کمبود فولیک اسید و عوارض آن

نوشته شده توسط : دکتر محمدرضا کیافر

کمبود فولیک اسید و عوارض آن

در این مقاله از سری مقالات آموزشی سلامتی سایت دکتر دانیالی می پردازیم به :

فولات یا اسید فولیک نوعی ویتامین B است. این ویتامین در موارد زیر در بدن کمک میکند:

DNA تشکیل شود
ترمیم DNA
تولید گلبول های قرمز (RBC)

اگر فولات کافی در رژیم غذایی شما وجود نداشته باشد، ممکن است شما با عوارض کمبود فولات مواجه شوید. برخی از نوشیدنی ها و غذاها، مانند آب مرکبات و سبزیجات با سبز تیره، منابع بسیار خوبی از ب 9 هستند.

نخوردن فولات کافی می تواند در عرض چند هفته منجر به کمبود آن در بدن و عوارض ناشی از آن شود. همچنین گاهی به دلیل داشتن یک بیماری یا جهش ژنتیکی که مانع از جذب فولات و یا تبدیل ب 9 به فرم قابل استفاده بدن شما می شود، ممکن است کمبود رخ دهد.

کمبود ب 9 می تواند باعث کم خونی شود. کم خونی وضعیتی است که در آن گلبول های قرمز بسیار کمی در بدن وجود دارد. کم خونی می تواند باعث شود بافت های شما از اکسیژن مورد نیاز برای سوخت و ساز محروم شوند زیرا گلبول های قرمز حاملین اکسیژن در بدن هستند. در نتیجه این کمبود بر عملکرد سلول ها اثر منفی میگذارد

مصرف فولات به ویژه در زنان در سنین باروری بسیار مهم است.

اکثر مردم ب 9 مورد نیاز برای بدن را از طریق غذا دریافت می کنند. اما مکمل های متنوعی از فولیک اسید و فولات در بازار دارویی وجود دارد.

علائم کمبود فولیک اسید چیست؟

علائم کمبود فولیک اسید بدن میتواند شامل موارد زیر باشد:

خستگی
موی خاکستری
زخم های دهان
تورم زبان
مشکلات رشد
نوروپاتی محیطی (که در نتیجه آسیب به یک یا چند گروه از اعصاب رخ میدهد)

علائم نوعی از کم خونی که به دلیل کمبود ب 9 رخ می دهد عبارتند از:

خستگی مداوم
ضعف
بی حالی
پوست رنگ پریده
تنگی نفس
تحریک پذیری

علت کمبود فولیک اسید چیست؟

فولیک اسید یک ویتامین محلول در آب است. در محیط های آبدوست حل می شود و در سلول های چربی شما ذخیره نمی شود. این موضوع به این معنی است که شما باید فولات را ااز غذا کنید، زیرا بدن شما نمی تواند ذخیره ای از این ویتامین ایجاد کند.

افراد مقادیر اضافی ویتامین های محلول در آب را از طریق ادرار خود دفع میکنند.

علل کمبود فولیک اسید عبارتند از:

رژیم غذایی :رژیم غذایی کم میوه، سبزیجات تازه و غلات غنی شده دلیل اصلی کمبود ب 9 است. علاوه بر این، پختن بیش از حد غذا گاهی اوقات می تواند ویتامین ها را از بین ببرد. اگر به اندازه کافی غذاهای غنی از فولات مصرف نکنید، سطح ویتامین ب 9 در بدن شما می تواند ظرف چند هفته کاهش یابد.

بیماری :گاهی شرایطی وجود دارد که بر جذب در دستگاه گوارش تأثیر می گذارد می تواند باعث کمبود این ویتامین شود. این بیماری ها عبارت اند از :

بیماری کرون

بیماری سلیاک

انواع خاصی از سرطان ها

مشکلات کلیوی شدید که نیاز به دیالیز دارند

ژنتیک : برخی از افراد دارای یک جهش ژنتیکی هستند که بدن آنها را از تبدیل صحیح و کارآمد فولات غذایی یا مکمل به شکل قابل استفاده آن در بدن(متیل فولات) باز می دارد.

