چطور از دارو کاهش وزن به درستی استفاده کنیم؟
چطور از دارو کاهش وزن به درستی استفاده کنیم؟ در این مقاله تلاش ما بر این است که استفادهی صحیح از داروهای کاهش وزن را بررسی کنیم. ولی بهتر است که پیش از آن به عوارض و علل چاقی و مکمل چاقی و همچنین راههای کنترل وزن با گن لاغری اشارهای داشته باشیم.
در این مطلب می خوانید
علتهای چاقی:
علل چاقی پیچیده است و از فردی به فرد دیگر متفاوت میباشد که این میتواند شامل؛ تغییرات ژنتیکی، عدم تعادل هورمونها و تاثیرات آن بر اشتها و میزان مصرف انرژی، سطوح بالای استرس و پرخوری، عدم داشتن خواب باکیفیت و خوب و تاثیر آن بر هورمونها و میزان اشتها، مصرف برخی از داروها و اثرگذاری آنها بر سوختوساز بدن و افزایش اشتها، محیط زیست و وضعیت اجتماعی-اقتصادی و دسترسی شخص به انواع گوناگون غذاهای چاقکننده باشد.
باید گفت که؛ چاقی یک بیماری مزمن است و دلایل زیادی برای آن وجود دارد که ممکن است برخی از آنها خارج از آگاهی یا کنترل انسان باشند. همانگونه که در بالا ذکر شد، چاقی درست مانند بسیاری از بیماریهای مزمن دیگر، در طول زمان از ترکیبی از عوامل بیولوژیکی، روانی و محیطی ایجاد میشود. زمانی که شخصی دچار چاقی شود، کاهش وزن و همچنین حفظ وزن ایدهآل آسان نخواهد بود. به همین دلیل، یافتن راه درست برای درمان یا مدیریت چاقی میتواند دشوار باشد.
اگرچه دلایل چاقی گاهی پیچیده است، ولی اشخاصی هستند که فکر میکنند، چاقی تنها یک موضوع در پیوند با سبک زندگی است. این یک باور رایج است که اگر یک شخص فقط غذای مناسب مصرف نماید و به روش صحیح ورزش کند، وزن اضافه نمیکند یا دچار چاقی نمیشود. در یک نگاه ساده، این میتواند منطقی و درست به نظر آید. یعنی؛ کاهش وزن به تعادل بین میزان انرژی (از نوع و مقدار غذایی که خورده میشود.) و میزان انرژی مصرفی (با ورزش یا انجام فعالیتهای طبیعی بدن مانند؛ تنفس) بستگی دارد.
ولی این ممکن است برای کسانی که تحت تاثیر چاقی هستند مضر باشد و به سلامتی آنها آسیب وارد سازد. زیرا کمتر غذا خوردن و فعالیت بیشتر بدنی، همیشه برای کنترل وزن و جلوگیری از دچار شدن به چاقی و یا کاهش وزن سالم، کافی نیست.
استفادهی صحیح از داروهای کاهش وزن به چه صورت است؟!
اضافه وزن و چاقی میتواند برای سلامتی انسان خطراتی همچون؛ دچار شدن به دیابت نوع۲، فشار خون بالا، بیماری قلبی، سکته، سندرم متابولیک، بیماری کبد چرب، برخی سرطانها، مشکلات تنفسی و … را به همراه داشته باشد. همچنین چاقی در ظاهر اشخاص تاثیرگذار است و ممکن است گوشهنشینی و افسردگی را به دنبال داشته باشد و یا بر خودباوری ایشان آسیب وارد سازد. ذکر این نکته بد نیست که؛ چاقی و پُرخوری ممکن است کنترل خرید و حفظ تعادل در پسانداز پول را بر هم بزند.
خوشبختانه، علم نشان میدهد که چاقی یک بیماری کنترلشدنی است که راههای زیادی برای درمان آن و حفظ وزن ایدهآل وجود دارد. هر درمان چاقی به روشی متفاوت کارایی خود را نشان میدهد و میتواند به تنهایی یا ترکیب با دیگر درمانها انجام شود.
