از کجا بفهمم تومور مغزی دارم؟!

در مقاله‌ای که پیش رو داریم تلاش بر آن شده است تا شرح مفصلی درباره‌ی این پرسش که؛ از کجا بفهمم تومور مغزی دارم؟!، ارائه داده شود، ولی پیش از اینکه بدان بپردازیم‌، شاید بهتر باشد که درباره‌ی اینکه تومور مغزی چیست؟؛ مطلب کوتاهی را آورده باشیم.

برخی از پژوهش‌ها نشان می دهند که افزایش تومورهای مغزی در بین مردم جهان و در طول سال ها بالاتر رفته است. آشنایی با علائم و نشانه های تومور مغزی به شما کمک می کند تا دریابید که آیا نیاز به نگرانی وجود دارد یا خیر.

اگرچه به نظر می رسد تومورهای مغزی با گذشت زمان شایع‌تر می شوند، ولی ذکر این نکته نیز مهم است که بدانید، بیشتر آن‌ها خوش خیم یا غیرسرطانی هستند.

تومور مغزی چیست؟

تومور مغزی، رشد یا توده‌ای از سلول های غیر طبیعی در مغز است که می تواند سرطانی (بدخیم) یا غیر سرطانی (خوش‌خیم) باشد.

آناتومی مغز بسیار پیچیده است و بخش‌های مختلفی مسئول عملکردهای گوناگون سیستم عصبی هستند. تومورهای مغزی می توانند در هر قسمت از مغز یا جمجمه، از جمله؛ پوشش محافظ آن، قسمت زیرین مغز (پایه‌ی جمجمه)، ساقه‌ی مغز، سینوس ها و حفره‌ی بینی و بسیاری از نواحی دیگر تشکیل شوند.

بیش از ۱۲۰ نوع گوناگون از تومور مغذی وجود دارد که بسته به بافتی که از آن منشأ می گیرند، می توانند در مغز ایجاد شوند و روی آن‌ها تأثیر بگذارند. ولی حتی تومورهای خوش خیم (یا غیرسرطانی) به دلیل اندازه یا محل خود، می توانند خطرناک باشند.

به نقل از سایت  www.nhs.uk  تومور مغزی دارای درجات مختلفی است:

Brain tumours are graded according to how fast they grow and how likely they are to grow back after treatment.

Grade 1 and 2 tumours are low grade, and grade 3 and 4 tumours are high grade.

تومورهای مغزی بر اساس سرعت رشد و احتمال بازگشت پس از درمان درجه‌بندی می‌شوند.

تومورهای درجه 1 و 2 کم‌درجه هستند، و تومورهای درجه 3 و 4 پر‌درجه محسوب می‌شوند.

تومورهای مغزی چقدر شایع هستند و آیا خطرناک هستند؟

در ایالات متحده‌ی آمریکا، تومورهای مغز و سیستم عصبی حدود ۳۰ بزرگسال از ۱۰۰,۰۰۰ تَن را تحت تاثیر قرار می دهند. تومورهای مغزی خطرناک هستند، زیرا می توانند بر قسمت های سالم مغز فشار وارد کنند یا به آن نواحی سرایت نمایند.

برخی از تومورهای مغزی نیز می توانند سرطانی باشند یا سرطانی شوند. اگر جریان مایع در اطراف مغز را مسدود کنند، می توانند مشکلاتی به وجود آورند که می تواند منجر به افزایش فشار درون جمجمه شود. هم‌چنین برخی از انواع تومورها می توانند از طریق مایع نخاعی به مناطق دوردست مغز یا ستون فقرات پخش شوند.

اکنون می‌توانیم به پاسخ این سوال که؛ از کجا بفهمم تومور مغزی دارم؟!، نزدیک‌تر شویم. همان‌گونه که در بالا به طور مختصر ذکر شد، دو نوع تومور مغزی داریم که ممکن است خوش‌خیم و یا بدخیم باشد. تومورهای خوش‌خیم مغز معمولاً به کندی رشد می کنند، مرزهای مشخصی دارند و به ندرت گسترش می یابند، و با اینکه ممکن است خطرناک باشند، ولی به ندرت، می توانند بدخیم شوند.