عوارض جانبی دارویی:مصرف برخی از داروها می تواند باعث کمبود ب 9 شود. مثال هایی از این داروها عبارت اند از :
فنی توئین (دیلانتین)
متوپریم
سولفامتوکسازول
متوترکسات
سولفاسالازین
مصرف بیش از حد الکل : مصرف الکل در جذب این ویتامین اختلال ایجاد می کند. همچنین باعث افزایش دفع فولات از طریق ادرار می شود.

عوامل خطر کمبود کمبود فولیک اسید

عواملی که ممکن است احتمال کمبود فولیک اسید را افزایش دهند عبارتند از:

سوء مصرف شدید الکل
بارداری
قرار داشتن در سن باروری بودن
خوردن غذاهای بیش از حد پخته شده
مصرف یک رژیم غذایی فاقد ویتامین
بیماری ، مانند بیماری کم خونی داسی شکل
وضعیت اجتماعی-اقتصادی پایین
سالمندان ساکن در خانه سالمندان
یک پلی مورفیسم ژنتیکی در ژن MTHFR
سندرم های سوء جذب، مانند بیماری سلیاک و بیماری التهابی روده
مصرف داروهای خاص

کمبود اسید فولیک در بارداری: چه خطراتی دارد؟

اسید فولیک در بارداری اهمیت ویژه ای دارد. اسید فولیک می تواند به جلوگیری از برخی نقایص هنگام تولد مانند نقص لوله عصبی در نوزادان کمک کند. نقص لوله عصبی بسیار جدی است زیرا این نقص بر نخاع یا مغز تأثیر می گذارد.از جمله نقایص لوله ی عصبی که توسط کمبود ویتامین ب 9 اتفاق می افتد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

اسپینا بیفیدا. این نقص وضعیتی است که زمانی اتفاق می‌افتد که نخاع یا مغز کودک در رحم رشد کامل نمی‌کند. نوزادانی که با اسپینا بیفیدا متولد می شوند ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند و اغلب دچار فلجی و سایر ناتوانی های جسمی هستند
آنسفالی. این نقص وضعیتی است که در آن مغز و جمجمه نوزاد به طور کامل در رحم تشکیل نمی شود. در بیشتر موارد، نوزادان مبتلا به آنسفالی مرده به دنیا می آیند و یا مدت کوتاهی پس از تولد می میرند.

عوارض کمبود فولیک اسید چیست؟

این وینامین برای تولید طبیعی گلبول های قرمز مورد نیاز است. عوارض کمبود ب 9 ممکن است تاثیرات زیر را داشته باشد:

کم خونی مگالوبلاستیک، به این معنی که گلبول های قرمز بزرگتر از حد طبیعی هستند ولی به طور کامل رشد نکرده اند
سطوح پایین گلبول های سفید و پلاکت ها
ناهنجاری های جدی هنگام تولد در نخاع و مغز جنین در حال رشد که به آن نقص لوله عصبی می گویند.
نوروپاتی محیطی

چگونه کمبود فولیک اسید تشخیص داده می شود؟

کمبود ب 9 با آزمایش خون تشخیص داده می شود. پزشکان اغلب سطح ب 9 افراد باردار را در طول معاینات بارداری مرتبا بررسی میکنند.

درمان این کمبود، شامل افزایش دریافت این ماده در رژیم غذایی است. همچنین می توانید مکمل ب 9 یا اسید فولیک مصرف کنید.

کسانی که دارای یک جهش ژنتیکی در ژن MTHFR هستند ، برای جلوگیری از کمبود، باید متیل این ویتامین مصرف کنند.

فولات گاهی در کنار سایر ویتامین های B در مکمل ها ترکیب می شودبه این مکمل ها، مکمل B کمپلکس می گویند.

افراد باردار باید به طور کامل از مصرف الکل خودداری کنند و همچنین افراد دیگری که کمبود ب 9 دارند باید مصرف الکل خود را کاهش دهند.