بنابراین قبل از آنکه شخص به صورت خودسرانه و بدون آگاهی، برنامهی کاهش وزنی را برای خود پیش بگیرد، شناخت علل چاقی اولین قدم است که با در نظر گرفتن همهی دلایل چاقی، کارشناسان و پزشکانی که در این زمینه آموزش دیدهاند، میتوانند کمک کننده باشند و با برنامهی مدیریتی متخصصان، هدف را دنبال نمود. پزشک شما ممکن است برنامهی مراقبت از چاقی شما را بسته به پاسخ بدن و نیازهای سلامتی شما تنظیم نماید.
تغییر در نحوه، مکان و زمان غذا خوردن. رژیم غذایی کمکالری یا مصرف کالری کنترلشده. افزایش حرکت و فعالیت بدنی و مصرف انرژی بیشتر. رفتار درمانی. جراحی بای پس معده و سایر جراحیهای برطرف کنندهی چاقی. و همچنین مصرف داروهای کاهش وزن، از جمله موارد علمی اثبات شده در پیوند با درمان چاقی ذکر شدهاند. و همانگونه که در آغاز این مقاله ذکر کردیم، میخواهیم به استفادی صحیح از داروهای کاهش وزن بپردازیم.
جدول جامع داروهای کاهش وزن
نام دارو | مکانیزم عمل | مزایا | عوارض جانبی | موارد منع مصرف | مقدار و روش مصرف |
---|---|---|---|---|---|
سماگلوتید (Semaglutide) | تنظیم اشتها و کاهش سرعت تخلیه معده با تقلید از هورمون GLP-1 | کاهش اشتها، کمک به کنترل قند خون، کاهش وزن | تهوع، استفراغ، یبوست، اسهال، سوزش سردل | حساسیت به هورمونها، سرطان تیروئید، پانکراتیت | تزریق هفتگی، تدریجاً دوز افزایش مییابد |
اورلیستات (Orlistat) | جلوگیری از جذب چربیها در دستگاه گوارش | کاهش جذب چربی، کاهش وزن، جلوگیری از چاقی مجدد | نفخ، اسهال، گرفتگی شکم | مشکلات کبدی، سوء جذب ویتامینهای محلول در چربی | ۱۰۰ میلیگرم سه بار در روز همراه با غذا |
فنترومین (Phentermine) | سرکوب اشتها از طریق تحریک مرکز سیری در مغز | کاهش اشتها، کاهش وزن سریعتر | خشکی دهان، بیخوابی، افزایش ضربان قلب، فشار خون بالا | بیماریهای قلبی، فشار خون بالا، مشکلات تیروئید | ۱۵-۳۷.۵ میلیگرم روزانه، قبل از صبحانه |
میدوفیلین (MediPhylin) | افزایش متابولیسم و سوختوساز بدن | افزایش انرژی، کاهش وزن، بهبود عملکرد متابولیسم | بیخوابی، اضطراب، افزایش فشار خون | بیماریهای قلبی، مشکلات تنفسی | ۱۰۰ میلیگرم روزانه، قبل از غذا |
لولارین (Loralin) | کاهش اشتها و کنترل قند خون | کاهش اشتها، بهبود کنترل قند خون | سرگیجه، سردرد، تهوع | بیماریهای قلبی، کبد، حساسیت به دارو | ۲۵ میلیگرم روزانه |
استفادی صحیح از داروهای کاهش وزن:
داروهای کاهش وزن و لاغری گزینههای درمانی رفع چاقی هستند که میتوانند با فرآیندهای بیولوژیکی خود، بر اشتهای شخص تأثیر بگذارند و کارایی خود را انجام دهند. داروهای کاهش وزن گوناگونی در دسترس هستند و به روشهای مختلفی اثرگذاری خود را نشان میدهند. برخی از داروهای چاقی به تنظیم اشتها و میل و هوس غذایی شخص کمک میکنند تا غذای کمتری خورده شود و تغییر سبک زندگی را آسانتر خواهد ساخت.
