نکات مصرف آنتی بیوتیک

آنتی بیوتیک ها داروهای قدرتمند و نجات دهنده ای هستند که عفونت های باکتریایی مانند گلودرد استرپتوکوکی و عفونت های دستگاه ادراری را درمان می کنند. اما آنها برای هر بیماری مناسب نیستند و می توانند عوارض جانبی مانند اسهال ایجاد کنند. یادگیری زمان نیاز به آنتی بیوتیک و نحوه مصرف صحیح آنها می تواند به شما کمک کند با کمترین خطر از این داروها بهره مند شوید.

آنتی بیوتیک ها چیستند؟

آنتی بیوتیک ها داروهایی هستند که با عفونت های باکتریایی مبارزه می کنند. آنها در برابر عفونت های ویروسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا عمل نمی کنند.

باکتری ها میکروب های میکروسکوپی هستند که در داخل بدن، روی پوست و اطراف شما زندگی می کنند. بیشتر انواع باکتری ها به شما آسیب نمی رسانند. برخی از انواع آن (مانند برخی در روده یا روی پوست شما) به حفظ سلامتی شما کمک می کنند. اما برخی از باکتری‌ها می‌توانند شما را بیمار کنند، که اثرات آن از یک عفونت خفیف تا یک عفونت شدید است که ممکن است شما را تا بیمارستان می‌کشاند.

به همین دلیل آنتی بیوتیک ها بسیار مهم هستند. آنها می توانند به شما کمک کنند از بیماری عفونی رهایی پیدا کرده و اغلب نجات دهنده هستند. اما استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها در مواقعی که نیازی به آن‌ها نیست – مانند عفونت‌های ویروسی یا عفونت‌های باکتریایی خفیف که خود به خود از بین می‌روند – می‌تواند منجر به عوارض جانبی غیرضروری شود و به مشکل جهانی مقاومت آنتی‌بیوتیکی کمک کند.

اکثر مردم در دوره ای از زندگی خود و احتمالاً بارها به آنتی بیوتیک نیاز دارند. شما می توانید با پیروی از دستورالعمل های پزشک خود در مورد زمانی که به آنها نیاز دارید و نحوه استفاده از آنها، از مزایای آنتی بیوتیک ها بهره مند شوید. شما همچنین می توانید نحوه عملکرد این داروها و درمان آنها را یاد بگیرید. این دانش می تواند به شما قدرت دهد تا بفهمید در بدن شما چه می گذرد و چگونه می توانید نقش فعالی در درمان خود ایفا کنید.

آنتی بیوتیک ها چگونه کار می کنند؟

آنتی بیوتیک ها با از بین بردن باکتری ها یا جلوگیری از تکثیر آنها عمل می کنند. به عنوان مثال، آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند باکتری‌ها را با از بین بردن بخش‌های حیاتی که برای زنده ماندن نیاز دارند، مانند دیواره‌های سلولی یا DNA، از بین ببرند. آنتی بیوتیک ها می توانند رشد باکتری ها را با جلوگیری از ساخت پروتئین های خاصی که برای تکثیر نیاز دارند متوقف کنند.

“آنتی بیوتیک” به چه معناست؟

آنتی بیوتیک به هر ماده ای اطلاق می شود که از رشد باکتری ها جلوگیری کند. آنتی بیوتیک هایی که مصرف می کنید ممکن است کاملاً از محصولات طبیعی ساخته شده باشند. یا ممکن است شامل مواد مصنوعی (ساخته شده در آزمایشگاه) باشد. دانشمندان به طور مداوم در حال تحقیق و توسعه آنتی بیوتیک های جدید برای مبارزه با عفونت ها هستند. اما باید در نظر داشت که در جهان امروز به دلیل هزینه های بسیار بالای توسعه و معرفی یک آنتی بیوتیک جدید، شرکت های داروسازی کمتر به دنبال تولید و اکتشاف آنتی بیوتیک جدید هستند. بنابراین باید در مصرف منطقی آنتی بیوتیک ها دقت کافی داشت تا اینکه از بروز مقاومت آنتی بیوتیکی جلوگیری نمود.

