کاربرد داروی دکستروآمفتامین چیست؟

در این مقاله از سری مقالات آموزشی سلامتی سایت دکتر دانیالی می پردازیم به :

دکستروآمفتامین به سه شکل وجود دارد : قرص خوراکی ، کپسول خوراکی طولانی رهش و محلول خوراکی .

این دارو  به منظور درمان اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) و نارکولپسی استفاده می شود.

موارد داروی دکستروآمفتامین چیست؟

این دارو برای درمان اختلال خواب نارکولپسی ( پر خوابی ) و اختلال کم توجهی بیش فعالی (ADHD) استفاده می شود.

مکانیسم اثر داروی دکستروآمفتامین چیست؟

دکستروآمفتامین متعلق به دسته ای از داروها به نام محرک های سیستم عصبی مرکزی است. متاسفانه به طور قطع مشخص نشده است که دکستروآمفتامین چگونه برای درمان نارکولپسی و ADHD کار می کند.

عوارض جانبی داروی دکستروآمفتامین چیست؟

ضربان قلب سریع ( تپش قلب ) و اضطراب ، کاهش اشتها و کاهش وزن ، لرزش دست  ، سردرد ، مشکل خواب و بی خوابی ، سرگیجه ، ناراحتی معده ، خشک شدن دهان

اگر این عوارض به صورت خفیف خود را نشان دهند ، به احتمال زیاد  ظرف چند روز یا چند هفته از بین می روند. ولی اگر شدید باشند ، باید  با پزشک یا داروساز خود در مورد آن صحبت کنید.

تداخل دکستروآمفتامین با سایر داروها :

قرص خوراکی دکستروآمفتامین می تواند با سایر داروها تداخل داشته باشد . تداخل دارویی زمانی رخ می دهد که یک ماده نحوه عملکرد دارو را در بدن تغییر دهد. در نتیجه دارو را بی اثر کند یا اینکه باعث افزایش تاثیر دارو و بروز عوارض جانبی شود .

در زمان مراجعه به پزشک ، حتماً در مورد تمام داروها ، ویتامین ها یا  گیاهانی که مصرف می کنید  ، به پزشک خود اطلاع دهید.

• داروهایی که سطح اسید را در ادرار، معده یا روده افزایش می دهند : داروهای اسیدی می توانند میزان جذب دکستروآمفتامین را کاهش دهند. این می تواند اثربخشی دکستروآمفتامین را کاهش دهد. نمونه هایی از این داروها عبارتند از: رزرپین ، اسید گلوتامیک ، کلرید آمونیوم
• داروهایی که بی کربنات سدیم را در ادرار، معده یا روده افزایش می دهند : داروهای قلیایی کننده می توانند میزان دکستروآمفتامین جذب شده توسط بدن را افزایش دهند. این امر می تواند عوارض جانبی دکستروآمفتامین را افزایش دهد.
• داروهای سروتونرژنیک : مصرف این داروها با دکستروآمفتامین ممکن است خطر ابتلا به سندرم سروتونین را افزایش دهد که می تواند کشنده باشد. نمونه هایی از این داروها عبارتند از: فلوکستین و سرترالین ، دولوکستین و ونلافاکسین ، آمی تریپتیلین و کلومیپرامین ، بوسپیرون ،  لیتیوم
• اگر از این داروها مصرف می کنید ، قبل از شروع به مصرف دکستروآمفتامین حتما به پزشک خود اطلاع دهید .
• داروهای فشار خون : مصرف داروهای فشار خون همراه با دکستروآمفتامین می تواند اثرات مورد نظر این داروها را  متوقف کند.  قبل از شروع دکستروآمفتامین، در صورت مصرف هر گونه دارویی برای درمان  فشار خون بالا ، به پزشک خود اطلاع دهید.
• کلرپرومازین : میزان عملکرد دکستروآمفتامین را در بدن کاهش می دهد.
• داروهای ضد  تشنج
• هالوپریدول

هشدارهای مصرفی داروی دکستروآمفتامین چیست؟

واکنش آلرژیک: این دارو می تواند  واکنش های  آلرژیک شدید ایجاد کند. علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:

بثورات پوستی ، خارش ، تورم صورت، لب ها یا زبان  . در صورت بروز این علائم پزشک خود را فورا مطلع نمایید .

تداخل غذایی: آب میوه هایی مانند آب پرتقال و آب گریپ فروت می‌توانند سطح اسید را در ادرار، معده یا روده‌ها افزایش دهند. این می تواند باعث شود که دکستروآمفتامین کمتر در بدن  جذب شود.

