درمان سرگیجه | بهترین روش‌های درمان خانگی و پزشکی

در این مقاله تلاش بر آن شده است تا به صورت مفصل درباره‌ی درمان سرگیجه توضیحاتی داده شود، ولی پیش از آنکه بدان بپردازیم، بهتر است که کمی کوتاه درمورد اینکه سرگیجه چیست، علت‌ها و عوامل آن کدامند و چند گونه و چه نشانه‌ هایی دارد، شرحی داده شود!

سرگیجه چیست؟!

سرگیجه اصطلاحی است که اشخاص برای توصیف طیف وسیعی از احساساتی بیان می کنند که می‌ تواند آزاردهنده باشد. به طور کلی گیج رفتن سر و یا سرگیجه، یعنی این احساس به شخص دست می دهد که وی، مکانی که در آن قرار دارد و اطرافیان او، در حال چرخش یا حرکت هستند و آن شخص در آن لحظه توان این را ندارد تا چرخش را متوقف سازد.

سرگیجه به تنهایی، نوعی بیماری حساب نمی شود و چنانچه چندین بار رخ دهد و یا همراه با نشانه هایی باشد، ممکن است ناشی از برخی از بیماری‌ها باشد. ولی معمولاً به ندرت اتفاق می‌ افتد سرگیجه، سلامتی و زندگی اشخاص را به صورت جدی تهدید نماید.

در اصل سرگیجه یکی از شایع ترین دلایلی است که بزرگ‌سالان را وادار می سازد تا به مراکز درمانی و پزشک مراجعه کنند. سرگیجه های مکرر یا سرگیجه هایی که مداوم رخ می‌دهند، می تواند اثرات جدی بر زندگی شخصی، کاری و اجتماعی شما داشته باشد.

علائم سرگیجه کدامند؟!

افرادی که حملات سرگیجه دارند ممکن است علائمی مانند موارد زیر را توصیف کنند:

• احساس حرکت یا چرخش هر آنچه که اطراف وی است، یا همان سرگیجه.
• سبکی سر یا احساس ضعف.
• از دست دادن تعادل یا احساس عدم پایداری.
• احساس شناور بودن، پژمردگی یا سنگینی سر.

این احساسات ممکن است با راه رفتن، ایستادن یا حرکت دادن سر تحریک شده یا بدتر شوند. سرگیجه ممکن است هم‌راه با ناراحتی معده رخ دهد. یا ممکن است سرگیجه‌ی شما آنقدر ناگهانی یا شدید باشد، که نیاز به نشستن یا دراز کشیدن داشته باشید. و این ممکن است چند ثانیه یا چند روز طول بکشد.

عوامل و دلایل ایجاد سرگیجه

سرگیجه می‌ تواند دلایل احتمالی زیادی داشته باشد. این‌ها ممکن است به دلیل شرایطی صورت گرفته باشد، که مثلاً؛ بر گوش داخلی تأثیر بگذارد، و یا ناشی از عوارض جانبی دارویی خاص باشد. کم و به ندرت گزارش شده است که سرگیجه به دلیل شرایطی مانند؛ گردش خون ضعیف، عفونت یا آسیب ایجاد شده باشد.

حالت یا حالت‌هایی که سرگیجه، آن احساس خاص را بیان می‌ کند و چیزهایی که باعث ایجاد سرگیجه می‌ شوند، می تواند سرنخ‌ هایی در مورد علل احتمالی آن را ارائه دهد. یعنی؛ مدت زمانی که سرگیجه طول می کشد و هر علائم دیگری که دارید، نیز می تواند به کادر درمانی و پزشکی کمک کند تا علت سرگیجه را مشخص نمایند. بنابراین درمان سرگیجه به علت، علائم و احساسات شما در لحظه‌ی سرگیجه بستگی دارد.

به قنل از سایت  healthdirect.gov.au  از عوامل سرگیجه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

 “Dizziness is common in adults, and is rarely a sign of a serious condition. Dizziness has many possible causes, including:

low blood pressure

migraine

stress or anxiety

low blood sugar

dehydration or heat exhaustion

motion or travel sickness

anaemia”

سرگیجه در بزرگسالان شایع است و به ندرت نشانه‌ای از یک وضعیت جدی می‌باشد. سرگیجه می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد، از جمله:

• فشار خون پایین
• میگرن
• استرس یا اضطراب
• قند خون پایین
• کم‌آبی بدن یا گرمازدگی
• بیماری حرکت یا سفر
• کم‌خونی
  

  علائم سرگیجه کدامند؟!

بیماری های گوش داخلی و سرگیجه

روی‌همرفته حس تعادل در شما به ورودی ترکیبی از بخش های مختلف سیستم حسی شما بستگی دارد.

چشم ها؛ که به شما کمک می کنند تا بفهمید بدن شما در کجاست و چگونه حرکت می کند.

اعصاب حسی؛ که پیام هایی را در مورد حرکات و موقعیت های بدن به مغز شما ارسال می کنند.

