پوکی استخوان چیست؟
در این مقاله از سری مقالات آموزشی سلامتی سایت دکتر دانیالی می پردازیم به :
در حالی که هیچ درمانی برای پوکی استخوان وجود ندارد، یافتن گزینه های مناسب میتواند به تقویت و محافظت از استخوان های شما کمک کند.
نام این بیماری تاثیرگذار روی استخوان ها از واژه ی لاتین برای واژه ی “استخوان متخلخل” یا “porous bones” گرفته شده است.
داخل استخوان سالم دارای فضاهای کوچکی مانند لانه زنبور است. این بیماری اندازه ی این فضاها را افزایش می دهد و باعث می شود استخوان قدرت و تراکم خود را از دست بدهد. علاوه بر این، قسمت بیرونی استخوان ضعیف‌تر و نازک‌تر میشود.
پوکی استخوان در افراد در هر سنی ممکن است رخ دهد، اما در افراد مسن به ویژه زنان، شایع تر است. بیش از 53 میلیون نفر در ایالات متحده ی آمریکا یا پوکی استخوان دارند یا در معرض خطر بالای ابتلا به آن هستند.
افراد مبتلا به پوکی استخوان در حین انجام فعالیت های معمولی مانند ایستادن یا راه رفتن در معرض خطر بالای شکستگی یا ترک استخوان هستند. شایع ترین استخوان هایی که درگیر پوکی استخوان می شوند دنده ها، لگن و استخوان های مچ دست و ستون فقرات هستند.
علائم پوکی استخوان چیست؟
مراحل اولیه پوکی استخوان هیچ علامت هشدار دهنده ای ایجاد نمی کند. در بیشتر موارد، افراد مبتلا به پوکی استخوان تا زمانی که دچار شکستگی نشوند، نمی دانند که به این بیماری مبتلا هستند.
اما اگر علائم ظاهر شوند، برخی از علائم اولیه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- عقب رفتن لثه
- قدرت بدنی پایین
- ناخن های ضعیف و شکننده
اگر علائمی ندارید اما سابقه خانوادگی پوکی استخوان دارید، صحبت با متخصص ارتوپد می تواند به شما در ارزیابی خطر کمک کند.
پوکی استخوان شدید چیست؟
بدون درمان مناسب، پوکی استخوان می تواند مرتبا بدتر شود. همانطور که استخوان ها نازک تر و ضعیف تر می شوند، خطر شکستگی افزایش می یابد.
علائم پوکی استخوان شدید می تواند شامل شکستگی ناشی از زمین خوردن یا حتی شکستگی در اثر عطسه یا سرفه شدید باشد. همچنین نشانه ی دیگر پوکی استخوان شدید می توانند شامل درد پشت یا گردن و یا کاهش قد باشد.درد پشت کمر یا گردن یا از دست دادن قد می تواند ناشی از شکستگی فشاری باشد. این شکستگی در یکی از مهره‌های گردن یا کمر رخ میدهد ولی آنقدر ضعیف است که بدون این که ابتدا متوجه شوید، تحت فشار طبیعی ستون فقرات شما می‌شکند.
اگر شکستگی ناشی از پوکی استخوان دارید، مدت زمان بهبودی آن به عوامل زیادی بستگی دارد. این عوامل شامل محل شکستگی، شدت آن و همچنین سن و سابقه بیماری های شما می شود.
دلایل پوکی استخوان چیست؟
علل احتمالی پوکی استخوان عبارتند از
- برخی بیماری پزشکی مانند پرکاری تیروئید.
- استفاده از برخی از داروها:
نمونه هایی از این داروها شامل استفاده ی طولانی مدت از کورتیکواستروئیدهای خوراکی یا تزریقی مانند پردنیزون یا کورتیزون است.
عوامل پیش زمینه ای برای پوکی استخوان چیست؟
- سن
بزرگترین عامل خطرساز برای ابتلا به پوکی استخوان سن است. در طول زندگی، استخوان قدیمی تجزیه میشوند و استخوان جدید ساخته می شوند. با این حال، زمانی که شما در حدود 30 سالگی هستید، بدن شما سریعتر از آن که بتواند استخوان را جایگزین کند شروع به تجزیه ی استخوان می کند. این موضوع منجر به ایجاد استخوانی می شود که تراکم کمتر دارد و شکننده تر است و در نتیجه بیشتر مستعد شکستگی است.
- یائسگی
یائسگی یکی دیگر از عوامل زمینه ساز اصلی است که در زنان در حدود سنین 45 تا 55 سال رخ می دهد. به دلیل تغییر در سطح هورمون های مرتبط با آن، یائسگی می تواند باعث شود که بدن زن با سرعت بیشتری استخوان های خود از دست بدهد.
مردان در این سن با سرعت کمتری نسبت به زنان استخوان های خود را از دست میدهند. با این حال، زمانی که به سن 65 تا 70 سالگی می رسند، زنان و مردان معمولاً با سرعت یکسان استخوان از دست می دهند.