تومور های بدخیم مغزی، سرطانی هستند. آن‌ها معمولاً به سرعت رشد می کنند و به ساختارهای سالم مغز و اطراف آن حمله می کنند. سرطان مغز به دلیل تغییراتی که در ساختارهای حیاتی مغز ایجاد می کند، می تواند تهدید کننده‌ی زندگی شخص باشد.

به همین دلیل است که تشخیص سریع و زودهنگام تومور مغذی بسیار مهم می‌باشد و ممکن است برای برخی از اشخاص نگرانی‌هایی را ایجاد نماید و این پرسش در ذهن آن‌ها ایجاد شود که از کجا بفهمم تومور مغزی دارم؟!

در بیشتر موارد، هر بیماری بنا بر اینکه در چه مرحله‌ای از مکان، رشد و گسترش خود وجود دارد، ممکن است دارای علائم و نشانه‌ های بالینی باشد که این برای تشخیص آن نوع بیماری بسیار کمک‌کننده و مورد اهمیت خواهد بود. ولی گاهی علائم آنقدر به برخی از موارد دیگر بیماری‌ها نزدیک‌تر است،‌ که شناسایی آن برای شخص شاید گیج‌کننده و مبهم باشد!

علائم تومور مغزی

بخش‌های گوناگون مغز عملکردهای مختلفی را کنترل می‌کنند، بنابراین علائم تومور مغزی بسته به محل تومور متفاوت است. به عنوان مثال، تومور مغزی واقع در مخچه، در پشت سر ممکن است باعث ایجاد مشکل در حرکت، راه رفتن، تعادل و هماهنگی اعضای بدن شود. و یا مانند نمونه؛ چنانچه تومور بر مسیر بینایی که مسئول بینایی است تأثیر بگذارد، ممکن است تغییرات بینایی رخ دهد. اندازه‌ی تومور و سرعت رشد آن نیز بر علائمی که فرد تجربه می کند تأثیر می گذارد.

به طور کلی، شایع ترین علائم تومور مغزی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• سردرد.
• تشنج (به ویژه در مواردی که شخص پیشینه‌ی آن را ندارد).
• مشکل در فکر کردن، صحبت کردن یا یافتن واژگان.
• تغییر در رفتار و شخصیت.
• ضعف، بی حسی یا فلج شدن در یک قسمت یا یک طرف بدن.
• سرگیجه و‌ از دست دادن تعادل یا بی ثباتی (مقاله درمان سرگیجه را از دست ندهید)
• سردرگمی و دشواری در تصمیم گیری.
• از دست دادن شنوایی.
• تغییر در بینایی (تاری دید، دید دوتایی، یا از دست دادن دید محیطی).
• از دست دادن حافظه.
• استفراغ یا حالت تهوع بی دلیل.
• احساس خستگی.

علائم اولیه‌ی تومور مغزی

در مراحل اولیه‌، تومور مغزی ممکن است هیچ علامت قابل توجهی برای کمک به تشخیص آن وجود نداشته باشد.

هنگامی تومور مغزی به اندازه‌ی کافی بزرگ می شود که باعث فشار یا درد شود، در آن زمان ممکن است شروع جدیدی از سردرد برای شخص رخ دهد. اگر از قبل سردرد دارید، ممکن است تغییری در الگو یا شدت آن ایجاد شود که در ادامه‌ی این مقاله (از کجا بفهمم تومور مغزی دارم؟!)، به صورت مفصل‌تر درباره‌ی آن مطالبی را ارائه خواهیم داد.

علائم تومور مغزی در زنان

تفاوت های ظریف اما مهم، بین زن و مرد در سرتاسر بدن وجود دارد که حتی در مغز و دستگاه عصبی نیز دیده می‌ شود. تفاوت های جنسیتی برای بیماران مبتلا به تومورهای مغزی نیز وجود دارد.

جالب‌تر این است که زنان در مقایسه با مردان در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به دو نوع تومور خوش‌خیم مغز؛ یعنی؛ مننژیوما (Meningioma) و آدنوم هیپوفیز (Pituitary Adenoma/Hypophysis) هستند.