گوش داخلی؛ که دارای حس‌گرهایی است تا به تشخیص جاذبه و حرکت رفت و برگشت کمک کند.

سرگیجه چنین حسی است که اطراف شما در حال چرخش یا حرکت است. در شرایط گوش داخلی، مغز شما سیگنال هایی را از گوش داخلی دریافت می کند که با آنچه چشم ها و اعصاب حسی شما دریافت می کنند، مطابقت ندارد. سرگیجه در اصل نشانه و همان چیزی است که مغز شما برای برطرف شدن سردرگمی ایجاد می کند.

سرگیجه‌ی موضعی حمله‌ای خوش خیم (BPPV)

این وضعیت باعث ایجاد حس شدید و مختصری از سرگیجه می شود که شما در حال چرخش یا حرکت هستید. این حملات با تغییر سریع در حرکت سر ایجاد می شود و ممکن است زمانی اتفاق بی‌افتد که در رختخواب به طرف دیگر برگردین، بنشینید یا سرتان را به سمتی بچرخانید و یا خم کنید. این نوع از سرگیجه (BPPV) نام دارد که شایع ترین علت سرگیجه حساب می‌ شود.

• عفونت ویروسی

یک عفونت ویروسی به نام نوریت دهلیزی (vestibular neuritis)، می تواند باعث سرگیجه‌ی شدید و دائمی شود. این عفونت در عصب اصلی است که از گوش داخلی به مغز به نام عصب دهلیزی منتهی می شود. نوریت دهلیزی، نوعی اختلال در قسمت گوش داخلی است. اگر شما نیز دچار کم شنوایی ناگهانی هستید، ممکن است به بیماری به نام لابیرنتیت مبتلا باشید. این می تواند توسط یک ویروس ایجاد شود و بر عصب مغز که تعادل و شنوایی را کنترل می کند، تأثیر می گذارد. در ادامه می توانید مقاله مکمل های مفید برای تقویت حافظه و تمرکز را هم مطالعه کنید.

• میگرن

افرادی که به میگرن مبتلا می شوند ممکن است حملات سرگیجه یا انواع دیگر سرگیجه را حتی زمانی که سردرد بدی ندارند، داشته باشند. چنین حملات سرگیجه‌ای می تواند از چند دقیقه تا چند ساعت به طول انجامد. آن‌ها ممکن است با سردرد و هم‌چنین با حساسیت به نور و صدا در پیوند باشند.

• بیماری منیر (Meniere)

بیماری منیر، بیماری نادری به شمار می‌ آید که شامل؛ تجمع بیش از حد مایع در گوش میانی است و باعث حملات ناگهانی سرگیجه می شود که می تواند ساعت ها طول بکشد. هم‌چنین می‌تواند باعث کاهش شنوایی شود که ممکن است بیاید و برود، صدای زنگ در گوش، و احساس گرفتگی گوش برخی از نشانه‌ های بیماری منیر هستند.

مشکلات مربوط به گردش خون و سرگیجه

چنانچه میزان خونی که می‌بایست به مغز شخصی برسد، کم و ناکافی باشد، ممکن است باعث ایجاد احساس سرگیجه، ضعف یا عدم تعادل در وی شود که علل آن عبارتند از:

افت فشار خون

نوعی از فشار خون پایین به نام افت فشار خون ارتواستاتیک (Orthostatic Hypotension) وجود دارد که ممکن است برای مدت کوتاهی احساس ضعف یا سرگیجه در شما ایجاد نماید. این نوع از فشار خون پایین، پس از نشستن یا ایستادن به یک‌باره و خیلی سریع اتفاق می افتد.

جریان خون ضعیف

شرایطی از سلامتی و بیماری هایی همانند؛ کاردیومیوپاتی (نوعی بیماری در پیوند با ماهیچه‌ی قلب)، حمله‌ی قلبی، ضربان قلب نامنظم و حمله ایسکمیک گذرا TIA (عدم خون‌رسانی کافی به مغز) می تواند باعث ایجاد سرگیجه شود. هم‌چنین، افت مقدار کل خونی که در بدن جریان دارد، ممکن است باعث شود مغز یا گوش داخلی خون کافی دریافت نکند.

سایر علل و عوامل سرگیجه

سرگیجه ممکن است ناشی از وضعیت یا شرایطی مانند؛ موارد زیر باشد:

شرایط سیستم عصبی

برخی از شرایطی که بر مغز، نخاع یا قسمت‌ هایی از بدن که توسط اعصاب کنترل می‌شود، تأثیر می‌گذارند، می‌ توانند به از دست دادن تعادل بی‌انجامد و ممکن است با گذر زمان بدتر شود. این شرایط شامل؛ بیماری پارکینسون و مولتیپل اسکلروزیس (Multiple Sclerosis) است.

داروها

سرگیجه می تواند از عوارض جانبی برخی از داروها باشد. این داروها شامل؛ داروهای ضد تشنج، داروهای ضد افسردگی و آرام بخش ها هستند. چنانچه داروهای کاهنده‌ی فشار خون، بیش از حد فشار خون را پایین بیاورند، ممکن است باعث سرگیجه و غش در شخص شوند.

