بهترین روش‌های درمان آلرژی فصلی؛ از داروهای موثر تا درمان‌های طبیعی

درمان آلرژی فصلی یکی از موضوعات مهم برای افرادی است که هر ساله با علائم ناخوشایندی مانند عطسه، آبریزش بینی، خارش چشم و گلو مواجه می‌شوند. این نوع آلرژی که اغلب در فصل‌های بهار و پاییز به اوج خود می‌رسد، ناشی از واکنش سیستم ایمنی بدن به عوامل محیطی مانند گرده گیاهان و گردوغبار است. اگرچه آلرژی فصلی می‌تواند کیفیت زندگی روزانه را تحت تأثیر قرار دهد، اما با استفاده از روش‌های مؤثر درمانی، از تغییرات ساده در سبک زندگی گرفته تا راهکارهای دارویی و طبیعی، می‌توان علائم آن را کنترل و بهبود بخشید. در این مقاله به بررسی بهترین راهکارها برای درمان آلرژی فصلی می‌پردازیم.

آلرژی فصلی چیست؟

آلرژی فصلی به کلیه شرایطی گفته می شود که موجب عطسه، گرفتگی یا آبریزش بینی و خارش چشم ها می شود. گاه به آلرژی فصلی، تب یونجه نیز اطلاق می شود. این علائم فقط در زمان های خاصی از سال بروز پیدا می کند. مهم ترین دلایل بوجود آمدن آلرژی فصلی عبارتند از:

• گرده های گل ها، درختان، چمن و علف
• اسپورهای قارچ. قارچ ها بیشتر در آب و هواهای مرطوب رشد می کنند

اکثر افراد پس از مواجهه با این مواد و تنفس آن ها دچار مشکل خاصی نمی شوند. تنها افرادی دچار علائم عطسه و آبریزش می شوند که سیستم ایمنی آن ها این مواد را مضر تشخیص داده و علیه آن ها واکنش نشان دهد. اکثر افرادی که دارای آلرژی های فصلی هستند، برای بار نخست در جوانی یا نوجوانی مبتلا می شوند. آلرژی های فصلی معمولا به صورت مادام العمر باقی می مانند، تنها با گذشت زمان ممکن است شدت آن کمتر یا بیشتر شود.

بعضی از افراد علایم آلرژی را دارند ولی این علایم در آن ها در کل طول سال ادامه دار می باشد. علایم آلرژی که در کل طول سال ادامه دارد معمولا به دلایل زیر ایجاد می شود:

• حشرات مانند مایت گرد و خاک (dust mite) و سوسک ها
• حیوانات خانگی مانند سگ و گربه
• اسپپور قارچ ها

به نقل از سایت  yalemedicine.org  تعریف آلرژی را اینگونه نوشته است:

When you come in contact with a substance that you’re allergic to, called an allergen, your immune system treats it as an intruder. In response, your immune system releases chemicals such as histamines, leukotrienes and prostaglandins, which cause a cluster of allergic symptoms: runny eyes and nose, itchy, watery eyes, sneezing and coughing.

وقتی با ماده‌ای که به آن حساسیت دارید، به نام آلرژن، تماس پیدا می‌کنید، سیستم ایمنی بدن شما آن را به‌عنوان یک عامل مهاجم شناسایی می‌کند. در پاسخ، سیستم ایمنی مواد شیمیایی مانند هیستامین‌ها، لکوترین‌ها و پروستاگلاندین‌ها را آزاد می‌کند که منجر به مجموعه‌ای از علائم آلرژیک می‌شوند: آبریزش چشم و بینی، خارش و آبریزش چشم‌ها، عطسه و سرفه.

علایم آلرژی فصلی چیست؟

علایم آلرژی فصلی عبارتند از:

• گرفتگی بینی، آبریزش بینی، یا عطسه های مداوم
• خارش و آبریزش چشم ها
• گلودرد، احساس خارش در گلو یا گوش ها
• بیدار شدن در شب یا اختلالات خواب که منجر به احساس خستگی در طول روز می شوند.