شایع ترین نوع تومور اولیه‌ی مغز یا مننژیوما، تومور لایه های مننژی سیستم عصبی مرکزی است که می توانند گیرنده های استروژن (تقریبا ۳۰ درصد) و پروژسترون (تقریبا ۷۰ درصد) را بیان کنند.

رشد تومور مننژیوم می تواند در طول تغییرات هورمونی مانند؛ بارداری، تغییر در قاعدگی، یائسگی و همچنین استفاده‌ی برون‌زا از هورمون ها (داروهای باروری) افزایش یابد.

حدود ۸۵ درصد مننژیوم ها، تومورهای غیرسرطانی هستند و رشد آهسته‌ای دارند. تقریباً همه مننژیوم ها خوش خیم در نظر گرفته می شوند، ولی برخی از مننژیوم ها می توانند پایدار باشند و پس از درمان، عود کنند.

بدخیم‌ترین نوع تومور مغزی؛ یعنی گلیوبلاستوما (GBM)، از نوع گلیوما (Glioma)؛ نه تنها در مردان نسبت به زنان، کمی شایع‌تر است، بلکه به شیوه‌ای کاملاً متفاوت رشد می‌کند. مدتهاست مشخص شده است، که روند درمانی بیماران زن مبتلا به GBM کمی بهتر از مردان پیش می رود.

و به طور کلی؛ به نظر می رسد که این تفاوت «جنسی» به دلیل خود تومور است، زیرا تومورهای بیماران زن ویژگی‌های پیش آگهی بهتری نسبت به بیماران مرد دارند. این نشان می دهد که گزینه های درمانی برای جنسیت های مختلف می تواند متفاوت باشد.

بنابر گفته‌ی انجمن سرطان آمریکا (ACS)، خوش‌بختانه کمتر از ۱ درصد احتمال می‌رود که تومور بدخیم مغز یا ستون فقرات برای شخص ایجاد شود. این انجمن، تخمین می زند که حدود ۲۳,۸۹۰ مورد سرطان مغز در سال ۲۰۲۰ تشخیص داده شده است و تخمین زده می شود که ۱۰,۳۰۰ مورد از این موارد در زنان باشد. و بر طبق اطلاعات انجمن ملی تومور مغز، متوسط نرخ بقای سرطان مغز در حال حاضر ۳۶ درصد است.

همان‌گونه که پیشتر اشاره کردیم؛ علائم تومور مغزی در اشخاص، بسته به اندازه‌ی تومور، محل و سرعت رشد آن می تواند متفاوت باشد. برخی از علائم رایج عبارتند از؛ سردرد، تشنج، به طور مداوم احساس بیماری، تهوع، استفراغ و خواب آلودگی داشتن، تغییرات ذهنی یا رفتاری، مانند؛ مشکلات حافظه یا تغییر در شخصیت، ضعف یا فلج پیش‌رونده در یک طرف بدن، مشکلات بینایی یا گفتاری و … .

ولی علائم تومور مغزی که ویژه‌ی زنان می‌باشد، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

علائم احتمالی تومور مغزی مننژیوما (Meningioma) در زنان

• بی‌حسی و ضعف در دست‌ها و پاها.
• بی‌حسی صورت.
• ناتوانی‌های گفتاری و زبانی.
• از دست دادن شنوایی.
• از دست دادن حافظه.
• علائم احتمالی تومور مغزی آدنوم هیپوفیز (Pituitary Adenoma/Hypophysis) در زنان:
• تغییر در چرخه‌ی قاعدگی‌.
• مشکلات بینایی (تاری دید، کاهش میدان دید، کوررنگی، دوبینی و نابینایی)
• احساس خستگی و کاهش انرژی‌.
• ناهماهنگی در دفع و حجم ادرار.
• ورم پاها و بزرگ شدن شماره‌ی کفش.
• احساس تشنگی بیش از حد.

شاید نشانه‌ها و علائم ذکرشده در بالا بتواند تا اندازه‌ی کمی، به این پرسش که از کجا بفهمم تومور مغزی دارم؟!، کمک نماید، بنابراین در خواندن ادامه‌ی مقاله با ما همراه شوید تا اطلاعات بیشتری را در این زمینه به دست آورید!

علل و‌ عوامل خطر تومور مغزی

پزشکان عواملی را شناسایی کرده‌اند که ممکن است خطر ابتلا به تومور مغزی را افزایش دهد.