سایر علل و عوامل سرگیجه

اختلالات اضطرابی

انواع خاصی از اضطراب ممکن است باعث سبکی سر یا احساس گیجی در شخص شود که بیشتر به عنوان سرگیجه شناخته می شود. این‌ها شامل؛ حملات پانیک و ترس از ترک خانه یا قرار گرفتن در فضاهای باز و بزرگ است. این ترس آگورافوبیا (Agoraphobia) نامیده می شود.

کم خونی(Anemia)

شرایط متعددی وجود دارد که تعداد بسیار کمی گلبول های قرمز سالم در خون ساخته و تولید می شود که آن را کم‌خونی می نامند. سایر علائمی که ممکن است هم‌راه با سرگیجه در صورت کم خونی رخ دهد، خستگی، ضعف و رنگ پریدگی پوست است.

قند خون پایین

نام علمی افت قند خون، هیپوگلیسمی است. این وضعیت معمولاً در اشخاص مبتلا به دیابت که از انسولین برای کمک به کاهش قند خون خود استفاده می کنند، اتفاق می افتد. در این مورد ممکن است که سرگیجه، هم‌راه با تعریق و اضطراب رخ دهد.

اگر یک وعده‌ی غذایی را فراموش کرده‌اید و گرسنه هستید، ممکن است علائم ناخوشایندی ایجاد کند، ولی به یاد داشته باشید که هیپوگلیسمی در نظر گرفته نمی شود.

مسمومیت با مونوکسید کربن

نشانه‌ های مسمومیت با گاز مونوکسید کربن اغلب شبیه آنفولانزا توصیف شده است و علائم آن می تواند شامل؛ سردرد، سرگیجه، ضعف، ناراحتی معده، استفراغ، درد قفسه‌ی سینه و گیجی باشد.

گرمای بیش از حد یا عدم آب‌رسانی کافی به بدن

اگر در هوای گرم فعالیت دارید یا مایعات کافی نمی نوشید، ممکن است از گرمای بیش از حد یا عدم آب‌رسانی کافی، احساس سرگیجه کنید. اگر داروهای قلبی خاصی مصرف کنید، این خطر حتی بیشتر می شود.

سندرم مال دبارکومنت (Mal de Debarquement)

یک اختلال نادر و طولانی مدت که می تواند پس از حرکت غیرفعال مانند؛ سفر دریایی رخ دهد و باعث ایجاد سرگیجه و اختلالات تعادل در شخص شود.

عوامل خطر در ایجاد سرگیجه

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به سرگیجه را افزایش دهند عبارتند از:

• سن اشخاص: کسانی‌ که مسن هستند، بیشتر احتمال دارد تا به بیماری هایی مبتلا شوند که باعث سرگیجه می شود، به ویژه احساس تعادل کمتر. ایشان هم‌چنین احتمال بیشتری برای مصرف داروهایی دارند که می توانند باعث سرگیجه شوند.
• داشتن پیشینه‌ی سرگیجه: چنانچه قبلاً سرگیجه داشته‌اید، احتمال اینکه دوباره و در آینده دچار سرگیجه شوید بیشتر بالاتر خواهد  رفت.

پیامدها و عوارض ناشی از سرگیجه

سرگیجه می تواند منجر به سایر مشکلات و نگرانی‌ هایی در پیوند با سلامتی به نام عوارض شود. به عنوان مثال، می تواند خطر زمین خوردن، افتادن و آسیب رساندن به خود شخص را افزایش دهد.

سرگیجه در هنگام رانندگی با خودرو یا ماشین های سنگین می تواند احتمال تصادف را افزایش دهد.

همچنین در صورت عدم درمان، برای یک بیماری که ممکن است باعث سرگیجه‌ی شما شود، ممکن است عوارض طولانی مدتی را داشته باشید.

همان‌گونه که در بالا شرح داده شد، مشخص می شود که سرگیجه به خودی خود نوعی بیماری به حساب نمی آید و ممکن است همراه با علائمی در شخص دیده شود که با بیان صحیح شخص بیمار، کادر درمان و پزشک می توانند بر اساس آن‌ها علت سرگیجه را به دست آوردن تا بر طبق آن، چنانچه دارو و درمانی نیاز است تجویز شود.

تشخیص علت سرگیجه

تشخیص علت سرگیجه و نوع آن، شامل مراحلی است که پزشک متخصص، برای یافتن علت سرگیجه یا دَوَران سر شما انجام می دهد. اگر پزشک مربوطه فکر می کند که ممکن است که بیمار سکته کرده باشد و یا امکان دهد که در حال سکته است، این احتمال وجود دارد که انجام آزمایش های تصویربرداری مانند؛ MRI یا سی تی اسکن را نیاز فوری بداند. هم‌چنین اگر سن بیمار بالاست یا ضربه‌ای به سر وی وارد شده باشد، ممکن است به یکی از این تست های تصویربرداری نیاز داشته باشد.

