاره می‌کنیم:

تغییرات در سبک زندگی

• کاهش مصرف نمک: رژیم غذایی کم‌نمک به کنترل فشار خون کمک می‌کند.
• فعالیت بدنی منظم: حداقل ۳۰ دقیقه ورزش روزانه می‌تواند فشار خون را کاهش دهد.
• کنترل وزن و تغذیه سالم: کاهش وزن و مصرف میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل می‌تواند فشار خون را کاهش دهد

مصرف داروها

داروهای موثر در درمان فشار خون بالا مانند دیورتیک‌ها، بتا بلوکرها و مهارکننده‌های ACE به تنظیم فشار خون کمک می‌کنند. پزشک بسته به شدت بیماری، داروی مناسب را تجویز می‌کند

مدیریت استرس: کاهش استرس از طریق تکنیک‌های آرام‌سازی مانند یوگا و مدیتیشن نیز تأثیر مثبتی بر کنترل فشار خون دارد

اهمیت اندازه‌گیری فشار خون در منزل

اندازه‌گیری منظم فشار خون به افراد کمک می‌کند تا تغییرات فشار خون خود را تحت نظر داشته باشند و در صورت نیاز به پزشک مراجعه کنند. این کار به ویژه برای افرادی که دارای بیماری‌های قلبی یا فشار خون بالا هستند، بسیار حائز اهمیت است.

اندازه‌گیری منظم فشار خون در منزل به دلایل مختلفی اهمیت دارد:

• کنترل بهتر وضعیت سلامت: فشار خون بالا اغلب بدون علامت است و اندازه‌گیری منظم آن در منزل می‌تواند به تشخیص زودهنگام این مشکل کمک کند.
• جلوگیری از افزایش ناگهانی فشار خون: با اندازه‌گیری مداوم، می‌توانید از نوسانات ناگهانی و خطرناک فشار خون جلوگیری کنید.
• پایش درمان: افرادی که تحت درمان فشار خون هستند می‌توانند با اندازه‌گیری منظم در منزل از اثربخشی داروهای خود اطمینان حاصل کنند.
• کاهش استرس مراجعه به پزشک: برخی افراد هنگام مراجعه به پزشک استرس می‌گیرند که می‌تواند فشار خون را بالا ببرد. اندازه‌گیری در خانه، در شرایط آرام، به ثبت نتایج دقیق‌تر کمک می‌کند.

اندازه‌گیری مداوم فشار خون در خانه به حفظ سلامتی و پیشگیری از مشکلات جدی قلبی کمک می‌کند.

به نقل از سایت  mayoclinic.org   اندازه گیری فشار خون در منزل فواید زیر را دارد:

• Help track your treatment. The only way to know whether your lifestyle changes or medicines are working is to check your blood pressure regularly. Keeping track of blood pressure changes at home can help you and your care team make decisions about treatment, such as changing the dose or the medicine.

به پیگیری درمان خود کمک کنید. تنها راه برای اطمینان از تأثیر تغییرات سبک زندگی یا داروها، اندازه‌گیری منظم فشار خون است. ثبت تغییرات فشار خون در خانه می‌تواند به شما و تیم مراقبت درمانی کمک کند تا تصمیمات بهتری درباره درمان، مانند تغییر دوز یا نوع دارو، بگیرید.

ابزارهای لازم برای اندازه‌گیری فشار خون

برای اندازه‌گیری فشار خون در منزل، نیاز به ابزارهای زیر دارید:

• دستگاه فشار خون: این دستگاه‌ها به دو نوع دیجیتال و آنروئید تقسیم می‌شوند. دستگاه‌های دیجیتال معمولاً کاربرپسندتر هستند و به سادگی فشار خون را نشان می‌دهند.
• گوشی پزشکی (برای دستگاه‌های آنروئید): برای شنیدن صداهای قلب و فشار خون در دستگاه‌های آنروئید مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نحوه اندازه‌گیری فشار خون