علل تومورهای اولیه‌ی مغز با جهش یا تغییر سلول‌های طبیعی در دی اِن اِی DNA آن‌ها شروع می‌شود، که دستورالعمل‌هایی را دارد تا به سلول بگوید چه کاری را انجام دهد.

این تغییرات و جهش‌ها به سلول ها این پیام را می‌ رسانند که به سرعت تقسیم شوند و زمانی که سلول‌های سالم به عنوان بخشی از چرخه‌ی زندگی طبیعی خود می‌میرند، به سرعت رشد کرده و به زندگی خود ادامه می‌دهند. و این باعث می شود که شمار زیادی از سلول اضافی در مغز ایجاد شود که سلول ها می توانند رشدی به نام تومور را تشکیل دهند.

پزشکان نمی دانند چرا برخی از سلول ها شروع به تشکیل سلول های تومور می کنند. و مشخص نیست چه چیزی باعث تغییرات DNA می شود که به تشکیل توده و تومورهای مغزی می انجامد. ممکن است ربطی به ژن های یک شخص یا محیط او یا هر دو داشته باشد.

برای بسیاری از اشخاص مبتلا به تومورهای مغزی، علت آن هرگز مشخص نیست. گاهی اوقات پدر و مادر، تغییرات DNA را به فرزندان خود منتقل می کنند. این تغییرات می تواند خطر ابتلا به تومور مغزی را افزایش دهد.

به نقل از سایت  mayoclinic.org  تومور مغزی همراه با سردرد ایجاد می شود:

Headaches are the most common symptom of brain tumors. Headaches happen in about half of people with brain tumors. Headaches can happen if a growing brain tumor presses on healthy cells around it. Or a brain tumor can cause swelling in the brain that increases pressure in the head and leads to a headache.

سردردها شایع‌ترین علامت تومورهای مغزی هستند. حدود نیمی از افراد مبتلا به تومور مغزی دچار سردرد می‌شوند. سردرد ممکن است زمانی رخ دهد که تومور مغزی در حال رشد به سلول‌های سالم اطراف خود فشار وارد کند. همچنین، تومور مغزی می‌تواند باعث تورم مغز شود که این امر فشار درون سر را افزایش داده و منجر به سردرد می‌شود.

برخی از علل بالقوه‌ی تومور مغزی و عوامل

خطر، عبارتند از:

سرطان هایی که از سایر قسمت های بدن پخش می شوند.

برخی شرایط ژنتیکی (کمتر از ۵ درصد) که فرد را مستعد تولید بیش از حد سلول های خاص می کند.

قرار گرفتن در معرض برخی از اشکال تشعشعات، به ویژه پرتوهای یونیزان (lonizing Radiation) که باعث تغییرات DNA در سلول های بدن می شود. نمونه‌هایی از پرتوهای یونیزان شامل پرتودرمانی است که برای درمان سرطان و قرار گرفتن در معرض پرتوهای ناشی از بمب‌های اتمی استفاده می‌ شود.

باید گفت که؛ تشعشعات سطح پایین از اشیاء روزمره با تومورهای مغزی مرتبط نیست. سطوح پایین تشعشع شامل؛ انرژی ناشی از تلفن های همراه و امواج رادیویی است. هیچ مدرک قانع‌ کننده‌ای وجود ندارد که استفاده از تلفن همراه باعث ایجاد تومور مغزی شود. ولی درعین حال، پژوهش‌ها و بررسی‌های بیشتری در حال انجام است تا از این مورد اطمینان حاصل شود.

عوامل خطر تومور مغزی

در اکثر افراد مبتلا به تومورهای اولیه‌ی مغزی، علت آن مشخص نیست. ولی پزشکان عواملی را شناسایی کرده‌اند که ممکن است خطر را افزایش دهند.

سن

تومورهای مغزی ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتند، ولی بیشتر در افراد مسن رخ می‌ دهد. برخی از تومورهای مغزی بیشتر بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می دهند. برخی از تومورهای مغزی اغلب در کودکان اتفاق می افتد.