هم‌چنین؛ پزشک متخصص از شما در مورد علائم و داروهایی که مصرف می کنید می پرسد. سپس احتمالاً یک معاینه‌ی فیزیکی از شما انجام می دهد. در طول این معاینه، پزشک شما نحوه‌ی راه رفتن و حفظ تعادل شما را بررسی می کند. اعصاب اصلی سیستم عصبی مرکزی شما نیز، بررسی می شوند تا مطمئن شود که کارایی مناسب  خود را انجام می‌ دهند.

همچنین ممکن است نیاز به تست شنوایی و تست تعادل داشته باشید، از جمله:

• تست حرکت چشم:  پزشک متخصص شما ممکن است هنگام ردیابی یک جسم متحرک، مسیر چشمان شما را با دقت تماشا کند. و ممکن است آزمایش حرکت چشمی به شما داده شود که در آن آب یا هوا در کانال گوش شما قرار می گیرد. با این آزمایش مشخص می شود که کدام نواحی از سیستم تعادلی شما دچار اختلال شده است.
• تست حرکت سر: چنانچه سرگیجه‌ی شما ناشی از سرگیجه‌ی موضعی حمله‌ای خوش خیم (BPPV) باشد، پزشک متخصص شما ممکن است یک آزمایش ساده‌ی حرکت سر انجام دهد. این نوع از حرکت، Dix-Hallpike نام دارد و می تواند تایید کند که شما BPPV دارید یا نه!
• پوسچروگرافی (Posturography): وضعیت نگاری یا پوسچروگرافی، به نوعی آزمایش تعادل و سرگیجه گفته می شود که‌ پزشک متخصص شما می گوید که بیشتر به کدام بخش از سیستم تعادل بدنی خود متکی هستید و یا کدام بخش ممکن است برای شما مشکل ایجاد نماید. شما با پای برهنه روی یک سکو می ایستید و سعی می کنید تا تعادل خود را در شرایط مختلف حفظ کنید.
• تست صندلی چرخشی: در طول این آزمایش، شما روی یک صندلی کنترل شده با کامپیوتر می نشینید که بسیار آهسته در یک محدوده‌ی دایره‌‌ای کامل حرکت می کند. در سرعت های بیشتر، در یک قوس بسیار کوچک به جلو و عقب حرکت می کند. این آزمایش نشان می دهد که سرگیجه ممکن است از اختلالات گوش داخلی و یا مغز ناشی شود.

هم‌چنین ممکن است برای بررسی عفونت، برای شما آزمایش خون تجویز شود.

و ممکن است برای بررسی سلامت قلب و عروق خونی خود نیز به آزمایش‌ های دیگری نیاز داشته باشید.

درمان سرگیجه

در بیشتر موارد، سرگیجه بدون درمان دارویی بهتر می شود. زیرا بدن معمولاً در عرض چند هفته با هر چیزی که باعث این عارضه می شود، سازگار خواهد شد.

ولی چنانچه به دنبال درمان هستید، باید بگوییم که درمان سرگیجه‌ی شما بر اساس علت بیماری و علائم شما مشخص می شود. درمان ممکن است شامل؛ داروها و تمرینات تعادلی باشد. حتی اگر هیچ دلیلی پیدا نشود یا اگر سرگیجه‌ی شما مدام رخ دهد، داروهای تجویزی پزشک متخصص و سایر درمان‌ها ممکن است علائم شما را بهتر نمایند.

• قرص آب: اگر به بیماری منیر که در بالا بدان اشاره نمودیم، مبتلا هستید، پزشک متخصص شما، ممکن است یک قرص آب تجویز کند که به آن دیورتیک نیز می گویند تا با اثر بر روی کلیه‌ها، باعث افزایش‌ جریان و حجم ادرار شود. این دارو هم‌راه با رژیم غذایی کم‌نمک ممکن است به شما کمک کند که دفعات کمتری از سرگیجه را داشته باشید.
• داروهای ضد اضطراب: دیازپام (والیوم) و آلپرازولام (زاناکس) در گروهی از داروها به نام بنزودیازپین ها دسته‌بندی می‌ شوند که باعث ایجاد آرام‌بخشی در بیماران خواهد شد. این‌ها می توانند باعث اعتیاد شوند و هم‌چنین می توانند باعث بهبود سرگیجه و نیز خواب آلودگی شوند.
• داروی پیش‌گیری کننده‌ی میگرن: برخی از داروها می توانند به پیش‌گیری از حملات میگرن کمک کنند. همان‌گونه که در آغاز این مقاله (درمان سرگیجه) ذکر شد، در برخی از موارد ممکن است که سر‌گیجه، همراه با دیگر نشانه‌ های میگرن باشد‌.
• حرکات موقعیت سر: تکنیکی به نام تغییر موقعیت کانال یا مانور Epley شامل یک سری حرکات سر است. این تکنیک معمولاً کمک می‌ کند تا سرگیجه‌ی موضعی حمله‌ای خوش‌خیم سریع‌تر از انتظار برای رفع سرگیجه بهتر شود. این می تواند توسط پزشک متخصص، شنوایی شناس یا فیزیوتراپیست انجام شود.
• تعادل درمانی: ممکن است تمریناتی را بیاموزید که به کاهش حساسیت سیستم تعادل خود به حرکت کمک کند. این روش از فیزیوتراپی توان‌بخشی دهلیزی نامیده می شود. این درمان برای اشخاص دچار به سرگیجه‌ی ناشی از بیماری های گوش داخلی مانند؛ نوریت دهلیزی استفاده می شود.
• گفتار درمانی: این روش درمانی شامل صحبت با یک روانشناس، یک روان‌پزشک یا یکی دیگر از متخصصان بهداشت روان است. این نوع درمان ممکن است به اشخاصی که سرگیجه‌ی آن‌ها ناشی از اضطراب است، کمک نماید.