سایر عوامل افزایش دهنده ی خطر پوکی استخوان عبارتند از:
- جنسیت : در زنان احتمال پوکی استخوان بیشتر است
- نژاد : قفقازی یا آسیایی بودن
- داشتن سابقه خانوادگی پوکی استخوان
- تغذیه ضعیف
- عدم تحرک بدنی
- سیگار کشیدن
- وزن کم بدن
شما می توانید برخی از این عوامل خطر پوکی استخوان مانند تغذیه نامناسب و عدم تحرک را کنترل کنید. به عنوان مثال، می توانید رژیم غذایی خود را بهبود ببخشید و شروع یک برنامه ورزشی می تواند برای سلامت استخوان شما مفید باشد. با این حال، شما نمی توانید سایر عوامل خطر، مانند سن یا جنسیت خود را کنترل کنید.
پوکی استخوان سالمندان
شاید نام پوکی استخوان سالمندان را شنیده باشید. پوکی استخوان سالمندان نوعی پوکی استخوان است که در اثر افزایش سن ایجاد می شود، و سایر علل احتمالی ثانویه وجود نداشته باشند.
همانطور که در بالا ذکر شد، سن یکی از عوامل خطر اصلی پوکی استخوان است. تا زمانی که اقدامات پیشگیری یا درمانی مناسب انجام نشود، تجزیه فزاینده استخوان در بدن شما می تواند منجر به ضعیف شدن استخوان ها و پوکی استخوان شود.
طبق آمار جهانی بنیاد بین المللی پوکی استخوان، حدود یک دهم زنان 60 ساله به پوکی استخوان مبتلا هستند، در حالی که دو پنجم زنان 80 ساله به این بیماری مبتلا هستند.
تست تراکم استخوان برای تشخیص پوکی استخوان چیست؟
برای بررسی پوکی استخوان، سابقه پزشکی شما را بررسی کرده و یک معاینه فیزیکی انجام می دهد. آنها همچنین ممکن است آزمایش خون و ادرار شما را برای بررسی شرایطی که ممکن است باعث تحلیل استخوان شوند انجام دهند.
اگر پزشک شما فکر می کند که شما ممکن است پوکی استخوان داشته باشید یا در معرض خطر ابتلا به آن هستید، احتمالاً آزمایش تراکم استخوان را پیشنهاد می کند.
این تست ، تراکم سنجی استخوان یا جذب سنجی اشعه ایکس با انرژی دوگانه (DEXA) نامیده می شود. از اشعه ایکس برای اندازه گیری تراکم استخوان های مچ دست، لگن یا ستون فقرات استفاده می کنند. این سه ناحیه بیشترین نواحی در معرض خطر پوکی استخوان هستند. این آزمایش بدون درد است و می تواند از 10 تا 30 دقیقه طول بکشد.
درمان پوکی استخوان چیست؟
اگر آزمایش شما نشان دهد که پوکی استخوان دارید، متخصص با شما برای ایجاد یک برنامه درمانی همکاری خواهد کرد. متخصص شما احتمالاً داروهایی را برای شما تجویز میکند و همچنین تغییر شیوه زندگی را به شما پیشنهاد میدهد. این تغییرات سبک زندگی می تواند شامل افزایش مصرف کلسیم و ویتامین D و همچنین ورزش مناسب ( و با مشورت متخصص برای اینکه آسیب رسان نباشد) باشد.
هیچ درمان کامل و قطعی برای پوکی استخوان وجود ندارد، اما درمان های مناسب می تواند به محافظت و تقویت استخوان های شما کمک کند. این درمان‌ها میتوانند به کاهش سرعت تجزیه استخوان در بدن شما کمک کنند و برخی درمان‌ها میتوانند تا حدی رشد استخوان جدید را تحریک کنند.
داروهای پوکی استخوان چیست؟
رایج ترین داروهای مورد استفاده برای درمان پوکی استخوان بیس فسفونات ها نام دارند. بیس فسفونات ها برای جلوگیری از کاهش توده استخوانی استفاده می شود. این دسته ی دارویی ممکن است به صورت خوراکی یا تزریقی مصرف شوند.این دسته شامل :
- آلندرونیت (فوساماکس)
- ریزدرونات (اکتونل)
- زولدرونیک اسید (Reclast ، آکلاستا )
سایر داروها ممکن است برای جلوگیری از تحلیل استخوان یا تحریک رشد استخوان استفاده شوند. این داروها عبارتند از:
- تستوسترون
در مردان، تستوسترون درمانی ممکن است به افزایش تراکم استخوان کمک کند.
- هورمون درمانی
برای زنان، استفاده از استروژن در دوران یائسگی و بعد از آن می تواند به توقف کاهش تراکم استخوان کمک کند. متأسفانه استروژن درمانی با افزایش خطر لخته شدن خون، بیماری قلبی و انواع خاصی از سرطان نیز مرتبط است.
- رالوکسیفن (Evista)
مشخص شده است که این دارو فواید استروژن را بدون بسیاری از خطرات آن ارائه می دهد، اگرچه هنوز خطر لخته شدن خون افزایش می یابد.
