عوارض کمبود مس در بدن، علائم و درمان

در این مقاله از سری مقالات آموزشی سلامتی سایت دکتر دانیالی می پردازیم به

کمبود مس در بدن چیست؟ 

مس در بدن انسان به مقدار کم وجود دارد و به بدن کمک می کند تا عملکردهای اصلی خود را در مغز، خون و بقیه ارگان ها انجام دهد. 

حداقل 12 آنزیم در بدن وجود دارد که پزشکان آنها را “کوپروآنزیم” می نامند. این آنزیم ها برای عملکرد به مس وابسته هستند. به عنوان مثال، آنزیم تیروزیناز((tyrosinase که بدن از آن برای ساخت ملانین) ترکیبی که در سلول های پوست وجود دارد ) استفاده می کند. بدن همچنین برای جذب آهن به این ماده وابسته است. 

پزشکان کمبود مس در خون را “هیپوکوپرمی” (hypocupremia) می نامند. بر اساس منابع علمی معتبر مثل مجله پزشکی بریتانیا، اغلب موارد این بیماری تشخیص داده نمیشود.

علائم کمبود مس در بدن چیست؟ 

تشخیص کمبود این عنصر اغلب برای پزشکان بسیار دشوار است زیرا علائم آن مانند بسیاری از شرایط و بیماری های دیگر است. به عنوان مثال، علائم کمبود مس بسیار مشابه با علائم کمبود ویتامین B12 است. 

سطوح پایین این ریزمغذی همچنین ممکن است بر سیستم ایمنی و سطح انرژی فرد تأثیر بگذارد. 

بعضی از نشانه های کمبود مس در بدن عبارتند از: 

• فرد همیشه احساس سرما می کند 
• استخوان های فرد شکننده میشود  
• کبودی آسان پوست 
• خستگی شدید 
• به راحتی و مکررا شخص بیمار میشود 
• پوست رنگ پریده 
• رشد کم و ضعیف 
• التهاب پوست خود به خود 
• زخم های پوستی 
• درد عضلانی غیر قابل توضیح 
• سطوح بسیار پایین این ماده می تواند باعث ایجاد مشکل در حرکت عضلات نیز شود. 

علل شایع کمبود مس در بدن

از آنجایی که بدن بیشتر این ماده مغذی را از معده و سپس در روده کوچک جذب می کند، مشکلات مربوط به هر یک از بخش های سیستم گوارشی بر توانایی فرد در جذب این ماده تأثیر می گذارد. 

در بسیاری از مواقع، کمبود این ماده نتیجه عمل جراحی معده است که در نهایت می تواند بر جذب این ماده ی مغذی تأثیر بگذارد. 

مکمل روی نیز یکی از علل شایع کمبود این ماده در بدن است. این موضوع به این دلیل است که روی و مس برای جذب در معده با هم رقابت می کنند و روی برنده معمول این جذب است. در نتیجه مس جذب نمی شود. 

کمبود مس و تاثیرات روی مو 

از آنجایی که این ماده نقش مهمی در تشکیل ملانین بدن ایفا می کند، کمبود آن می تواند بر موهای فرد تأثیر مستقیم و مهمی بگذارد. ملانین برای ساخت رنگدانه های موهای افراد مهم است. بنابراین، بسیاری از متخصصین پزشکی این نظریه را مطرح می‌کنند که سطوح پایین این عنصر می‌تواند بر رنگ موی افراد تأثیر بگذارد و به طور بالقوه منجر به سفید شدن زودرس موها شود. 

با این حال، ارتباط بین این ماده و تغییر رنگ مو و ریزش مو هنوز به طور دقیق مورد مطالعه قرار نگرفته است. 

یک مطالعه در سال 2013 هیچ ارتباطی بین سطح مس خون و (آلوپسی آره آتا، وضعیتی که باعث ریزش مو می شود) پیدا نکرد. (روی، فلز کمیاب دیگر، بالقوه منجر به ریزش مو شده است.) اما ارتباط سفیدی مو و کمبود مس را پیشنهاد کرد. 

چگونه کمبود مس تشخیص داده می شود 

برای تشخیص کمبود این ماده، پزشک سابقه سلامتی شما رامیپرسد و از شما می پرسد که چه نوع داروها و مکمل هایی مصرف می کنید. آنها ممکن است بررسی کنند که شما چه فاکتورهای زمینه ساز خطرناکی برای این کمبود دارید. 