جراحی یا سایر روش های درمانی

• تزریقات: پزشک متخصص شما ممکن است آنتی بیوتیک جنتامایسین (Gentamicin) را به گوش داخلیِ آسیب دیده تزریق نماید. این دارو عملکرد تعادل گوش داخلی را متوقف می سازد که پیکر گوشِ سالمِ شما، این عملکرد را بر عهده می گیرد.
• برداشتن اندام حسی گوش داخلی: درمانی که به ندرت مورد استفاده قرار می گیرد لابیرنتکتومی (labyrinthectomy) نامیده می شود. به گونه‌ای که؛ جراح متخصص قسمت هایی از گوش را که باعث سرگیجه می شود، برمی دارد. این باعث از دست دادن کامل شنوایی در همان گوش می شود. بنابراین گوش دیگر، وظیفه‌ی تعادل را بر عهده می گیرد. اگر کم شنوایی جدی دارید و سرگیجه‌ی شما پس از درمان های دیگر بهتر نشده است، ممکن است از این روش که آخرین راه حل است، استفاده شود.

درمان سرگیجه

شیوه‌ی زندگی و درمان سرگیجه در خانه

اگر دچار حملات مکرر سرگیجه هستید، نکات زیر را دنبال کنید:

سرگیجه و عدم تعادل می تواند منجر به زمین خوردن، افتادن و آسیب جدی شما شود. در صورت نیاز برای حفظ‌ تعادل، با عصا راه بروید و سعی کنید که حرکات سریع یا ناگهانی انجام ندهید.

عوامل احتمالی زمین خوردن مانند؛ فرش ها و سیم های برق اطراف خود را از سر راهتان بردارید. به هنگام دوش گرفتن، از دستگیره‌ و در کف حمام از تشک ضد لغزش استفاده کنید. نور خوب و مناسبی را در فضاهای خانه به کار ببرید.

وقتی احساس سرگیجه کردید، فوراً بنشینید یا دراز بکشید و از راه رفتن و دویدن خودداری کنید. اگر دچار سرگیجه شدید، با چشمان بسته در اتاقی تاریک دراز بکشید.

اگر بیشتر بدون اخطار و نشانه، دچار سرگیجه می شوید، از رانندگی کردن جلوگیری نمایید و بر روی ماشین آلات سنگین کار نکنید.

مصرف کافئین، الکل، نمک و تنباکو را محدود کنید. زیرا استفاده‌ی بیش از حد از این مواد، می تواند علائم شما را بدتر سازد.

به میزان کافی مایعات بنوشید، رژیم غذایی سالم داشته باشید، به اندازه‌ی کافی بخوابید و استرس خود را مدیریت کنید.

چنانچه سرگیجه‌ی شما هم‌راه با ناراحتی معده است، دارویی به نام آنتی هیستامین را امتحان کنید (از نوعی که بدون نسخه‌ی پزشک به فروش می رسد.). به عنوان مثال؛ می توان به داروهای مکلیزین (درامامین با خواب‌آلودگی کمتر) و دیمن هیدرینات (درامامین) اشاره کرد. این‌ها ممکن است شما را خواب آلوده کنند. ولی آنتی هیستامین هایی که این عارضه‌ی جانبی را ندارند، ممکن است چندان موثر نباشند.

حال اگر می‌دانید چرا دچار سرگیجه می‌شوید، می‌ توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

چنانچه سرگیجه‌ی شما ناشی از یک داروی خاص است، با پزشک متخصص خود در مورد کاهش دوز یا قطع ایمن دارو صحبت کنید.

چنانچه سرگیجه‌ی شما به دلیل گرمای بیش از حد یا عدم آب‌رسانی کافی است، در جای خنک استراحت کنید و آب یا نوشیدنی ورزشی (بدون کافئین و بدون گاز) بنوشید.