همچنین استفادی صحیح از داروهای کاهش وزن میتواند به جلوگیری از افزایش وزن کمک کند. آنها این کار را با مدیریت واکنش بدن در هنگام مدیریت وزن انجام میدهند، مانند؛ کنترل احساس گرسنگی مداوم. دیگر داروها با تغییر در نحوهی جذب غذا در بدن، به مدیریت وزن یاری خواهند رسانید، بهگونهای که میزان چربی جذب شده توسط بدن را کاهش میدهند.
جریان خون شما پیام رسانهای شیمیایی هستند که به کنترل اشتهای شما کمک میکنند و درک از نحوهی کارکرد آنها میتواند نقش زیست شناسی در تنظیم وزن را روشن سازد و توضیح دهد که چرا مداخلاتی که برای رسیدگی به فرآیندهای بیولوژیکی اساسی کار میکنند، برای درمان موثر چاقی مورد نیاز هستند.
این روزها، داروهای کاهش وزن مورد توجه زیادی قرار گرفتهاند همه جا، در تلویزیون، در رسانههای اجتماعی، باشگاههای ورزشی و در گفتوشنودهای روزمرهی بین اعضای خانواده و دوستان، از این دست داروها صحبت به میان میآید. ولی سخت گفتن در مورد آنها یک چیز است و مصرف آنها بدون راهنمایی پزشک چیز دیگری است.
مانند نمونه؛ در میان داروهای پر سر و صدا با نام عمومی سماگلوتید (Semaglutide) که تحت عنوانهای تجاری ویگووی (Wegovy)، اوزمپیک (Ozempic) و رایبلسس (Rybelsus) به فروش میرسند، گونهای دارو برای درمان و کنترل قند خون کسانی است که دچار دیابت نوع۲ هستند و ذکر این نکنه مهم است که جزوی از مکملهای کاهش وزن به شمار نمیروند.
داروی سماگلوتید با افزایش سطح انسولین در بدن کارایی خود را خواهد داشت که باعث کاهش قند خون (گلوکز) میشود. همچنین میزان قند آزاد شده در خون را کاهش میدهد که برآیند آن کاهش سرعت گوارش غذا میباشد.
این نوع از داروها (سماگلوتیدها) با کاهش سرعت در تخلیهی معده، اثربخشی خود را نشان میدهند تا شخص مدت بیشتری سیر بماند. سماگلوتید، این کار را با تقلید از هورمون پپتید-۱ شبه گلوکاگون (GLP-1) بر روی گیرندههای هورمون روده انجام میدهد که برآیند آن کاهش میل به خوردن خواهد بود.
که این در بیشتر موارد به کاهش وزن کمک میکند، ولی به چه قیمتی؟ زیرا استفادی صحیح از داروهای کاهش وزن بسیار اهمیت دارد. به گونهای که؛ کندی یا کاهش سرعت گذر مواد غذایی از دستگاه گوارش میتواند باعث واکنشها و عوارضی همچون؛ حالت تهوع، استفراغ، سوزش سردل، یبوست، اسهال و خستگی در فرد مصرف کننده شود که گاهی ممکن است خطرات بسیار جدیتر سلامتی را به همراه داشته باشد.
در ادامهی مطلب، دربارهی استفادی صحیح از داروهای کاهش وزن، چند نکته در مورد مصرف ایمن داروهای کاهش وزن را برشمردهایم که با هم مرور میکنیم:
حفظ سرعت مناسب در مصرف داروهای کاهش وزن:
پزشکان سماگلوتاید را در سرنگهای یکبار مصرف که اغلب در خانه تزریق میشوند، تجویز میکنند. بهترین رویکرد این است که به صورت تدریجی دوزهای هفتگی برای جلوگیری از عوارض جانبی را افزایش داد. ممکن است ۴ تا ۵ ماه زمان نیاز باشد تا به دوز مطلوب برسد. ولی چنانچه به درستی مصرف شود، سماگلوتاید میتواند به کاهش وزن موفقیت آمیز و سالم کمک نماید.