استفاده صحیح از مصرف آنتی بیوتیک

برای اینکه آنتی بیوتیک ها آنطور که باید عمل کنند (و به شما کمک کنند احساس بهتری داشته باشید)، باید به درستی از آنها استفاده کنید. در اینجا چند نکته وجود دارد:

آنتی بیوتیک های خود را دقیقاً همانطور که ارائه دهنده شما دستور داده است مصرف کنید. آنها کل دوره درمان شما را به شما می گویند (چند روز به مصرف آنتی بیوتیک نیاز دارید). آنها همچنین به شما می گویند که چند بار در روز باید آنها را مصرف کنید و اینکه آیا باید آنها را با غذا مصرف کنید یا خیر. اگر چیزی نامشخص است از پزشک یا داروساز خود بپرسید.

هیچ یک از آنتی بیوتیک های خود را برای مدتی بعد ذخیره نکنید. این کار ایمن نیست و در آینده به شما کمکی نخواهد کرد. شما فقط باید از آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت خاصی که برای آن دریافت کرده اید استفاده کنید.

دارویی را که برای شخص دیگری تجویز شده است مصرف نکنید. نسخه ها مانند لباس های سفارشی هستند. آنها برای شما و نیازهای شما، از جمله نوع عفونت شما و سایر عوامل مانند سابقه سلامتی و آلرژی شما، طراحی شده اند.

داروی استفاده نشده را با خیال راحت دور بیندازید. معمولاً مقدار دقیق دارویی را که نیاز دارید دریافت خواهید کرد. اما اگر دارویی باقی مانده است، از یک داروساز بپرسید که با آن چه کار کنید و آن را چگونه دور بیندازید.

استفاده صحیح از آنتی بیوتیک

مصرف آنتی بیوتیک ها چه شرایطی را درمان می کنند؟

آنتی بیوتیک ها طیف گسترده ای از بیماری های عفونی ناشی از باکتری ها را درمان می کنند که بر بسیاری از قسمت های مختلف بدن شما تأثیر می گذارد، از اندام های داخلی گرفته تا سطح خارجی پوست. در زیر چند نمونه آورده شده است.

• عفونت های پوست و بافت نرم
• سلولیت
• گانگرن گازی
• زرد زخم
• عفونت ناشی از نیش حیوان
• فاشئیت نکروزان
• عفونت استاف
• عفونت در گلو و سیستم تنفسی شما
• پنومونی باکتریایی
• گلودرد استرپتوکوکی
• سیاه سرفه
• عفونت در سیستم ادراری و دستگاه تناسلی شما
• واژینوز باکتریایی
• برخی از عفونت های مقاربتی
• عفونت های چشمی
• سیاه زخم
• اندوکاردیت
• بیماری لایم
• سپسیس ناشی از عفونت باکتریایی
• و …

چه زمانی نباید از آنتی بیوتیک استفاده کرد؟

برای عفونت های ویروسی نباید آنتی بیوتیک مصرف کنید. آنتی بیوتیک ها باکتری ها را هدف قرار می دهند نه ویروس ها. بنابراین، آنها در برابر شرایطی مانند موارد زیر نه تنها موثر نیستند بلکه ریسک مقاوم شدن باکتری ها به آنتی بیوتیک ها را افزایش می دهد:

• آنفولانزا
• سرماخوردگی معمولی یا آبریزش بینی
• اکثر موارد برونشیت
• گلودرد (مگر اینکه گلودرد استرپتوکوکی باشد)
• عفونت سینوسی ناشی از ویروس

احتمالاً برای برخی از عفونت های باکتریایی که معمولاً خود به خود از بین می روند به آنتی بیوتیک نیاز ندارید. این موارد عبارتند از:

• برخی از عفونت های سینوسی ناشی از باکتری ها
• برخی از عفونت های گوش

پزشک به شما خواهد گفت که آیا برای این عفونت های رایج به آنتی بیوتیک نیاز دارید یا خیر.