نحوه ی مصرف دکستروآمفتامین به چه صورت است ؟

دوز، شکل دارو و تعداد دفعات مصرف آن به موارد زیر بستگی دارد : سن افراد ، وضعیت بیماری ، شدت بیماری ، سایر شرایط پزشکی بیمار ، نحوه واکنش بدن به اولین دوز دارو . پزشک تجویز کننده ی دکستروآمفتامین تمامی موارد گفته شده را به دقت بررسی می کند و بر اساس دوز مصرف روزانه و طول مدت درمان را مشخص می کند . به همین خاطر مصرف خودسرانه ی این دارو ، بدون نظر متخصص ، مضرات بسیار و گاها جبران ناپذیری دارد و اکیدا ممنوع است .

اشکال مختلف داروی دکستروآمفتامین چیست؟

قرص خوراکی : 2.5 میلی گرم ، 5 میلی گرم ، 7.5 میلی گرم ، 10 میلی گرم ، 15 میلی گرم ، 20 میلی گرم ، 30 میلی گرم .

مقدار مصرف دکستروآمفتامین برای درمان نارکولپسی در افراد مقاوم به درمان :

مقدار مصرف بزرگسالان (سنین 18 سال و بالاتر) :

معمولا از 10 میلی گرم در روز شروع می شود . اولین دوز را هنگامی که از خواب بیدار شدید مصرف کنید. دوزهای بعدی دارو باید با فاصله ی 4 تا 6 ساعت از اولین دوز مصرف شود .

دوز مصرفی نوجوانان (سن 12 تا 17 سال) :

به طور معمول مانند بزرگسالان مصرف می شود ، مگر در موارد خاص با صلاح دید پزشک معالج .

دوز مصرفی کودکان (6 تا 11 سال) :

معمولا از 5 میلی گرم در روز شروع می شود . اولین دوز را هنگامی که از خواب بیدار شدید مصرف کنید. دوزهای بعدی را بین 4 تا 6 ساعت فاصله دهید.

دوز مصرفی کودکان (سنین 0 تا 5 سال) :

دوز ایمن و موثر برای این گروه سنی مشخص نشده است و فقط در موارد خاص ، با صلاح دید پزشک تجویز می شود

نحوه ی مصرف برای درمان اختلال کم توجهی بیش فعالی (ADHD):

مقدار مصرف بزرگسالان (سنین 18 سال و بالاتر) :

5 میلی گرم یک یا دو بار در روز مصرف می شود.

مقدار مصرف نوجوانان (6 تا 17 سال ) : 

5 میلی گرم یک یا دو بار در روز مصرف می شود.

دوز کودک (سنین 3 تا 5 سال) :

2.5 میلی گرم در روز.

دوز کودکان زیر 2 سال :

 دوز ایمن و موثر برای این گروه سنی تعریف نشده است.

ý هشدار :  هدف ما از نوشتن این مقاله این است که مرتبط ترین و جدیدترین اطلاعات دارویی را در اختیار شما قرار دهیم و آگاهیتان را در ارتباط با نحوه ی مصرف و عوارض احتمالی دارو بالا ببریم . با این حال ، استفاده از این دارو فقط تحت نظر پزشک متخصص و با دستور دارویی تایید شده توسط ایشان امکان پذیر است . در غیر این صورت مصرف این دارو عوارض جانبی شدید و جبران ناپذیری خواهد داشت . از مصرف خودسرانه ی این دارو جدا خودداری بفرمایید .

Q به یاد داشته باشید که باید دستور دارویی داده شده توسط پزشک را دقیق اجرا کنید :

دکستروآمفتامین ممکن است برای درمان کوتاه مدت یا طولانی مدت استفاده شود. مدت زمانی که آن را مصرف می کنید بستگی به این دارد که چقدر مصرف آن برای شما مفید است و همچنین بدن شما چه نوع واکنشی به مصرف آن نشان می دهد . بر اساس موارد ذکر شده ، پزشک مدت زمان درمان و مقدار داروی مصرفی در شبانه روز را برای شما تایین می کند .  اگر دکستروآمفتامین را طبق دستور پزشک مصرف نکنید ، این دارو با خطراتی برای شما همراه است.

هیچ گاه مصرف این دارو را به طور ناگهانی قطع نکنید. این کار می تواند عوارض جانبی جدی ایجاد کند. در صورتی که تصمیم به قطع مصرف گرفته شود ، پزشک دارو را به آرامی و طبق اصول پزشکی ،  در طول زمان مشخص ، کاهش می دهد تا از بروز عوارض جانبی جلوگیری شود.

اگر دوزها را فراموش کردید یا دارو را طبق برنامه مصرف نکردید: ممکن است داروی شما به خوبی کار نکند یا به طور کامل بی اثر شود .