نژاد

هر کسی ممکن است به تومور مغزی مبتلا شود. ولی برخی از انواع تومورهای مغزی در افراد از نژادهای خاص بیشتر دیده می شود. به عنوان مثال، تومور مغزی گلیوما در اشخاص سفیدپوست شایع‌تر است. و تومور مغزی مننژیوم در سیاه‌پوستان شایع‌تر است.

قرار گرفتن در معرض تشعشع

افرادی که در معرض نوعی از پرتوهای قوی که در بالا بدان پرداخته شد، قرار گرفته‌اند، ممکن است که خطر ابتلا به تومور مغزی در آن‌ها افزایش یابد.

سندرم های ارثی که خطر تومور مغزی را افزایش می‌دهند

برخی از تغییرات DNA که خطر تومور مغزی را در خانواده‌ها افزایش می دهد. به عنوان مثال می توان به تغییرات DNA که باعث نوروفیبروماتوز ۱ و ۲، توبروس اسکلروزیس، سندرم لینچ، سندرم لی- فرامینی (Li-Fraumeni)، بیماری فون هیپل لیندون (Von Hippel-Lindau)، پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی، سندرم کودن و سندرم گورلین می شود، اشاره کرد.

همان‌گونه که در بالا به عوامل ایجاد و نشانه‌های تومور مغذی پرداخته شد، همه‌ی این‌ها کمک می‌کند تا به پاسخ در پرسش از کجا بفهمم تومور مغزی دارم؟! نزدیک‌تر شویم. و ذکر کردیم که یکی از علائم بسیار شایع تومور مغذی، سردرد است.

چه زمانی باید نگران سردرد تومور مغزی شویم؟

درست است که تومور مغذی می‌تواند چندین علائم داشته باشد، ولی نشانه‌ای همچون؛ سردرد از شایع‌ترین نشانه‌ی تومور مغذی شناخته شده است و مشکل اینجاست که می‌تواند در بسیاری از بیماری‌های دیگر مانند؛ میگرن و سردردهای عصبی نیز دیده شود که این برای اشخاص می‌ تواند تشخیص احتمالی تومور مغزی را سخت و دشوار سازد!

زیرا سردرد در حدود نیمی از کسانی که به تومور مغزی دچار هستند، دیده شده است و اتفاق می افتد. آن‌ها می‌گویند سردرد یکی از شکایاتی است که باعث شده است تا به پزشک مراجعه نمایند. در واقع، تا ۶۰ درصد از افرادی که با تومور مغزی زندگی می کنند، در مقطعی دچار سردرد می شوند.

سردرد مستقیماً توسط خود تومور ایجاد نمی شود. این به این دلیل است که مغز گیرنده‌های درد ندارد. سردردها در واقع به دلیل افزایش فشار روی عروق خونی حساس به درد و اعصاب درون مغز ایجاد می شوند. یعنی؛ چنانچه تومور مغزی در حال رشد به سلول های سالم اطراف خود فشار بیاورد، سردرد می تواند رخ دهد. یا تومور مغزی می تواند باعث تورم در مغز شود که فشار در سر را افزایش می دهد و منجر به سردرد می شود.

برخی افراد همچنین این نظریه را مطرح می‌ کنند که کشش رگ‌های خونی توسط یک تومور می‌ تواند به گونه‌ای دردناک تلقی شود، و همچنین ممکن است برخی از تومورها پروتئین‌های التهابی (سیتوکین‌ها) را آزاد کنند که ممکن است به در ایجاد سردرد کمک کند.

ولی ذکر این نکته بسیار مهم است که؛ سردرد نشانه‌ی قطعی تومور مغزی نبوده و نیست!

بسیاری از عوامل مختلف می توانند باعث سردرد شوند. آن‌ها می توانند به دلیل سرماخوردگی یا آنفولانزا، نوشیدن الکل زیاد، استرس، گرسنگی یا ننوشیدن مایعات کافی رخ دهند. آن‌ها حتی می توانند به دلیل وضعیت بد در زمینه‌ی پزشکی یا سلامتی بدن یا مشکلات بینایی شروع شوند. بنابراین، اگر سردرد دارید، ممکن است یکی از دلایل برشمرده شده باشد.

کمبود خواب، صدای بلند، روشنایی، حتی تغییر آب و هوا می تواند باعث سردرد شود که در بیشتر موارد با استراحت یا داروهای بدون نسخه قابل درمان است.