چه زمانی نباید از آنتی بیوتیک استفاده کرد؟

آنتی بیوتیک ها در چه اشکالی هستند؟

آنتی بیوتیک ها به اشکال مختلف وجود دارند، از جمله:

• آنتی بیوتیک های خوراکی: اینها داروهایی هستند که از طریق دهان مصرف می کنید. آنها ممکن است قرص ها یا کپسول هایی باشند که می بلعید یا شربت ها یا سوسپانسیون هایی که می نوشید.
• آنتی بیوتیک های موضعی: اینها داروهایی هستند که در قسمت بیرونی بدن خود استفاده می کنید. به عنوان مثال، ممکن است یک کرم یا پماد آنتی بیوتیک را روی پوست خود بمالید. یا ممکن است قطره های آنتی بیوتیک را برای درمان برخی عفونت ها در چشم یا گوش خود بریزید.
• آنتی بیوتیک های تزریقی و داخل وریدی: یک پزشک این داروها را از طریق تزریق به عضله یا تزریق وریدی در رگ به شما می دهد. از این فرم ها برای عفونت های جدی تر استفاده می شود.

انواع مختلف آنتی بیوتیک ها چیست؟

آنتی بیوتیک ها مجموعه بزرگی از داروها هستند و هیچ دو موردی دقیقاً شبیه هم نیستند.

کمد دیواری را تصور کنید که دارای صدها لباس در تمام سبک های مختلف است. یک روز شما به یک کت و شلوار نیاز دارید زیرا در حال ارائه ی یک کنفراس رسمی هستید. روز بعد باید هشت ساعت را صرف تزیین و مرتب کردن باغچه ی خانه خود کنید. بنابراین، یک پیراهن آستین بلند برای محافظت از بازوهای خود در برابر خار و نور خورشید و چند شلوار جین نرم و قدیمی که می توانید در آن زانو بزنید، انتخاب می کنید. اما هرگز پوشیدن کت و شلوار را برای کندن علف های هرز انتخاب نمی کنید!

آنتی بیوتیک ها نیز همین گونه اند. پزشک شما آنچه را که در هر موقعیت خاص نیاز دارید انتخاب می کند. دارویی که برای یک عفونت موثر است ممکن است برای عفونت دیگری مناسب نباشد. پزشک شما ساختار شیمیایی هر دارو و نحوه عملکرد آن در بدن شما را می‌داند، همانطور که شما کمد لباس خود را می‌دانید و اینکه کدام لباس نیازهای یک روز را برآورده می‌کنند.

درست همانطور که لباس‌هایتان را از نظر گروهی (مانند لباس رسمی و لباس‌های غیررسمی) در نظر می‌گیرید، پزشک و داروساز آنتی‌بیوتیک‌ها را به گروه‌ها یا کلاس‌هایی طبقه‌بندی می‌کند. در هر کلاس، داروهای خاصی وجود دارد.

آنتی بیوتیک های پیشگیری کننده چیست؟

آنتی بیوتیک های پیشگیرانه داروهایی هستند که پزشک شما برای جلوگیری از عفونت باکتریایی به شما می دهد. پزشک شما ممکن است تصمیم بگیرد که در موارد زیر به آنتی بیوتیک های پیشگیرانه (که به آن پیشگیری آنتی بیوتیکی نیز گفته می شود) نیاز دارید:

• انجام برخی جراحی ها یا پروسه های پزشکی، از جمله برخی اعمال دندانپزشکی
• وضعیت جسمی ای داشته باشید که خطر عفونت را افزایش دهد
• زخم یا گاز گرفتگی داشته باشید که ممکن است عفونی شود

آنتی بیوتیک های وسیع الطیف چیستند؟

آنتی بیوتیک های وسیع الطیف داروهایی هستند که می توانند انواع مختلفی از باکتری ها را هدف قرار دهند. به عنوان مثال می توان به کینولون ها و تتراسایکلین ها اشاره کرد. این داروها می توانند در شرایط خاصی مفید باشند، مانند زمانی که مشخص نیست کدام نوع باکتری شما را بیمار می کند.