• آماده‌سازی: پیش از اندازه‌گیری، باید آرام باشید و حداقل 5 دقیقه در حالت نشسته استراحت کنید. از مصرف کافئین و سیگار قبل از اندازه‌گیری پرهیز کنید.
• موقعیت نشستن: در حین اندازه‌گیری، باید در یک مکان آرام نشسته و پاهای خود را به زمین بگذارید. بازوی خود را بر روی یک سطح هم‌تراز با قلب قرار دهید.
• قرار دادن کاف روی بازو: کاف دستگاه را به دور بازوی خود قرار دهید و مطمئن شوید که محکم و در عین حال راحت باشد.
• اندازه‌گیری: در دستگاه‌های دیجیتال، با فشردن دکمه شروع، دستگاه به طور خودکار فشار خون را اندازه‌گیری می‌کند. در دستگاه‌های آنروئید، با استفاده از گوشی پزشکی، فشار را به آرامی افزایش دهید و در حین تخلیه، صداهای قلب را گوش دهید.

نحوه گرفتن فشار خون با دستگاه دیجیتال

برای اندازه‌گیری فشار خون با دستگاه دیجیتال، مراحل زیر را دنبال کنید:

• آماده‌سازی: قبل از اندازه‌گیری، برای 5 دقیقه آرام بنشینید و از مصرف کافئین یا سیگار کشیدن خودداری کنید. اطمینان حاصل کنید که دست شما در سطح قلب قرار دارد و در حین اندازه‌گیری حرکت نکنید.
• قرار دادن کاف: اگر از دستگاه بازویی استفاده می‌کنید، کاف را به دور بازو ببندید و اطمینان حاصل کنید که کمی بالای آرنج قرار دارد. برای دستگاه‌های مچی، کاف را به دور مچ دست ببندید.
• تنظیم دستگاه: دستگاه را روشن کنید و دکمه شروع را فشار دهید. در دستگاه‌های دیجیتال، به‌طور خودکار شروع به اندازه‌گیری می‌کند.
• خواندن نتایج: پس از پایان اندازه‌گیری، نتایج بر روی نمایشگر نشان داده می‌شود. اعداد شامل فشار سیستولیک (عدد بالا) و فشار دیاستولیک (عدد پایین) هستند. معمولاً یک عدد سوم نیز به عنوان ضربان قلب نمایش داده می‌شود.
• ثبت نتایج: نتایج را یادداشت کنید تا در صورت نیاز بتوانید آن‌ها را با پزشک خود در میان بگذارید.

این مراحل به شما کمک می‌کند تا فشار خون خود را به درستی اندازه‌گیری کنید و در صورت نیاز، اطلاعات دقیقی به پزشک ارائه دهید.

نکات مهم در اندازه‌گیری فشار خون

• تکرار اندازه‌گیری: برای دقت بیشتر، فشار خون را چندین بار اندازه‌گیری کرده و میانگین آن‌ها را محاسبه کنید.
• زمان مناسب: بهترین زمان برای اندازه‌گیری فشار خون صبح‌ها قبل از مصرف هرگونه دارو و غذا است.
• نوشتن نتایج: ثبت نتایج به شما کمک می‌کند تا تغییرات فشار خون خود را پیگیری کنید و آن‌ها را با پزشک خود در میان بگذارید.

تفسیر نتایج

مقدار فشار خون به صورت زیر طبقه‌بندی می‌شود:

• نرمال: کمتر از 120/80 میلی‌متر جیوه
• پرفشاری خون (مرحله 1): 130-139/80-89 میلی‌متر جیوه
• پرفشاری خون (مرحله 2): 140 و بالاتر/90 و بالاتر میلی‌متر جیوه

عوامل مؤثر بر فشار خون

عوامل زیادی می‌توانند بر فشار خون تأثیر بگذارند، از جمله:

• استرس: استرس می‌تواند به طور موقت فشار خون را افزایش دهد.
• فعالیت بدنی: ورزش منظم می‌تواند به کاهش فشار خون کمک کند.
• رژیم غذایی: مصرف نمک، چربی‌های اشباع و قند می‌تواند فشار خون را افزایش دهد.
• عوامل ژنتیکی: تاریخچه خانوادگی نیز در خطر ابتلا به فشار خون بالا مؤثر است.

