گاز دستگاه گوارش و راه های رفع آن
در این مقاله از سری مقالات آموزشی سلامتی سایت دکتر دانیالی می پردازیم به :
یک فرد بالغ به طور متوسط بین 13 تا 21 بار در روز گاز دفع می کند. گاز بخشی طبیعی از فرآیند هضم است. اما اگر گاز در روده شما جمع شود و نتوانید آن را دفع کنید، ممکن است شروع به احساس درد و ناراحتی کنید.
درد گاز، نفخ و تکرر باد شکم می تواند با هر چیزی که باعث اسهال یا یبوست شود تشدید شود. گاز دستگاه گوارش همچنین می تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- پرخوری
- بلعیدن هوا هنگام خوردن یا نوشیدن
- آدامس جویدن
- سیگار کشیدن
- خوردن غذاهای خاص و اسپایسی
در صورتی که علائم گاز معده به شکل زیر بود با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید:
- باعث ناراحتی شما شود
- به طور ناگهانی تغییر کند
- با یبوست، اسهال یا کاهش وزن همراه است
پزشک شما می تواند علت زمینه ای را تشخیص دهد.
چگونه از شر گاز دستگاه گوارش خلاص شویم؟
اغلب، گاز شکم یا گاز دستگاه گوارش شما ناشی از چیزی است که می خورید. غذا عمدتاً در روده کوچک شما هضم می شود. آنچه که هضم نشده باقی می ماند در روده بزرگ به وسیله ی باکتری ها، قارچ ها و مخمرها به عنوان بخشی از فرآیند هضم تخمیر می شود. این فرآیند گاز های متان و هیدروژن تولید می کند که به صورت گاز از بدن خارج می شوند.
برای بسیاری از افراد، تغییر عادات غذایی برای کاهش گاز تولیدی دستگاه گوارش و کم شدن علائم متعاقب آن کافی است. یکی از راه‌های تشخیص اینکه کدام غذاها در شما گاز بیشتری تولید میکند، داشتن یک دفتر خاطرات غذایی است که در آن بین غذاهایی که میخورید مقایسه ای انجام دهید. غذاهای رایج که این مشکل را ایجاد میکنند عبارتند از:
-غذای پر فیبر
-غذاهای با محتوای چربی بالا
-غذای سرخ شده یا تند
-نوشیدنی های گازدار
-مواد مصنوعی که معمولا در محصولات کم کربوهیدرات و بدون قند یافت می شوند، مانند الکل قند، سوربیتول و مالتیتول.
-لوبیا و عدس و دیگر حبوبات
-سبزیجاتی مانند کلم بروکسل، گل کلم و کلم بروکلی
-آلو یا آب آلو
-غذاهای حاوی لاکتوز مانند شیر، پنیر و سایر محصولات لبنی
-الیگوساکاریدهای قابل تخمیر، دی ساکاریدها، مونوساکاریدها و پلی الها (FODMAP) – مولکول هایی که در طیف وسیعی از غذاها مانند سیر و پیاز یافت می شوند و ممکن است هضم آنها سخت باشد.
-نوشیدنی ها
-مکمل های فیبر بدون نسخه که در لاغری استفاده میشوند
هنگامی که متوجه شدید چه غذایی باعث ایجاد گاز دستگاه گوارش می شود، می توانید رژیم غذایی خود را برای جلوگیری از ایجاد نفخ تغییر دهید.
8 نکته برای خلاص شدن از شر گاز دستگاه گوارش و علائم همراه
اگر تغییر رژیم غذایی به شما این کمک را نکرد که مشکل را به صورت کامل رفع کنید،میتوانید از مواد زیر که در مکمل های گوناگونی وجود دارند کمک بگیرید:
نعناع (Peppermint)
مطالعات منابع معتبر نشان داده اند که چای یا مکمل های نعناع ممکن است علائم سندرم روده تحریک پذیر از جمله گاز را کاهش دهند. قبل از شروع استفاده از مکمل های حاوی این مواد گیاهی با داروساز یا پزشک خود مشورت کنید. نعناع می تواند در جذب آهن و برخی داروها اختلال ایجاد کند. همچنین ممکن است در برخی افراد باعث سوزش سر معده شود.
مکمل‌ها دستورالعمل‌هایی درباره میزان مصرف دارند که داروساز شما را برای بهترین روش مصرف راهنمایی میکند. برای دمنوش نعناع، قبل از هر وعده غذایی یک فنجان بنوشید تا بهترین نتیجه را بگیرید.