اما استفاده از آنها در مواقعی که نیازی به آنها نیست می تواند به ایجاد باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک کمک کند. چنین باکتری هایی آنطور که انتظار می رود به آنتی بیوتیک ها پاسخ نمی دهند و درمان آنها بسیار سخت تر است. آنها مانند یک لکه سرسخت در فرش شما هستند که مهم نیست که چقدر از لکه‌برهای مختلف روی آن استفاده می‌کنید.

بنابراین، کارشناسان توصیه می کنند که فقط در صورت لزوم از آنتی بیوتیک های وسیع الطیف استفاده کنید. اگر به آنتی بیوتیک وسیع الطیف نیاز دارید، پزشک شما به شما می گوید که چرا به آن نیاز دارید و چگونه به شما کمک می کند.

چه مدت طول می کشد تا مصرف آنتی بیوتیک ها اثر کنند؟

بستگی به نوع آنتی بیوتیکی دارد که استفاده می کنید و چه عفونتی را درمان می کند. بدون توجه به شرایط، شما باید یک دوره کامل آنتی بیوتیک را دقیقاً همانطور که پزشک شما تجویز کرده است مصرف کنید. ممکن است در عرض چند روز احساس بهتری داشته باشید، اما همچنان باید بقیه دارو را مصرف کنید. معمولاً قبل از اینکه عفونت به طور کامل از بدن شما پاک شود، علائم شما کاهش می یابد.

آنتی بیوتیک ها چه مدت در بدن شما باقی می مانند؟

آنتی بیوتیک ها معمولاً از چند ساعت تا چند روز پس از قطع مصرف در بدن شما باقی می مانند. عوامل زیادی (از جمله نوع آنتی بیوتیکی که مصرف می کنید، دوز آن و سن شما) می توانند بر مدت زمان ماندن دارو در بدن شما تأثیر بگذارند. با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید تا درباره داروهای خاصی که مصرف می کنید و مدت زمان ماندگاری آن در بدن شما بیشتر بدانید.

آنتی بیوتیک ها چه مدت در بدن شما باقی می مانند؟

عوارض جانبی احتمالی آنتی بیوتیک ها چیست؟

عوارض جانبی رایج (و معمولاً خفیف) مصرف آنتی بیوتیک ها عبارتند از:

• اسهال
• حالت تهوع و استفراغ
• سرگیجه
• کهیر
• عفونت های مخمری

عوارض جانبی جدی که کمتر رایج هستند عبارتند از:

• عفونت diff.
• واکنش های آلرژیک، که برخی از آنها ممکن است شدید یا تهدید کننده زندگی باشد (آنافیلاکسی).

دستورالعمل ها و هشدارهای همراه با آنتی بیوتیک ها را حتما بخوانید. با تمام عوارض جانبی احتمالی و علائم واکنش آلرژیک آشنا شوید. در صورت داشتن عوارض جانبی یا هر گونه سوال یا نگرانی با پزشک خود تماس بگیرید.

آیا آنتی بیوتیک ها باعث اسهال می شوند؟

اسهال یکی از عوارض جانبی رایج آنتی بیوتیک ها است. این اغلب یک مشکل موقتی است تا یک نگرانی جدی. با این حال، همچنین می تواند نشانه عفونت C. diff باشد که یک عارضه جانبی جدی تر آنتی بیوتیک ها است.

اگر در حین مصرف آنتی بیوتیک یا بلافاصله پس از اتمام آنها دچار اسهال شدید، به پزشک خود اطلاع دهید. این امر به ویژه در صورتی مهم است که اسهال پس از چند روز بهبود نیابد یا بدتر شود. ارائه دهنده شما در مورد علائم شما با شما صحبت خواهد کرد و ممکن است آزمایشاتی را انجام دهد تا ببیند آیا عفونت C. diff دارید یا خیر.

آیا ممکن است به آنتی بیوتیک حساسیت داشته باشید؟

بله واکنش های آلرژیک به آنتی بیوتیک ها رایج نیستند، اما می توانند رخ دهند و از خفیف تا شدید متغیر باشند. در آلرژی خفیف، ممکن است بثورات خارش دار (کهیر) داشته باشید.