هشدار : اگر تصادفا  بیش از حد مجاز دارو را مصرف کردید : ممکن است سطوح خطرناکی از دارو در بدن بوجود آید . علائم مصرف بیش از حد آن  :ضربان قلب سریع ، لرزش ، تشنج ، توهمات بینایی . اگر فکر می کنید بیش از حد از این دارو مصرف کرده اید ، سریعا به پزشک خود اطلاع دهید و با اورژانس تماس بگیرید.

فراموشی دوز مصرفی :  اگر فراموش کردید که دارو را مصرف کرده اید یا خیر ، تا زمان مصرف دوز بعدی صبر کنید و آن را مصرف شده در نظر بگیرید . دوزهای اضافی یا دوزهای دوبرابر مصرف نکنید. این کار می تواند عوارض جانبی خطرناکی ایجاد کند.

چگونه تشخیص دهید که دارو موثر است : اگر این دارو را برای نارکولپسی مصرف می کنید، باید در طول روز احساس هوشیاری بیشتری داشته باشید و کمتر خواب آلودگی داشته باشید.

اگر آن را برای ADHD مصرف می کنید، باید بتوانید بهتر تمرکز کنید.

پزشک متخصص تمامی علائم بهبودی بیماری را به دقت زیر نظر می گیرد و خطر عوارض جانبی را به حداقل ممکن می رساند .

در ارتباط با نحوه ی مصرف دارو به یاد داشته باشید :

Ù دارو را نزدیک زمان خواب مصرف نکنید. ممکن است مانع از خوابیدن شما شود.

Ù می توانید قرص خوراکی را نصف کنید تا مطابق دستور پزشک شما شود .

Ù نگهداری دارو : در دمای بین 20 تا 25 درجه سانتی گراد نگهداری شود.

Ù دارو را دور از نور نگه دارید.

Ù این دارو را در مناطق مرطوب مانند حمام نگهداری نکنید.

Ù این دارو می تواند مورد سوء استفاده قرار گیرد ، بنابراین در دسترس بقیه افراد خانه قرار ندهید ، مخصوصا کودکان و نوجوانان.

در طول مدت زمان مصرف دارو ، در هر بار مراجعه به پزشک ، تمامی علائم دارای اهمیت بالینی ،  شامل  فشار خون ،  عملکرد قلب ( نوار قلب ) به طور منظم در حین مصرف این دارو کنترل می شود تا سلامت شما یا فرزندتان تضمین شود .

اگر کودک شما از این دارو استفاده می کند ، پزشک ممکن است سرعت رشد کودک شما را در حین مصرف این دارو بررسی کند زیرا ممکن است این دارو به طور موقت ، سرعت رشد کودک را کاهش دهد.

رژیم غذایی : 

مصرف دکستروآمفتامین می تواند باعث کاهش اشتها شود. شما یا فرزندتان باید سعی کنید در حین مصرف آن ، وعده های غذایی کوچکتر و به تعداد دفعات بیشتر مصرف کنید . این کار از کاهش وزن جلوگیری می کند و تاخیر در رشد کودک را کاهش می دهد . در ارتباط با رژیم غذایی خود یا کودکتان با پزشک مشورت نمایید .

Q یادآور می شویم استفاده خودسرانه از برخی داروها ، نه تنها به بهبود بیماری کمکی نمی کند ، بلکه روند درمان را طولانی کرده و گاها عوارض جانبی جبران ناپذیری دارند .

Q اگر به سلامت خود یا فرزندتان اهمیت می دهید ، همیشه داروهای مصرفی خود را زیر نظر افراد دارای صلاحیت در حوزه ی بهداشت و درمان دنبال کنید و هیچ گاه خودسرانه یا بر اساس نظر افراد فاقد صلاحیت مصرف دارو را شروع یا قطع نکنید و همچنین دوز مصرفی را کاهش یا افزایش ندهید.

Q Q Q اگر این دارو را در وسایل شخصی کودک یا نوجوانتان پیدا کردید ، در اسرع وقت به پزشک متخصص مراجعه کنید و در مورد اقدامات لازم بعدی از او کمک بگیرید تا از سوء استفاده از این دارو توسط فرزندنتان سریعا جلوگیری نمایید .

Q QQ علائمی مانند بی خوابی مزمن ، کاهش وزن غیر عادی ، رنگ پریدگی ، اضطراب و بی قراری ، پرخاشگری و بی اشتهایی را در نوجوانان زیر نظر بگیرید و علت آن را جویا شوید .

سلامت همه آفاق در سلامت توست . داروخانه دکتر دانیالی

منبع: www.healthline.com