چای بابونه (Chamomile tea)
چای بابونه به جز اثر مثبت روی نفخ شکم می تواند به کاهش سوء هاضمه نیز کمک کند. نوشیدن چای بابونه قبل از غذا و قبل از خواب ممکن است علائم را برای برخی افراد کاهش دهد. همچنین در مکمل های دارویی از این فراورده مکررا استفاده شده است.
سایمتیکون
سایمتیکون یک داروی بدون نسخه است که با چندین نام تجاری مختلف در دسترس است.
سایمتیکون به وسیله ی تثبیت حباب های گاز در معده کار می کند و به شما کمک میکند که آنها را راحت تر دفع کنید. نحوه ی استفاده از آن را از داروساز یا پزشک خود بپرسید اگر از داروهای دیگری استفاده می‌کنید یا باردار هستید، حتماً درباره مصرف این دارو را با پزشک و داروساز خود مشورت کنید.
زغال فعال(Activated charcoal)
زغال فعال یکی دیگر از داروهای بدون نسخه است که به از بین بردن گاز گیر افتاده در روده بزرگ کمک می کند. قرص ها را درست قبل و یا یک ساعت بعد از غذا مصرف کنید.
سرکه سیب(Apple cider vinegar)
یک قاشق غذاخوری سرکه سیب را در یک نوشیدنی مانند آب یا چای رقیق کنید. برای کاهش علائم، درست قبل از غذا یا حداکثر سه بار در روز تا زمانی که لازم است بنوشید.همچنین میتوانید از قرص های لاغری حاوی سرکه سیب استفاده کنید.
فعالیت بدنی
ورزش می تواند به تخلیه گازهای به دام افتاده و دردهای ناشی از گاز شکم کمک کند. پیاده روی بعد از غذا را به عنوان راهی برای جلوگیری از نفخ امتحان کنید. اگر نفخ دارید، طناب زدن، دویدن یا راه رفتن سریع ممکن است به دفع آن کمک کند.
مکمل های لاکتاز
لاکتوز قند طبیعی موجود در شیر است. افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز نمی توانند این قند را هضم کنند. لاکتاز آنزیمی است که بدن برای تجزیه لاکتوز از آن استفاده می کند. مکمل های لاکتاز که به صورت بدون نسخه در دسترس هستند، می توانند به بدن شما در هضم لاکتوز کمک کنند.
میخک (Cloves)
میخک گیاهی است که در آشپزی استفاده می شود. روغن میخک ممکن است با تولید آنزیم های گوارشی به کاهش نفخ و گاز کمک کند. دو تا پنج قطره را به یک لیوان شامل 8 اونس آب اضافه کنید و بعد از غذا بنوشید.
اگر هیچ بیماری خاصی باعث این مشکل نمی شود، پیشگیری از گاز دستگاه گوارش به بهترین شکل ممکن با تغییر عادات زندگی و رژیم غذایی قابل انجام است:
- به صورت نشسته و به آرامی غذا بخورید.
- سعی کنید هنگام غذا خوردن صحبت نکنید، تا هوای زیادی وارد معده شما نشود.
- جویدن آدامس را متوقف کنید.
- از نوشیدن نوشابه و سایر نوشیدنی های گازدار خودداری کنید.
- از سیگار کشیدن خودداری کنید.
- ورزش را در برنامه روزانه خود قرار دهید، مانند پیاده روی بعد از غذا.
- غذاهایی که باعث ایجاد گاز می شوند را بشناسید و از برنامه ی غذایی خود حذف کنید.
- از نوشیدن نوشیدنی ها از طریق نی خودداری کنید.
کدام شرایط باعث گاز دستگاه گوارش ، درد شکم و نفخ می شوند؟
برخی شرایط می توانند باعث ایجاد گاز اضافی در دستگاه گوارش شوند.برای مثال :
- گاستروانتریت
- عدم تحمل لاکتوز
- بیماری سلیاک
- بیماری کرون
- دیابت
- زخم معده
- سندرم روده تحریک پذیر
گاز دستگاه گوارش می تواند دردناک و اذیت کننده باشد، اما معمولاً خطرناک نیست. اگر درد گاز یا نفخ برای شما مشکل ایجاد کرده است، به رژیم غذایی و سبک زندگی خود نگاه کنید و ببینید چه تغییرا مثبتی می توانید ایجاد کنید تا این مشکل کمتر شود. در بسیاری از موارد، اصلاح سبک زندگی و رژیم غذایی ممکن است بتواند این مشکل را به طور کامل از بین ببرد.
اگر بعد از چندین هفته تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی متوجه تفاوتی نشدید، با پزشک خود وقت ملاقات بگیرید. آنها می توانند آزمایشاتی را انجام دهند تا ببینند آیا علائم شما ناشی از یک وضعیت پزشکی است یا خیر.
منبع : www.healthline.com