آلرژی فصلی چیست؟

آیا تستی جهت تشخیص آلرژی فصلی وجود دارد؟

بله؛ پزشک شما در رابطه با علایم شما از شما سوال می کند و معاینه انجام می دهد. پزشک ممکن است سایر تست ها را نیز برای شما انجام دهد مااند تست حساسیت پوستی یا تست پریک که به پزشک کمک می کند علت آلرژی شما را بیابد. در این تست، پزشک یک قطره از ماده ای  را که ممکن است شما به آن حساسیت داشته باشید روی پوست شما قرار می دهد و یک خراش کوچک روی پوست شما بوجود می آورد. سپس صبر می کند تا ببیند آیا پوست شما پس از مواجهه با آن ماده حساسیت زا دچار تورم و قرمزی می شود یا خیر.

داروهای موثر در درمان آلرژی فصلی

افراد مبتلا به آلرژی های فصلی می توانند از درمان های زیر جهت کم کردن علایم خود استفاده کنند.

• شستشوی بینی

شستشوی بینی با آب نمک، داخل بینی را تمیز می کند و گرده های آلرژی زا را از محیط بینی خارج می کند. برای این کار می توانید محلول آب نمک را در منزل تهیه و جهت شست و شیو بینی استفاده کنید یا اینکه قطره یا اسپری بینی سدیم کلراید را از داروخانه ها تهیه کنید و استفاده کنید. همچنین می توانید از دستگاه های مختلف که جهت شست و شوی درون بینی طراحی شده اند نیز، مانند دستگاه اسگالش، استفاده کنید.

• اسپری های بینی استروئیدی (حاوی کورتون)

پزشکان اغلب این اسپری ها را پیش از همه توصیه می کنند، زیرا بهترین درمان برای گرفتگی بینی هستند. بسیاری از این اسپری ها بدون نسخه در دسترس هستند. اسپری های بینی استروئیدی اگر هر روز از آنها استفاده کنید بهترین کارایی را دارند. البته ممکن است چند روز طول بکشد تا کاملاً اثر کنند. اسپری های بینی استروئیدی نسبت به سایر داروهای آلرژی، برای گرفتگی بینی و خلط پشت حلق (مخاطی از پشت گلو جاری می شود) موثرتر است. رایج ترین اسپری های بینی استروئیدی مورد استفاده در آلرژی های فصلی عبارتند از اسپری بینی بکلومتازون، اسپری بینی بودزوناید، اسپری بینی فلوتیکازون و اسپری بینی مومتازون.

اسپری های بینی استروئیدی چه عوارضی دارند؟

اسپری های بینی استروئیدی معمولاً در صورت استفاده صحیح و با دوزهای معمولی عوارض جانبی قابل توجهی ایجاد نمی کنند؛ اما در کل باید راهنمای استفاده از داروی ضد حساسیت را بدانید.

عوارض جانبی می تواند شامل موارد زیر باشد:

• احساس سوزش در بینی
• خشکی و پوسته پوسته شدن در بینی
• گلوی خشک و تحریک شده
• طعم ناخوشایند در دهان
• خونریزی بینی

عوارض جانبی جدی نادر است، اما می تواند شامل تغییراتی در بینایی مانند تاری دید یا کدورت عدسی چشم، یا مشکلات تنفسی باشد. اگر برای مدت طولانی دوز بالایی مصرف می کنید، احتمال کمی نیز وجود دارد که برخی از عوارض جانبی قرص های استروئیدی مانند افزایش اشتها، تغییرات خلقی و مشکلات خواب (بی خوابی) را نیز داشته باشید.