احتمالاً پزشک متخصص، می تواند علت سرگیجه‌ی شما را بیابد و درمان کند. ممکن است شما را به یک پزشک متخصص گوش، حلق و بینی، ارجاع دهد. یا ممکن است به دکتری به نام متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید تا چنانچه لازم است، بیماری های احتمالی مغز و سیستم عصبی را تشخیص و در ادامه درمان نماید.

به نقل از سایت  medicalnewstoday.com  تغیرات سبک زندگی در درمان سرگیجه موثر است:

If medication does not help reduce dizziness, people may need to try some lifestyle changes and remedies, such as:

• lying down and closing the eyes
• acupuncture
• drinking plenty of water to stay hydrated
• reducing stress
• reducing or cutting out alcohol and tobacco
• getting plenty of sleep

اگر داروها در کاهش سرگیجه مؤثر نباشند، افراد ممکن است نیاز داشته باشند تغییرات سبک زندگی و روش‌های درمانی زیر را امتحان کنند:

• دراز کشیدن و بستن چشم‌ها
• استفاده از طب سوزنی
• نوشیدن مقدار زیادی آب برای هیدراته ماندن
• کاهش استرس
• کاهش یا ترک مصرف الکل و دخانیات
• داشتن خواب کافی

چگونه سرگیجه را به طور طبیعی متوقف کنیم؟!

سرگیجه یک احساس حرکت است، معمولاً در حال چرخش، زمانی که شما در حال حرکت نیستید. ممکن است احساس کنید اتاق اطراف شما در حال چرخش است. این به دلیل این است که حواس شما به مغز شما می گوید که بدن شما در تعادل نیست.

اگرچه سرگیجه می تواند ناشی از اختلالات تعادلی مختلف باشد، ولی همان‌گونه که در این مقاله (درمان سرگیجه) بیان شد، شایع ترین علت آن، سرگیجه‌ی حمله‌ای موضعی خوش خیم (BPPV) می باشد که به دلیل رسوبات کلسیم در گوش داخلی ایجاد می‌دشود و حس تعادل را هدایت می‌ کند.

ممکن است بتوانید با انجام روش‌ها یا تمرینات خاصی سرگیجه‌ی خود را در خانه از بین ببرید.

چندین مانور/ روش درمان سرگیجه

مانور اپلی (Epley Maneuver) برای درمان سرگیجه در خانه

منبع معتبر  pmc.ncbi.nlm.nih.gov نشان می دهد که مانور Epley برای کسانی‌ که دچار سرگیجه‌ی حمله‌ای موضعی خوش خیم (BPPV) هستند، می تواند موثر باشد. با انجام این روش می توانید مانور را در خانه انجام دهید:

با نشستن عمودی روی یک سطح صاف، با یک بالش در زیر باسن و پاهایتان شروع کنید.

سر خود را ۴۵ درجه به سمت راست بچرخانید.

در حالی که سرتان هنوز در همان حالت است، سریع در حالی که سرتان روی بالش قرار دارد، دراز بکشید. حداقل ۳۰ ثانیه در این حالت بمانید.

اکنون به آرامی سر خود را به سمت چپ بچرخانید، ۹۰ درجه‌ی کامل، بدون اینکه گردن خود را بلند کنید.

و تمام بدن خود را درگیر کنید و به سمت چپ بچرخید تا کاملاً در سمت چپ خود قرار بگیرید.

به آرامی به حالت اولیه‌ی خود بازگردید، به جلو نگاه کنید و صاف بنشینید.

هم‌چنین ممکن است از شخصی بخواهید که در مانور Epley و با هدایت سرتان، طبق مراحل به شما کمک کند. می توانید آن را سه بار پشت سر هم تکرار کنید و ممکن است در طول هر حرکت احساس سرگیجه کنید.

مانور نیمه سالتو/ فاستو (Half Somersault Maneuver) برای درمان سرگیجه در خانه:

مانور نیمه سالتو یک استراتژی و حرکت توان‌بخشی تعادل است و به کسانی که به سرگیجه‌ی حمله‌ای موضعی خوش خیم (BPPV) دچار هستند، کمک می نماید. پژوهش‌ها نشان می دهد که ممکن است مانور نیمه سالتو به خوبی کارایی خود را نشان دهد، ولی در حین انجام آن، اشخاص معمولاً نسبت به مانور Epley سرگیجه‌ی کمتری را تجربه می کنند.

برای انجام این مانور، باید بدانید که ذرات کلسیم در کدام مجرای گوش جابه‌جا شده است. اگر نمی توانید با حرکت دادن سر خود تشخیص دهید، می توانید از مانور Dix-Hallpike برای تعیین اینکه کدام گوش آسیب دیده است، استفاده کنید. این همان جهتی است که هنگام انجام مانور نیمه سالتو خواهید چرخید.

پس از هر مرحله، خود را به مدت ۳۰ ثانیه و یا ثابت نگه دارید تا زمانی که احساس سرگیجه در شما از بین برود.

روی زمین زانو بزنید و دستان خود را کف زمین بگذارید‌. سر خود را به سرعت به سمت بالا خم نموده تا زمانی که مستقیماً به سقف نگاه کنید.