انتخاب یک پزشک واجد شرایط:
یعنی؛ به یک پزشک متخصص در زمینهی کنترل وزن یا جراح چاقی مراجعه کنید که یک برنامهی جامع را با یک تیم چند رشتهای پزشکی _ دارویی ارائه میدهد. آنها با بررسیهای گوناگون علل چاقی و سبک زندگی و شرایط پزشکی شما، میدانند که چه چیزی برای کمک به شما در جهت رسیدن به وزن ایدهآل لازم است. ذکر این نکته مهم است که پزشک متخصص و گروه وی، آگاهی لازم در زمینهی اینکه چگونه عوارض جانبی را محدود و مدیریت نمایند را خواهند داشت و استفادی صحیح از داروهای کاهش وزن را در برنامهی خود دارند.
باید بدانید که تزریق برای همه نمیتواند مناسب باشد:
سماگلوتیدهای متمرکز بر کاهش وزن، برای کسانی که امیدوارند ۵ تا ۱۰ پوند وزن کم کنند، در نظر گرفته نشده است. این نوع داروها برای کسانی با شاخص تودهی بدنی ۳۰ یا بالاتر و کسانی با اِم بی اِی BMI) ۲۷) یا بالاتر و در صورت داشتن مشکلات پزشکی مرتبط با وزن مانند؛ فشار خون بالا تایید شدهاند.
کسانی که پیشینهی شخصی یا خانوادگی سرطان تیروئید، پانکراتیت (لوزالمعدهی ملتهب) و بیماری کیسهی صفرا دارند، بیشتر در معرض خطر عوارض جدی این داروها هستند و نباید از داروهای کاهش وزن استفاده کنند.
اگرچه سازمان غذا و داروی ایالات متحدهی آمریکا، چنین داروهایی را برای سنین ۱۲ سال به بالا تایید کرده است، ولی بعضی از پزشکها، تجویز آنها را برای کودکان مناسب نمیدانند. زیرا بر این باورند که ممکن است با مصرف داروهای کاهش وزن، سرعت رشد و استخوانسازی در کودکان کاهش یابد، بنابراین ترجیح میدهند که تا سن ۱۸ سالگی کودکان صبر نمایند.
خودداری از خرید داروهای ترکیبی کاهش وزن، به صورت آنلاین و بدون مشورت با پزشک:
زیرا، ممکن است که نه شما و نه پزشکتان از ترکیب داروی مد نظر شما که شامل چه مواد و عناصری است، آگاهی نداشته باشید و یا اینکه از عوارض احتمالی آن بیاطلاع هستید و با مصرف آن، احتمال آنکه سلامتی شما به خطر بیاُفتد، کم نخواهد بود. به ویژه برای کسانی که تحت درمان دارویی هستند و یا از بیماری خاصی رنج میبرند.
اهمیت پذیرفتن اینکه داروهای کاهش وزن نمیتواند مشکلات دیگر سلامتی و پزشکی شما را حل نماید:
درست است که داروهای لاغری میتوانند به کاهش وزن شما کمک نمایند، ولی لزوماً بر کلسترول بالا، فشار خون بالا، وقفهی تنفسی در خواب (آپنهی خواب)، دیابت یا بیماری قلبی تأثیر نمیگذارند و به درمان آنها نمیپردازند. چنانچه نیاز به کاهش ۱۰۰ پوند یا بیشتر دارید، شاید جراحی چاقی، جایگزین بهتری باشد، زیرا میتواند با این بیماریها به مبارزه بپردازد.
داشتن یک تغذیهی مناسب:
در زمینهی داشتن آگاهی دربارهی استفادی صحیح از داروهای کاهش وزن، باید گفت که بدون داشتن برنامهی تغذیهای مناسب، خطر تپش قلب، کمبود ویتامینها ومواد معدنی و عناصر مغذی، آسیب عصبی و ریزش مو و … وجود خواهد داشت. در اینجا پزشک متخصص شما میتواند قند خون، سطوح ویتامینها و الکترولیتهای شما را کنترل نماید تا اطمینان حاصل کند که مواد مغذی مورد نیاز برای کارکرد روان، قلب، کلیهها و دیگر اندامها را دریافت خواهید نمود.