راههای کنترل فشار خون بالا

برای مدیریت فشار خون بالا، می‌توانید به موارد زیر توجه کنید:

• رژیم غذایی سالم: مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و کاهش مصرف نمک.
• ورزش منظم: حداقل 150 دقیقه فعالیت بدنی متوسط در هفته.
• مدیریت استرس: تکنیک‌های آرامش‌بخش مانند مدیتیشن و یوگا.
• پزشکی: پیروی از تجویز پزشک و مصرف منظم داروها.

نحوه گرفتن فشار خون در منزل بدون دستگاه

گرفتن فشار خون در منزل بدون استفاده از دستگاه، به ویژه با استفاده از نبض و برخی روش‌های دستی، ممکن است دقیق نباشد، اما می‌تواند به عنوان یک تخمین اولیه مورد استفاده قرار گیرد. در اینجا چند روش برای این کار آورده شده است:

1. توجه به نبض: نبض را در مچ یا گردن خود پیدا کنید و زمان بین هر دو ضربان را شمارش کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا تغییرات در جریان خون را درک کنید. با این حال، این روش نمی‌تواند عدد دقیق فشار خون را به شما بدهد، بلکه فقط یک تخمین از وضعیت قلبی عروقی شما ارائه می‌دهد.
2. روش دستی: برای استفاده از روش‌های دستی، باید از فشارسنج جیوه‌ای یا عقربه‌ای استفاده کنید. ابتدا کاف را دور بازوی خود قرار داده و آن را محکم کنید. سپس به آرامی کاف را باد کنید و فشار را کم کنید تا زمانی که صدای نبض دوباره شنیده شود. این کار می‌تواند به شما کمک کند تا فشار خون خود را به‌صورت تقریبی اندازه‌گیری کنید
3. پایش منظم: اندازه‌گیری منظم فشار خون در زمان‌های مختلف می‌تواند به شما کمک کند تا الگوهای فشار خون خود را شناسایی کنید و در صورت نیاز به پزشک مراجعه کنید.

این روش‌ها می‌توانند به شما در ارزیابی وضعیت عمومی فشار خون کمک کنند، اما برای نتایج دقیق‌تر، توصیه می‌شود از دستگاه‌های معتبر فشار خون استفاده کنید.

آیا زیاد گرفتن فشار خون ضرر دارد؟

بله، گرفتن مکرر فشار خون می‌تواند مضرات و عوارضی داشته باشد. برخی از این عوارض عبارتند از:

• اضطراب و استرس: اندازه‌گیری مکرر فشار خون ممکن است باعث ایجاد اضطراب و استرس در فرد شود، به‌ویژه اگر نتایج نگران‌کننده باشند. این اضطراب می‌تواند به‌نوبه خود فشار خون را افزایش دهد.
• نتایج نادرست: استفاده مکرر از دستگاه فشار خون می‌تواند منجر به نتایج نادرست شود. اگر کاف فشار خون به درستی اندازه‌گیری نشود یا استفاده از آن نادرست باشد، ممکن است نتیجه‌گیری اشتباهی درباره وضعیت فشار خون صورت گیرد.
• فشار خون بالا: در مواردی، فشار خون بالا می‌تواند ناشی از استرس و اضطراب ناشی از اندازه‌گیری مکرر باشد و در نتیجه به سلامت قلب و عروق آسیب برساند.

به‌طور کلی، برای جلوگیری از مشکلات ناشی از اندازه‌گیری مکرر فشار خون، بهتر است از روش‌های منظم و تحت نظر پزشک استفاده شود.

نتیجه‌گیری

اندازه‌گیری فشار خون در منزل یک ابزار مفید برای مدیریت سلامت قلب و عروق است. با رعایت نکات فوق و انجام اندازه‌گیری منظم، می‌توانید به بهبود سلامت خود کمک کنید و در صورت نیاز به پزشک مراجعه نمایید.