با این حال، ممکن است مهم باشد که احتمال تومور مغزی را در نظر بگیرید، به خصوص اگر با علائم و نشانه‌های دیگر همراه باشد.

پزشکان به طور کلی نگران این نمی شوند، چنانچه سردرد شما علت قابل شناسایی دارد، مصرف بیش از حد دارو باشد، گاه به گاه رخ دهد، خفیف باشد و برای مدت طولانی ادامه‌دار نباشد.

با این حال، اگر علائمی دارید که از بین نمی روند و با از خود می‌ پرسید که از کجا بفهمم تومور مغزی دارم؟! قابل درک است که نگران باشید.

تومورهای مغزی باعث چه نوع سردردی می‌شوند؟

تجربه‌ی درد هر بیمار ویژه‌ی وی است، ولی سردردهای مرتبط با تومورهای مغزی، معمولاً ثابت هستند و سردرد ناشی از تومورهای مغزی اغلب زمانی که صبح از خواب بیدار می شوید، بدتر می شود. ولی این سردرد‌ ممکن است در هر زمان از شبانه‌روز نیز ایجاد شود. برخی از اشخاص سردردهایی دارند که آن‌ها را از خواب بیدار می کند.

سردردهای تومور مغزی معمولاً باعث ایجاد دردی می شوند که هنگام سرفه، فریاد زدن، خم شدن یا زور زدن بدتر می شود. کسانی‌ که دچار تومورهای مغزی هستند، اغلب گزارش می دهند که سردردی شبیه سردرد عصبی دارند. شدت و درد آن‌ها ممکن است در هنگام ایستادن، کاهش یابد و تجمع مایع مغزی نخاعی شروع به تخلیه کند.

سردردهای مغزی، توسط داروهای مسکن مدیریت نمی شود. یعنی مسکن‌ها بر روی ای نوع سردرد‌ها اثر مثبتی ندارند.

بسیاری از بیماران مبتلا به تومورهای مغزی سردردهایی از خفیف تا شدید و بی‌وقفه را تجربه می‌کنند» و تخمین زده می شود که ۵۰ تا ۶۰ درصد این بیماران، در زمان تشخیص، سردرد را تجربه می کنند. یعنی؛ این سردرد اغلب همراه با یک مشکل عصبی دیگر مانند؛ تشنج یا مشکل گفتاری که منجر به تشخیص شده است، رخ می دهد.

سردرد ناشی از تومور مغزی ممکن است در اوایل درمان به داروهای بدون نسخه پاسخ دهد، اما ممکن است به مرور زمان نسبت به دارو مقاوم‌تر شود.

به طور کلی، سردردهای ناشی از تومورهای مغزی، بسته به اینکه در کجای مغز قرار دارند، می توانند ضربان‌دار بوده یا درد مبهمی داشته باشند. به صورت متناوب با شروع تدریجی، اما در طی چند ساعت محو می شوند. به مرور زمان بدتر می شوند. می تواند شبیه سردردهای معمولی میگرنی یا عصبی باشد.

مکان سردرد در تومور مغزی کجای سر است؟

تومورهای مغزی در پشت سر ممکن است باعث سردرد همراه با گردن درد شوند. اگر تومور مغزی در جلوی سر اتفاق بیفتد، سردرد ممکن است شبیه درد چشم یا درد سینوسی باشد.

با این حال، بیشتر سردردها نشانه‌ی تومور یا سرطان نیستند. کسانی که متوجه تغییرات در فراوانی یا شدت سردرد خود می شوند ممکن است لازم باشد تا با پزشک مشورت کنند. توجه به علائم دیگر مانند؛ خلق و خو، بینایی و سطح انرژی می تواند به پزشکان در شناسایی علت زمینه‌ای کمک کند.

چگونه سردرد معمولی و تومور مغزی را تشخیص دهیم؟

سردرد می تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد، مانند؛ کم آبی بدن، بیماری، خماری، عفونت سینوسی و موارد دیگر. پزشکان معمولاً اگر دلیل واضحی برای سردرد شما وجود داشته باشد و علائم دیگری از تومور مغزی را نداشته باشید، نگران نیستند.