- Denosumab (Prolia)
این دارو به صورت تزریقی استفاده میشود و ممکن است حتی از بیس فسفونات ها در کاهش از دست دادن استخوان مفید تر باشد.
- تری پاراتید (فورتئو)
این دارو نیز به صورت تزریقی مصرف می شود و باعث تحریک رشد استخوان می شود.
- کلسی تونین (فورتیکال و میاکالسین)
این دارو به صورت اسپری بینی مصرف می شود و تجزیه ی استخوان را کاهش می دهد. در مورد افزایش خطر ابتلا به برخی از سرطان ها به وسیله ی این دارو با پزشک خود صحبت کنید.
- روموسوزوماب (Evenity)
این دارو در آوریل 2019 توسط FDA برای درمان زنانی که یائسگی را پشت سر گذاشته اند و در معرض خطر بالای شکستگی قرار دارند تأیید شد.این دارو در دو تزریق زیر پوستی به صورت یک بار در ماه به مدت 12 ماه یا کمتر تجویز می شود. اما این دارو ممکن است خطر حملات قلبی یا سکته مغزی را افزایش دهد، بنابراین برای افرادی که سابقه هر یک از آنها را دارند توصیه نمی شود.
مکمل های پوکی استخوان چیست؟
چندین مکمل مانند شبدر قرمز، سویا و کوهوش سیاه ممکن است برای کمک به ارتقای سلامت استخوان استفاده شود. با این حال، قبل از استفاده از این مکمل ها، حتما با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید. این موضوع به دو دلیل اصلی است:
- مطالعات کمی وجود دارد که از استفاده از این مکمل ها برای درمان پوکی استخوان حمایت می کند. در نتیجه، ما مدرکی مبنی بر کارکرد آنها نداریم.
- این مکمل ها نیز می توانند عوارض جانبی ایجاد کنند و همچنین با داروهایی که مصرف می کنید تداخل داشته باشند. باید مطمئن شوید که می‌دانید چه عوارض جانبی ممکن است با این مکمل ها رخ دهد، و آیا از داروهایی استفاده می‌کنید که با مکمل شما تداخل دارند.
با وجود همه ی اینها گفته شد، برخی افراد نتایج خوبی را با درمان های طبیعی گزارش می دهند.
رژیم غذایی برای پوکی استخوان چیست؟
علاوه بر برنامه درمانی شما، یک رژیم غذایی مناسب می تواند به تقویت استخوان های شما کمک کند.
برای حفظ سلامت استخوان ها، باید مواد مغذی خاصی را در رژیم غذایی روزانه خود بگنجانید. مهمترین آنها کلسیم و ویتامین D هستند. بدن شما برای حفظ استخوان های قوی به کلسیم نیاز دارد و برای جذب کلسیم به ویتامین D نیاز دارد.
سایر مواد مغذی که به سلامت استخوان کمک می کنند عبارتند از پروتئین، منیزیم، ویتامین K و روی.
همچنین شما میتوانید از مکمل های حاوی این ویتامین ها و مواد معدنی استفاده کنید.
ورزش برای پوکی استخوان چیست؟
درست غذا خوردن تنها کاری نیست که می توانید برای حمایت از سلامت استخوان های خود انجام دهید. ورزش نیز بسیار مهم است، به خصوص ورزش های تحمل وزن.
مثالها عبارتند از:
- بالا رفتن از پله ها
تمرینات مقاومتی مانند:
- پرس های پا
دراز نشست یا pushups
تمرین با وزنه، مانند کار با:
- TRX
- دمبل ها
- دستگاه های تمرین مقاومتی
این تمرینات به شما کمک می کنند زیرا باعث می شوند عضلات شما استخوان های شما را بیشتر حفظ کنند. این عمل به بدن شما می گوید که بافت استخوانی جدیدی تشکیل دهد که استخوان های شما را تقویت می کند.
با این حال، این تنها مزیت شما از ورزش نیست. ورزش علاوه بر اثرات مثبت فراوانی که بر وزن و سلامت قلب دارد، می تواند تعادل و هماهنگی شما را نیز بهبود بخشد که می تواند به شما در جلوگیری از سقوط کمک کند.
همیشه قبل از شروع هر برنامه ورزشی جدید با پزشک خود مشورت کنید.
پیشگیری از پوکی استخوان چیست؟
عوامل خطر زیادی برای پوکی استخوان وجود دارد که نمی توانید آنها را کنترل کنید. همانطور که گفتیم این عوامل شامل زن بودن، بالا رفتن سن و داشتن سابقه خانوادگی پوکی استخوان است. با این حال، عواملی وجود دارند که در کنترل شما هستند.
برخی از بهترین راه های پیشگیری از پوکی استخوان عبارتند از:
دریافت مقدار توصیه شده روزانه کلسیم و ویتامین D
انجام تمرینات تحمل وزن
ترک سیگار
برای زنان، جوانب مثبت و منفی هورمون درمانی را بسنجید
منبع: healthline.com