روش‌های درمان آلرژی فصلی

مصرف اسپری های بینی استروئیدی در نوزادان و کودکان:

آلرژی های فصلی و رینیت آلرژیک معمولا در کودکان بالای دو سال رخ می دهد. نوزادان کمتر از 2 سال معمولاً برای ایجاد رینیت آلرژیک، به اندازه کافی در معرض برخی آلرژن ها (مانند گرده، مایت گرد و غبار، کپک و غیره) قرار نگرفته اند. علائم ممکن است شامل احتقان بینی، آبریزش بینی، تورم ساختارهای داخل بینی و همچنین خارش و آبریزش چشم باشد. اسپری‌های بینی استروئیدی می‌توانند میزان التهابی را که زمانی که بیمار این علائم را تجربه می‌کند، کاهش دهد. اما باید دقت داشت که هر اسپری بینی استروئیدی با توجه به سن کودک شما، ممکن است برای کودک شما مناسب نباشد. به طور مثال:

• اسپری بینی مومتازون: برای کودکان زیر دو سال توصیه نمی شود.
• اسپری بینی فلوتیکازون: برای کودکان زیر چهار سال توصیه نمی شود.
• اسپری بینی بکلومتازون: برای کودکان زیر چهار سال توصیه نمی شود.
• اسپری بینی بودزوناید: برای کودکان زیر شش سال توصیه نمی شود.

آنتی هیستامین های خوراکی

این داروها به توقف خارش، عطسه و علائم آبریزش بینی کمک می کنند. آنها گرفتگی بینی را به خوبیِ اسپری های بینی استروئیدی درمان نمی کنند.

برخی از آنتی هیستامین ها می توانند باعث ایجاد احساس خستگی و خواب آلودگی در افراد شوند. در حقیقت این آنتی هیستامین های نسل اول هستند که دارای بیشترین اثرات خواب آلودگی هستند مانند کلرفنیرآمین، کلماستین، دیفن هیدرامین، هیدروکسی زین و پرومتازین. قرص های ترکیبی که در بازار دارویی به عنوان قرص های سرماخوردگی بزرگسالان شناخته می شوند معمولا دارای یک جزء آنتی هیستامین نسل اول هستند. همچنین قرصهایی که به عنوان آنتی هیستامین دکونژستانت شناخته می شوند نیز دارای یک جزء آنتی هیستامین نسل اول هستند.

اگر به دنبال استفاده از آنتی هیستامین هایی هستید که دارای اثرات خواب آلودگی کمتری باشند باید به سراغ آنتی هیستامین های نسل دوم بروید. این داروها مانند سیترین، لوراتادین، دس لوراتادین و فکسوفنادین دارای عوارض خواب آلودگی کمتری هستند. از بین داروهای آنتی هیستامین نسل دوم، سیتریزین عوارض گیجی و خواب آلودگی بیشتری دارد.

آنتی هیستامین های خوراکی

مصرف آنتی هیستامین ها در نوزادان و کودکان

برای کاهش علایم ابریزش بینی یا چشم گاه مجبور به تجویز و استفاده از آنتی هیستامین ها در نوزادان و کودکان داریم. اما توجه باید داشت که آنتی هیستامین های نسل اول مانند کلرفنیرآمین، کلماستین، دیفن هیدرامین، هیدروکسی زین و پرومتازین را نمی توان برای نوزادان زیر دو سال استفاده کرد. اما برای کودکان بالای دو سال می توان از آنتی هیستامین های نسل اول با رعایت مقدار مصرف توصیه شده توسط پزشک یا داروساز استفاده کرد. برای نوزادان زیر دو سال می توان از آنتی هیستامین های نسل دوم استفاده نمود.

• سیتریزین برای نوزادان بالای 6 ماه قابل استفاده است.
• دس لوراتادین برای نوزادان بالای 6 ماه قابل استفاده است.
• فکسوفنادین برای نوزادان بالای 6 ماه قابل استفاده است.
• لوراتادین برای کودکان بالای 2 سال قابل استفاده است.