اما سردرد یکی از علائم تومورهای مغزی است. بنابراین، مهم است که سردردهای تومور مغزی را شناسایی و درک کنید تا علائمی که باید به آن‌ها توجه کنید را بدانید.

تومورهای مغزی که باعث سردرد می شوند، معمولا بدخیم هستند یا خوش‌خیم؟

الگوی سردردهایی که بیمار تجربه می کند اطلاعات زیادی در مورد تومور مرتبط با آن به پزشکان نمی دهد. برخی از بیماران مبتلا به تومورهای بدخیم اصلا سردرد ندارند، در حالی که تومورهای خوش خیم کوچک‌تر می توانند باعث سردردهای ناتوان کننده شوند و یا بالعکس.

تفاوت میگرن و تومور مغزی

تشخیص تفاوت بین میگرن و تومور مغزی بسیار مهم است زیرا هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند و نیاز به روش‌های درمانی متفاوتی دارند. در ادامه به تفاوت‌های کلیدی بین این دو بیماری اشاره می‌شود:

میگرن چیست؟ (از کجا بفهمم تومور مغزی دارم؟!)

میگرن نوعی سردرد شدید است که می‌تواند همراه با علائم دیگر خود را نشان دهد و این علائم از شخصی به شخص دیگر متفاوت است. اما همان‌طور که هر کسی که میگرن داشته باشد، به شما خواهد گفت، که سردرد ناشی از آن، همان سردرد‌های معمولی نیستند که ممکن است باعث ناراحتی جزئی یا ناراحتی خفیف در آن‌ها شوند.

میگرن می تواند به قدری دردناک باشد که ممکن است شما را از انجام کارهای اساسی یا کارهای روزمره باز دارد. درد ناشی از میگرن می تواند آنقدر شدید باشد که برخی افراد ممکن است فکر کنند به یک بیماری جدی همچون؛ تومور مغزی مبتلا شده‌اند.

علائم میگرن در دوره‌ای و یا از چند روز قبل، اتفاق می افتد و می تواند باعث تغییرات خلقی، میل به غذا و احتباس مایعات شود.

بسیاری از کسانی که میگرن دارند، حدود یک ساعت قبل از شروع، به چیزی که به عنوان هاله‌ (نشانه‌ی زودهنگام و هشداردهنده‌ی وقوع یک بیماری) شناخته می شود، دچار می شوند. ممکن است تغییرات بینایی، سوزن سوزن شدن را تجربه کنند و یا صحبت کردن برایشان سخت باشد. میگرن خود دارای علائمی از موارد زیر می‌باشد:

علائم شایع میگرن

• درد ضربان‌دار که اغلب فقط در یک طرف سر است.
• حالت تهوع یا سرگیجه.
• حساسیت به نور و صدا.

ولی در تومور مغزی علائم ممکن است به گونه‌ای دیگر رخ دهد. شاید تعجب کنید از اینکه، بسیاری از تومورهای مغزی اصلاً باعث سردرد یا درد مشابهی نمی شوند، زیرا هنوز رشد نکرده‌اند. و احتمالاً شخص تا آن زمان متوجه علائم دیگری می‌ شود. علائم تومور مغزی اغلب بسته به محل آن متفاوت است، ولی همان‌گونه که در چندین سطر پیش ذکر شد، برخی از رایج‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• تشنج.
• مشکل در حرکت یا صحبت کردن.
• ضعف یا بی حسی در یک طرف بدن.
• مشکل در راه رفتن یا مشکلات تعادل.
• مشکلات بینایی.
• تغییر شخصیت.
• چنانچه سردرد (جدید) یا متفاوت و علائم زیر را تجربه کردید، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
• علائم هشداردهنده‌ی احتمالی تومور مغزی:
• سردرد شدیدی که ناگهان ایجاد می شود.
• سردرد با علائم دیگر، مانند مشکلات بینایی یا ضعف در اندام ها.
• علائمی که بدتر می شوند و بر زندگی روزمره شما تأثیر منفی می گذارند.
• سردردهایی که بیش از ۷۲ ساعت طول می کشد و کمتر از ۴ ساعت بدون درد است.
• استفراغ غیر قابل کنترل.