واکنش های شدیدتر ممکن است منجر به موارد زیر شود:

• تاول زدن پوست شما
• تورم صورت، لب ها، زبان یا گلو
• مشکلات تنفسی، از جمله خس خس سینه

اگر علائم واکنش آلرژیک شدید را دارید با 115 یا شماره اورژانس محلی خود تماس بگیرید. درمان سریع می تواند نجات دهنده باشد.

آیا آنتی بیوتیک ها شما را خسته می کنند؟

احساس خستگی یا خستگی از عوارض جانبی معمول آنتی بیوتیک ها نیست. خستگی ممکن است از هر 20 نفری که آنتی بیوتیک خاصی به نام وانکومایسین مصرف می کنند، 1 نفر را تحت تاثیر قرار دهد. اما در بیشتر موارد، شما احساس خستگی می کنید زیرا بیمار هستید و بدن شما در تلاش برای بهبودی است. استراحت زیاد و هیدراته ماندن می تواند به شما کمک کند انرژی خود را بازیابید و احساس بهتری داشته باشید.

اگر در مورد سطح انرژی خود نگرانی هایی دارید یا پس از اتمام دارو هنوز احساس خستگی می کنید، با پزشک خود صحبت کنید.

آنتی بیوتیک های بدون نسخه

خطرات احتمالی مصرف آنتی بیوتیک چیست؟

خطرات عمده مصرف آنتی بیوتیک شامل تداخلات دارویی و مقاومت آنتی بیوتیکی است.

تداخلات دارویی

برخی از آنتی بیوتیک ها می توانند با سایر داروها تداخل داشته باشند. این بدان معناست که مصرف همزمان آنتی بیوتیک ها با برخی از داروهای دیگر ممکن است باعث عوارض جانبی یا نتایج غیرمنتظره شود.

تداخلات ممکن است با بسیاری از داروهای مختلف، از جمله برخی داروهای بیماری های قلبی عروقی و برخی داروهایی که مشکلات رایجی مانند سوء هاضمه و درد را مدیریت می کنند، رخ دهد. فقط چند نمونه از داروهایی که می توانند با برخی از انواع آنتی بیوتیک ها تداخل داشته باشند عبارتند از:

• وارفارین
• مسدود کننده های بتا
• آنتی اسیدها
• NSAID ها

اکثر آنتی بیوتیک ها بر قرص های کنترل بارداری (پیشگیری هورمونی) تأثیری ندارند. استثنا برخی از آنتی بیوتیک ها هستند که برای درمان سل و مننژیت استفاده می شوند.

همیشه قبل از تجویز آنتی بیوتیک به پزشک خود بگویید که چه داروهایی را مصرف می کنید (نسخه ای و بدون نسخه). همچنین باید در مورد مکمل های گیاهی یا ویتامینی که استفاده می کنید به آنها بگویید. پزشک شما به این اطلاعات نیاز دارد تا آنتی بیوتیکی را تجویز کند که برای شما بی خطر است.

مقاومت آنتی بیوتیکی

مقاومت آنتی بیوتیکی یک مشکل جهانی بهداشت عمومی است. زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری‌ها به گونه‌ای سازگار شوند که دیگر به آنتی‌بیوتیک‌هایی که قبلاً می‌توانستند از شر آنها خلاص شوند، پاسخ نمی‌دهند.

برخی دیگر از سوالات رایج در مورد نکات مصرف آنتی بیوتیک:

آیا برای عفونت سینوسی به آنتی بیوتیک نیاز دارم؟

بسیاری از افراد برای عفونت سینوسی نیازی به آنتی بیوتیک ندارند، اما این بستگی به شرایط فردی شما دارد. ویروس ها باعث بیشتر عفونت های سینوسی می شوند و بنابراین آنتی بیوتیک ها کمکی نمی کنند. اگر علائم شما پس از 10 روز بهبود نیافت، ممکن است عفونت سینوسی باکتریایی داشته باشید. در این صورت، پزشک شما ممکن است آنتی بیوتیک تجویز کند.