سپس پیشانی خود را روی زمین قرار دهید، مثل اینکه در حال آماده شدن برای انجام یک حرکت سالتو هستید و اکنون سر و چانه‌ی خود را به سمت زانوها جمع کنید.

به آرامی سر خود را ۴۵ درجه به سمت آرنج راست یا چپ بچرخانید (هر حرکتی که باعث سرگیجه شده است). آرنج خود را در معرض دید قرار دهید و ۳۰ ثانیه نگهدارید.

سر خود را به سمت آرنج چرخانده و سر خود را به سرعت تا سطح شانه بالا بیاورید تا زاویه ۴۵ درجه نسبت به زمین داشته باشد.

سر خود را به سرعت به حالت عمودی ببرید و آن را به سمت شانه‌ی خود در همان جهت بچرخانید. این وضعیت را تا زمانی که سرگیجه از بین برود نگه دارید و سپس به آرامی به صورت عمودی بنشینید.

حدود ۱۵ دقیقه در حالت عمودی استراحت کنید. سپس، سر خود را به بالا و پایین خم کنید. اگر سرگیجه ندارید، مانور را تکرار نکنید. اگر هنگام انجام آن حرکت هنوز احساس سرگیجه دارید، می توانید آن را تکرار نمایید.

روش درمان سرگیجه

مانور سمونت توپت (Semont-Toupet Maneuver) برای درمان سرگیجه در خانه

این نوع از مانور، شامل حرکاتی است که شما می توانید آن را به تنهایی و در خانه به منظور درمان و تسکین سرگیجه‌ی خود انجام دهید. این مانور مشابه حرکات مانور Epley می باشد، ولی به انعطاف پذیری کمتر گردن نیاز دارد و به کسانی که به سرگیجه‌ی حمله‌ای موضعی خوش‌خیم (BPPV) دچار هستند، پیشنهاد می شود.

با نشستن عمودی روی یک سطح صاف، با یک بالش در پشت خود و پاهایتان دراز کشیده و شروع کنید.

دراز بکشید، به سمت راست خود بپیچید و به سمت چپ خود و بالا نگاه کنید.

به سرعت بنشینید و به سمت چپ بچرخید و سر خود را به سمت چپ و به مدت ۳۰ ثانیه نگه دارید.

اکنون به سمت زمین نگاه خواهید کرد. به آرامی به حالت اولیه‌ی خود بازگردید، به جلو نگاه کنید و صاف بنشینید.

تمرین برندت داروف (Brandt Daroff)

تمرین براند داروف نیز ممکن است به صورت تنهایی و در خانه انجام شود، ولی نباید آن را انجام دهید، مگر اینکه در مکانی امن حضور داشته باشید و برای مدتی رانندگی نکنید. زیرا ممکن است برای مدت کوتاهی سرگیجه را افزایش دهد.

پژوهش‌ها نشان می دهد که این روش به اندازه‌ی مانور Epley موثر نیست، ولی ممکن است به رفع سرگیجه در برخی از افراد مبتلا به BPPV کمک کند.

با نشستن روی یک سطح صاف شروع کنید و پاهای خود را مانند صندلی آویزان کنید.

سر خود را تا جایی که می توانید به سمت چپ بچرخانید، سپس سر و نیم تنه را در سمت راست قرار دهید. در این مرحله‌ پاهای شما نباید حرکتی داشته باشند. حداقل ۳۰ ثانیه در حالت بمانید.

بنشینید و سر خود را به حالت مرکزی برگردانید.

تمرین را در طرف مقابل تکرار کنید و سر خود را تا جایی که می توانید به سمت راست بچرخانید و سپس به سمت چپ دراز بکشید.

می توانید این تمرین را در یک ست، ۵ تکرار کنید و آن را ۳ بار در روز و دو بار در هفته انجام دهید.

جینکو بیلوبا (Ginkgo Biloba) برای درمان سرگیجه

پژوهش‌گران گیاه دارویی، جینکو بیلوبا را برای اثرات آن بر سرگیجه مورد بررسی قرار دادند. و ممکن است در درمان انواع خاصی از سرگیجه موثر باشد، به ویژه سرگیجه‌ای که ناشی از تجمع پلاک در شریان‌های مغز (تصلب شرایین مغزی) رخ داده باشد.

می توانید عصاره‌ی جینکو بیلوبا را به صورت مایع یا کپسول در مکمل‌های غذایی و دارویی پیدا کنید. مصرف مقدار متوسط جینکو بیلوبا در روز ممکن است علائم سرگیجه‌ی شما را کاهش دهد و باعث شود احساس تعادل بیشتری داشته باشید.

با این حال، قبل از افزودن جینکو بیلوبا یا سایر مکمل ها به رژیم غذایی خود با پزشک یا دکتر داروساز مشورت کنید، زیرا ممکن است با سایر داروها از جمله رقیق کننده‌های خون تداخل اثر داشته باشد.