قطره های چشمی آنتی هیستامین

این داروها بدون نسخه در دسترس هستند. این قطره ها می توانند احساس خارش یا وجود شن در چشم را از بین ببرند. از قطره های آنتی هیستامین چشمی می توان به قطره های چشمی کتوتیفن، اولوپاتادین، کرومولین و قطره ی ترکیبیِ نفازولین/آنتازولین اشاره کرد.

• داروهای ضد احتقان:

این داروها می توانند علائم گرفتگی بینی را کاهش دهند. افرادی که مشکلات سلامتی خاصی دارند، مانند فشار خون بالا، نباید داروهای ضد احتقان مصرف کنند. همچنین افراد نباید بیش از 3 روز متوالی از اسپری ها یا قطره های ضد احتقان بینی استفاده کنند. استفاده از این اسپری های بینی برای بیش از 3 روز متوالی می تواند علائم را بدتر کند. از داروهای ضد احتقان که به اشکال قطره ها یا اسپری های بینی در دسترس هستند می توان به فنیل افرین، نفازولین و اکسی متازولین اشاره کرد. علاوه بر ضداحتقان هایی که به صورت قطره یا اسپری بینی استفاده می شوند می توان به ضد احتقان های خوراکی مانند سودوافدرین نیز اشاره کرد که امروزه به دلیل عوارض جانبی بیشتر و اثربخشی کمتر، به میزان کمتری استفاده می شوند.

• واکسن های آلرژی:

برخی از افراد مبتلا به آلرژی فصلی واکسن های آلرژی را انتخاب می کنند. معمولاً واکسن های آلرژی هر هفته یا هر ماه توسط پزشک متخصص آلرژی انجام می شود. آنها حاوی مقادیر کمی از آلرژن ها مانند گرده هستند. بسیاری از مردم متوجه بهبود علائم خود با این داروها می شوند، اما ممکن است ماه ها طول بکشد تا اثر کامل خود را بروز دهند.

با پزشک یا داروساز خود در مورد مزایا و معایب درمان های مختلف صحبت کنید. درمان مناسب برای شما بستگی زیادی به شما دارد. علائم و سایر مشکلات سلامتی همچنین مهم است که با پزشک یا داروساز خود در مورد زمان و نحوه استفاده از داروهای خود صحبت کنید.

آیا آلرژی فصلی قابل پیشگیری است؟

بله. اگر هر سال علائم را در زمان مشخصی مشاهده کردید، با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید. برخی از افراد می توانند با شروع دارو یک یا 2 هفته قبل از آن زمان از سال از علائم پیشگیری کنند. شما همچنین می توانید با اجتناب از چیزهایی که به آنها حساسیت دارید به پیشگیری از علائم کمک کنید. به عنوان مثال، افرادی که به گرده آلرژی دارند می توانند:

• در مواقعی از سال که علائم دارید در خانه بمانید.
• پنجره های ماشین و خانه را بسته نگه دارید و به جای آن از تهویه مطبوع استفاده کنید.
• قبل از خواب دوش بگیرید تا گرده ها از مو و پوست شما شسته شوند.
• در صورت نیاز به حضور در بیرون از ماسک گرد و غبار استفاده کنید.

به نقل از سایت  acaai.org   برای پیشگری از ابتلا به آلرژی کارهای زیر موثر است:

• Keep windows and doors shut at home and in your car during allergy season.
• To avoid pollen, know which pollens you are sensitive to and then check pollen counts. In spring and summer, during tree and grass pollen season, levels are highest in the evening

در فصل آلرژی، پنجره‌ها و درها را در خانه و ماشین خود بسته نگه دارید.
برای اجتناب از گرده‌ها، ابتدا مشخص کنید که به کدام نوع گرده حساسیت دارید و سپس میزان گرده‌ها را بررسی کنید. در فصل بهار و تابستان، زمانی که گرده درختان و چمن‌ها در هوا است، میزان گرده در عصرها به اوج خود می‌رسد.