تلاش برای حفظ عادات خوب در درازمدت:
هنگامی که مصرف داروهای کاهش وزن را قطع میکنید، ممکن است، دوباره وزن پیشین شما بازگردد. ژنها، محیط و رفتار شما هر کدام و با هم در افزایش و کاهش وزن شما نقش دارند. به همین دلیل ممکن است که برای کاهش تودهی چربی بدنی، کمتحرکی و میل به پُرخوری، نیاز به حمایت پزشکان، متخصصان تغذیه، مربیان و حتی مشاوران داشته باشید. زیرا آنها استفادی صحیح از داروهای کاهش وزن را به خوبی میدانند. رسیدن به موفقیت و بهبود خودباوری و حفظ سلامت در اشخاص، پیامدهای خوشایندی هستند که از یک رویکرد ایمن ناشی میشوند.
چه زمانی به پزشک مراجعه نمایید؟!
استفادهی صحیح از داروهای کاهش وزن بسیار اهمیت دارد. چنانچه علائمی همچون؛ یبوست، نفخ، سرگیجه، درد و گرفتگی شکم، استفراغ مداوم و عدم تحمل مواد غذایی در معده و … هنگام دورهی مصرف داروهای کاهش وزن در شما دیده میشود، میبایست به پزشک مراجعه نمایید.
در مورد علائم استفراغ، باید گفت که، ممکن است نشانهای از عدم انقباض دستگاه گوارش شما باشد، که این برای انتقال غذا ضروری است. همچنین ممکن است دچار کمآبی بدن شوید که میتواند به مشکلات کلیوی یا قلبی بیانجامد. و نیز در صورت بروز واکنش حساسیتی مانند؛ مشکل در تنفس، تورم گلو و تورم گلو یا کهیر سراسری بدن، درجا به پیش پزشک یا نزدیکترین مرکز بهداشتی درمانی و یا اورژانس مراجعه کنید.
جمعبندی کلی:
بنابراین با بررسی و مروری که بر مقالهی استفادهی صحیح از داروهای کاهش وزن داشتیم، میتوان به این نتیجه رسید که برای اهدافی همچون؛ کاهش وزن و نیر حفظ وزن ایدهآل نیاز به حداقل یک متخصص در این زمینه دارد و اینکه مصرف داروهای لاغری و عوارض احتمالی آن، تنها با تجویز و مشورت پزشک متخصص ایمن خواهد بود. زیرا چنانچه غیر از این باشد، ممکن است بر سلامت جسمی و روانی ما اثر سوء بگذارد و یا حتی خطرات جدیتر سلامتی را به همراه داشته باشد.
2 دیدگاه در “چطور از دارو کاهش وزن به درستی استفاده کنیم؟”
من همیشه سوال داشتم که آیا داروهای کاهش وزن مثل فنترومین یا اورلیستات میتونن واقعاً به کاهش وزن کمک کنن یا فقط اثر موقتی دارن؟ به نظر میرسه که این داروها برای کسانی که مشکل چاقی دارن، مفید باشه، ولی میترسم که بعد از قطع مصرف، وزن دوباره برگرده. شما تجربهای از کسانی دارید که این داروها رو برای مدت طولانی مصرف کرده باشن و بعد از قطع مصرف وزنشون افزایش پیدا نکرده باشه؟ لطفاً نظراتتون رو بگید.
خیلی ممنون از مقاله کامل و مفیدتون!
من همیشه دنبال راهکارهایی برای کاهش وزن بودم و داروهای مختلفی رو امتحان کردم، اما با مطالعه این مقاله جدیداً بیشتر درک کردم که استفاده از داروهای کاهش وزن باید تحت نظر پزشک باشه. مخصوصاً داروهایی مثل سماگلوتید که گفته میشه اثرات خوبی روی کاهش اشتها دارن. من قبلاً اورلیستات استفاده کرده بودم، اما به دلیل عوارض جانبی مثل اسهال و نفخ دیگه نتونستم ادامه بدم. به نظرتون برای کسی که دچار مشکلات گوارشی هست، داروی مناسبتری هست؟ یا شاید بهتره از رژیمهای غذایی سالم و ورزش استفاده کنم؟
ممنون میشم اگر کسی تجربه مشابهی داشته، راهکارشو به اشتراک بذاره!