حتما مکمل هایی را انتخاب کنید که تحت آزمایش شخص ثالث قرار گرفته‌اند تا کمیت و کیفیت مواد تشکیل دهنده‌ی آن را بررسی کنید.

• آب لیمو برای کمک به درمان سرگیجه: از آنجایی که لیمو حاوی ویتامین سی C می باشد، ممکن این است، نوشیدن آب لیمو به حفظ سطح انرژی و کاهش سرگیجه کمک کند. غذاهای غنی از ویتامین مانند؛ انواع توت ها، گوجه فرنگی و سبزیجات سبز باید بخشی از رژیم غذایی شما باشند.
• میزان خواب کافی برای درمان سرگیجه: رفع کمبود خواب ممکن است به برخی از علل سرگیجه، مانند؛ میگرن و اختلالات تعادل کمک کند. اگر برای اولین بار سرگیجه را تجربه می کنید، ممکن است ناشی از استرس یا کمبود خواب باشد. چُرت زدن ممکن است به بهبود علائم سرگیجه‌ی شما کمک نماید. هم‌چنین می توانید ساعت خواب خود را بهبود ببخشید تا در شب، خواب آرام تری داشته باشید.
• مدیریت استرس برای کمک به درمان سرگیجه: برخی از شرایطی که باعث سرگیجه می شوند، از جمله؛ بیماری منیر و میگرن، ممکن است به عنوان پاسخی به استرس رخ دهند.

استرس همچنین ممکن است به عوامل دیگری مانند؛ بی‌خوابی یا خواب بی‌کیفیت که می تواند باعث بروز سرگیجه شود، مربوط باشد.

داشتن راه‌بردهای مقابله‌ای برای گذر از شرایط استرس‌زا ممکن است به کاهش دوره های سرگیجه‌ی شما کمک کند. تمرین مدیتیشن و تکنیک های تنفس عمیق، زمان مناسبی برای شروع است. برخی از برنامه‌ها ممکن است به شما در کاهش استرس و اضطراب نیز کمک کنند.

استرس طولانی مدت چیزی نیست که بتوانید به سادگی از آن رهایی یابید، و اغلب، دلایل استرس چیزهایی نیستند که بتوانید از زندگی خود حذف کنید. اگر این روش‌ها به اندازه‌ی کافی کمک نکردند، صحبت با یک متخصصِ بهداشتِ روانِ آموزش دیده را در نظر بگیرید که می تواند به شما کمک کند تا راه‌بردهای مقابله‌ای را یاد بگیرید و تمرین کنید که ممکن است به شما در مدیریت بهتر احساسات خود در پاسخ به استرس کمک کند.

برای درمان سرگیجه چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟!

به طور کلی، اگر دچار سرگیجه یا سرگیجه های مکرر، ناگهانی، شدید یا طولانی‌مدت بدون علت مشخصی هستید، به پزشک خود مراجعه کنید.

اگر سرگیجه یا سرگیجه‌ی جدید و شدید همراه با هر یک از موارد زیر دارید، مراقبت های پزشکی اورژانسی دریافت کنید و یا نزد پزشک عمومی بروید:

• دردی مانند؛ سردرد ناگهانی و شدید یا درد قفسه‌ی سینه.
• ضربان قلب سریع یا نامنظم.
• از دست دادن احساس یا حرکت در بازوها یا پاها، سکندری خوردن یا مشکل در راه رفتن، یا از دست دادن احساس یا ضعف در صورت.
• مشکل در تنفس.
• غش یا تشنج.
• مشکلات چشم یا گوش، مانند؛ دوبینی یا تغییر ناگهانی در شنوایی.
• گیجی یا تکلم.
• استفراغ مداوم.

کارهای لازم هنگام قرار ملاقات با پزشک:

سعی کنید پیش از رفت نزد پزشک، شخص مناسبی را همراه با خود داشته باشد تا به شما در برخی از موارد احتمالی یا پیش‌آمده کمک نماید.

هر بیماری یا علائم دیگری را که دارید فهرست کنید. مواردی را که ممکن است به نظر می رسد مرتبط با سرگیجه‌ی شما نباشد را در نظر بگیرید. به عنوان مثال، اگر اخیراً احساس افسردگی یا اضطراب کرده‌اید، این اطلاعات مهمی برای پزشک شما به حساب می‌ آید.

اطلاعات شخصی کلیدی را فهرست کنید، از جمله؛ هرگونه استرس کلی یا تغییرات اخیر در زندگی.

فهرستی از تمام داروها، ویتامین‌ها یا مکمل هایی که مصرف می کنید را تهیه نمایید. داروها و مکمل هایی را که با نسخه یا بدون نسخه خریداری کرده‌اید را نیز در نظر بگیرید تا چنانچه پزشک از شما در این مورد پرسشی کرد، آن فهرست را در اختیار وی قرار دهید.

چنانچه سوالاتی در ذهن خود دارید آن‌ها را فهرست نمایید تا بتوانید با پزشک خود درمیان بگذارید.