علائم بالا، ممکن است نشانه‌ای از تومور مغزی نباشد، ولی اختلال دیگری مانند؛ میگرن باشد. پزشک شما می تواند روش درمانی را برنامه‌ریزی کند که به علائم شما کمک نماید. و همه‌ی این‌ها به دانستن تفاوت بین تومور مغزی و میگرن و یا پاسخ به پرسش از کجا بفهمم تومور مغزی دارم؟!، کمک می کند.

همچنین، تومورهای اولیه‌ی مغزی (تومورهایی هستند که از مغز شروع می شوند، نه آن‌هایی که در جای دیگری از بدن شروع می شوند و به مغز سرایت می کنند)، و نسبتاً به ندرت دیده می‌ شوند.

چرا باید تفاوت بین علائم تومور مغزی و میگرن را بدانید؟

اینکه کمک می‌کند تا ببینید چه مشکل سلامتی برای شما به وجود آمده است.

درمان زود هنگام و صحیح را برای شرایط خود دریافت خواهید نمود.

از عوارض و پیامدهای دیگر جلوگیری می‌ شود.

چه زمانی به پزشک مراجعه نماید؟

به یاد داشته باشید که اکثریت قریب به اتفاق سردردها خودبه‌خود قابل حل هستند و نشانه‌ای از یک بیماری جدی زمینه‌ای نخواهند بود.

با این حال، چنانچه سردرد ناگهانی، شدید و یا سردردی متفاوت از الگوی معمول سردرد خود را تجربه کردید، سردردهایی که شما را از خواب بیدار می کنند، در صبح و با گذر زمان بدتر می شوند و با تجویز بدون نسخه بهبود نمی یابند، هنگام سرفه یا زور زدن شدت پیدا می‌کنند، باید نخست نزد پزشک عمومی بروید.

اگر پیشینه‌ی خانوادگی و ژنتیکی تومور مغزی (چه خوش‌خیم و چه بدخیم) دارید یا احساس می کنید که علائم یا نشانه های یکی از آن‌ها را در خود حس یا مشاهده می‌ کنید، به پزشک مراجعه نمایید.

اگر در حال حاضر تحت درمان‌ برای سرطان هستید یا از آن نجات یافته‌اید و سردرد جدیدی دارید که شدید یا مداوم است، باید درجا با پزشک سرطان خود گفتگو و مشورت کنید.

چه آزمایش‌هایی را پزشک شما تجویز خواهد کرد؟

هنگامی که به پزشک مراجعه می کنید، او سوالاتی در مورد علائم، سابقه‌ی پزشکی و هر گونه الگو یا محرک مرتبط با تومور مغزی و سردرد که ممکن است متوجه آن شده باشید، می پرسد.

پزشک شما، همچنین یک معاینه عصبی اساسی انجام می دهند و از شما سؤالاتی می پرسد تا وضعیت شناختی شما را ارزیابی نماید. احتمالاً آزمایش‌هایی را برای تشخیص تومور مغزی، میگرن یا سایر مشکلات پزشکی تجویز خواهد کرد که می‌تواند شامل مواردی از جمله؛ آزمایش‌‌های مربوط به بینایی، شنوایی، تعادل، رفلکس ها، قدرت بازوها و پاها و تعادل بدن است و نیز عمدتاً آزمایشات تصویربرداری مانند؛ دو مورد زیر هستند:

• ام آر آی (MRI).
• سی تی اسکن (CT scan).

پزشک شما همچنین ممکن است برای بررسی علائم عفونت یا سایر شرایط مانند؛ اختلالات تیروئید که می تواند باعث سردرد شود، آزمایش خون تجویز کند.

راههای درمانی تومور مغزی

تومور مغزی اگر زود تشخیص داده شود، قابل درمان است. اندازه و محل تومور مغزی نیز چشم انداز درمان آن را تعیین می کند.

گزینه‌های درمان تومور مغزی شامل؛ شیمی‌درمانی، پرتودرمانی، رادیوسرجری، جراحی یا درمان دارویی هدفمند است.

متأسفانه، تومور مغزی اغلب ممکن است عود کند و ممکن است مواردی وجود داشته باشد که برداشتن تومور مغزی را غیرممکن سازد.