آیا برای گلودرد استرپتوکوکی به آنتی بیوتیک نیاز دارم؟

بله، برای درمان گلودرد استرپتوکوکی به آنتی بیوتیک نیاز دارید. این نوع عفونت باکتریایی رایج بدون درمان مناسب می تواند منجر به عوارض جدی (مانند تب روماتیسمی) شود.

آیا برای عفونت ادراری به آنتی بیوتیک نیاز دارم؟

بله، به احتمال زیاد برای از بین بردن عفونت ادراری (UTI) به آنتی بیوتیک نیاز خواهید داشت. به ندرت، یک UTI جزئی ممکن است خود به خود از بین برود. اما همیشه مطمئن ترین کار این است که با یک پزشک مشورت کنید. سعی نکنید به تنهایی یک عفونت را “جزئی” تشخیص دهید.

اگر علائم عفونت ادراری، از جمله درد هنگام ادرار کردن، دارید، فوراً با پزشک تماس بگیرید. آنها ممکن است آزمایش هایی مانند آزمایش ادرار و کشت ادرار را برای جستجوی علائم عفونت و دیدن نوع باکتری عامل آن درخواست کنند.

آنتی بیوتیک هایی که پزشک شما ممکن است تجویز کند شامل نیتروفورانتوئین یا سولفامتوکسازول/تری متوپریم یا سیپروفلوکساسین است.

آیا می توانم آنتی بیوتیک های بدون نسخه دریافت کنم؟

در ایران، برای دریافت قانونی آنتی بیوتیک های خوراکی، به نسخه ای از یک پزشک نیاز دارید. این برای ایمنی و محافظت شماست. دریافت نسخه باعث می شود که داروی مناسب برای عفونت خود و دارویی که بر اساس سابقه پزشکی شما برای شما ایمن است دریافت می کنید.

می توانید برخی از انواع آنتی بیوتیک های موضعی (مانند آنهایی که بریدگی های پوستی جزئی را درمان می کنند) را بدون نسخه دریافت کنید.

آیا می توان پروبیوتیک ها را با آنتی بیوتیک مصرف کرد؟

بله، شما می توانید در زمانی که آنتی بیوتیک مصرف می کنید، پروبیوتیک مصرف کنید. در واقع، پزشک در برخی موارد آن را توصیه می کنند. پروبیوتیک ها می توانند به بازگرداندن تعادل سالم باکتری ها در روده و جلوگیری از اسهال کمک کنند.

با این حال، ایده خوبی است که قبل از مصرف پروبیوتیک ها با پزشک خود صحبت کنید تا مطمئن شوید که آنها برای شما بی خطر هستند (به عنوان مثال، ممکن است برای افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند ایمن نباشند).

آیا می توان در حین مصرف آنتی بیوتیک الکل مصرف کرد؟

برای ایمنو سلامت بودن، بهتر است در کل از مصرف الکل خودداری کنید. برخی از آنتی بیوتیک ها با الکل تداخل ندارند، در حالی که برخی دیگر ممکن است. این آنتی بیوتیک ها ممکن است باعث واکنش های نامطلوب شوند که برخی از آنها ممکن است شدید باشند و مشکلات کبدی ایجاد کنند:

• سفاماندول
• سفمتازول
• سفوپرازون
• سفوتتان
• سفتریاکسون
• اریترومایسین
• گریزئوفولوین
• ایزونیازی.
• کتوکونازول
• پیرازین آمید

همیشه بهتر است از پزشک یا داروساز خود بپرسید که هنگام مصرف یک آنتی بیوتیک خاص از چه چیزهایی باید اجتناب کنید.

آیا می توان در دوران بارداری آنتی بیوتیک مصرف کرد؟

مصرف برخی از آنتی بیوتیک ها در دوران بارداری بی خطر است. اما برخی دیگر – مانند تتراسایکلین ها شامل تتراسایکلین، داکسی سایکلسن و ماینوسایکلین- در دوران بارداری و شیردهی ایمن نیستند. اگر باردار هستید یا ممکن است باردار باشید، قبل از مصرف هر گونه آنتی بیوتیک یا سایر داروها، به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.

منبع: my.clevelandclinic.org