این فاکتور ها میتوانند شامل : 

• مصرف مکمل روی با دوز بالا و طولانی مدت 
• سابقه جراحی چاقی، مانند بای پس معده 
• سابقه گاسترکتومی (برداشتن یک قسمت یا تمام معده با جراحی) 
• سابقه جراحی دستگاه گوارش فوقانی 
• سندرم سوء جذب، مانند بیماری سلیاک یا بیماری التهابی روده، که در آن فرد ممکن است تمام مواد مغذی موجود در غذای خود را به طور کامل جذب نکند. 

همچنین ممکن است پزشک برای تعیین اینکه آیا سطح مس خون شما پایین است، آزمایش خون برای سطوح مس پلاسما تجویز کند. این آزمایش یک آزمایش تشخیصی قطعی برای کمبود این ماده نیست زیرا سایر عوامل می توانند به طور کاذب سطح مس خون فرد را افزایش دهند. پزشکان معمولاً سطح آن را در صورتی که کمتر از 30 درصد محدوده طبیعی مورد انتظار باشدکمبود شدید در نظر میگیرند. 

گزینه های درمان 

در وهله اول درمان اولیه کمبود این ریزمغذی ممکن است به دلیل پایین بودن سطح آن در بدن شما بستگی داشته باشد. به عنوان مثال، اگر بیش از حد روی مصرف می کنید، ممکن است فقط نیاز به کاهش مصرف مکمل های روی داشته باشید. 

پزشکان اغلب مکمل آن را به عنوان درمان کافی توصیه می کنند. مکمل های موجود در بازار عبارتند از گلوکونات مس، سولفات مس و کلرید مس. 

مصرف حدود 2 میلی گرم از این ماده در روز ممکن است به رفع کمبود شما کمک کند، اما پزشک یا داروساز دوز مناسب را به شما اطلاع می دهد. افزایش مصرف غذاهای غنی از این ماده نیز ممکن است کمک کننده باشد. 

اگر کمبود شما بسیار شدید است و پزشک شما نگران است که بدن شما به دلیل بیماری از این ماده جذب نمیکند مکمل های مس را جذب نمی کند، ممکن است آمپول های داخل وریدی (IV) را برای شما تجویز کند. 

با توجه به منبع معتبری مانند مجله پزشکی بریتانیا، اصلاح کمبود این ماده می تواند بین 4 تا 12 هفته طول بکشد. 

غذاهای غنی از مس 

میانگین مصرف توصیه شده روزانه برای این ماده حدود 0.9 میلی گرم در روز است. اکثر افراد در رژیم غذایی روزانه خود بیش از این مقدار مصرف می کنند. رایج ترین منابع این ماده در غذاها در نان و غلات یافت می شود. بهترین منابع غذایی این ریزمغذی عبارتند از: 

صدف (6 عدد متوسط، پخته): 2397 میکروگرم (mcg) 

گوشت خرچنگ (3 اونس، پادشاه آلاسکا): 1005 میکروگرم 

بادام هندی (1 اونس، خام): 622 میکروگرم 

تخمه آفتابگردان (1 اونس، بو داده خشک): 519 میکروگرم 

نان و پاستا سبوس دار، کلم بروکلی، سیب زمینی و موز نیز سرشار از این ریزمغذی هستند. 

عوارض کمبود مس در بدن

شایع ترین عوارض کمبود مس در بدن عبارتند از  

• کم خونی : کم خونی وضعیتی است که در آن گلبول های قرمز خون افراد کم است. این موضوع بر میزان اکسیژن تحویلیاز خون به اندام ها و بافت ها تأثیر می گذارد. 
• پان سیتوپنی : پان سیتوپنی وضعیتی است که در آن هر سه بخش اصلی سلولی خون پایین است. این موارد شامل تعداد گلبول های قرمز، گلبول های سفید و تعداد پلاکت ها می شود. این وضعیت می تواند بر سیستم ایمنی بدن و سلامت کلی تأثیر بگذارد. 
• آتاکسی: آتاکسی از دست دادن کنترل حرکات بدن است. این با سطوح پایین این ماده اتفاق می افتد زیرا سیستم عصبی فرد تحت تأثیر قرار می گیرد. 

سایر عوارض کمبود مس در بدن عبارتند از مشکلات در رشد استخوان، از دست دادن رنگدانه در مو و پوست، و رشد تحت تاثیر قرار. 

نتیجه گیری  

کمبود مس در بدن یک بیماری نادر است، اما می تواند رخ دهد، به خصوص در افرادی که جراحی معده انجام داده اند. خوشبختانه، این بیماری از طریق تغییرات رژیم غذایی و همچنین مکمل های آن بسیار قابل درمان است. 

اگر سطح این ماده در بدن شما بسیار پایین است، با پزشک یا داروساز خود در مورد بهترین درمان ها صحبت کنید. سطوح مس بدن شما معمولاً در عرض چند هفته قابل اصلاح است

منبع : www.healthline.com