آیا آلرژی فصلی قابل پیشگیری است؟

بهترین درمان های طبیعی و خانگی برای آلرژی

بهترین درمان طبیعی برای آلرژی، اجتناب از آن در صورت امکان است. شما باید از قرار گرفتن در معرض آلرژن های خود اجتناب کنید اما اجتناب از برخی آلرژن ها دشوار است. در این صورت، پس از صحبت درباره علائم خود با پزشک ، ممکن است یک درمان خانگی نیز برای آلرژی در نظر بگیرید.

• بروملین

بروملین آنزیمی است که در پاپایا و آناناس یافت می شود. برخی متخصصین بروملین را با کاهش تورم و التهاب در بهبود تنفس موثر می دانند.

• پروبیوتیک ها

بررسی 23 مطالعه منبع معتبر در سال 2015 نشان داد که پروبیوتیک ها ممکن است به بهبود علائم رینیت آلرژیک کمک کنند.

• عسل

اگرچه هیچ مدرک علمی برای اثبات آن وجود ندارد، یک نظریه رایج مصرف عسل را پیشنهاد می کند. طبق این تئوری، با مصرف عسل، واکنش آلرژیک خود را به مرور زمان نسبت به گرده هایی که زنبورها در منطقه شما جمع آوری می کنند تا عسل  تولید کنند را کاهش می دهید.

• اسپیرولینا

یک مطالعه در سال 2015 نشان داد که اسپیرولینا غذایی – یک جلبک سبز آبی – اثرات محافظتی ضد آلرژیک در برابر آلرژی نشان داد.

• گزنه

پزشکان درمان طبیعی، گزنه را به عنوان یک آنتی هیستامین طبیعی برای کمک به درمان آلرژی پیشنهاد می کنند.

• کوئرستین

کوئرستین مورد علاقه طرفداران درمان طبیعی است که معتقدند آزاد شدن هیستامین ها را تثبیت می کند و به کنترل علائم آلرژی کمک می کند. به طور طبیعی در کلم بروکلی، گل کلم، چای سبز و مرکبات یافت می شود. همچنین در مکمل کوئرس پلاس نیز موجود می باشد.

• ویتامین C

پزشکان داروهای طبیعی مصرف روزانه 2000 میلی گرم ویتامین C را برای کاهش سطح هیستامین توصیه می کنند.

• اسانس نعناع فلفلی

مطالعه‌ای در سال 1998 نشان داد که درمان با روغن نعناع اثرات ضد التهابی کافی دارد که علائم آسم برونش و رینیت آلرژیک را کاهش می‌دهد.

• اسانس اکالیپتوس

حامیان درمان های طبیعی پیشنهاد می کنند از روغن اکالیپتوس به عنوان یک عامل ضد میکروبی در طول فصل آلرژی استفاده کنید.

نتیجه‌گیری

آلرژی فصلی می‌تواند تأثیرات منفی زیادی بر کیفیت زندگی داشته باشد، اما با شناخت علل، علائم و روش‌های درمانی مناسب، می‌توان این مشکل را به‌خوبی مدیریت کرد. از داروهای موثر مانند اسپری‌های بینی استروئیدی و آنتی‌هیستامین‌ها گرفته تا درمان‌های طبیعی مانند مصرف ویتامین C، عسل و اسپیرولینا، راهکارهای متنوعی برای کاهش علائم وجود دارد. همچنین، اقدامات پیشگیرانه مانند اجتناب از آلرژن‌ها، استفاده از ماسک در فضای باز و حفظ نظافت محیط زندگی می‌تواند کمک‌کننده باشد.

برای داشتن زندگی شاداب‌تر و دور از علائم ناخوشایند آلرژی، توصیه می‌شود که با پزشک یا داروساز خود مشورت کرده و مناسب‌ترین راهکار درمانی را انتخاب کنید. آگاهی و اقدام به موقع، کلید اصلی مقابله با این چالش فصلی است.